KISONGYE PSAUMES MUKANDA WA NGONO MUKANDA WA KWIBEDI (1-41) 1. LONO 1 1 Sha muloo mmuntu shatambukilaa mu lukuku lwa [bantu] babi, shayimanaa mwishinda dia balwiishi, na shashalaa mu kilwi1 kia baasha kasaabu, *(1) Sunga kwamba’shi :Tashalaa mu lukoonga ; mu kiungwiilo. 2 Anka e na musangeelo waye mu [mukanda wa] mwiiya wa A Yikalayika, na anangusheena mu mwiiya waye kaanya na bufuku. 3 Na akeekala bu mutshi ukunyiibwe peepi na misulo ya meema, aupa bikuba biao pa kipindji kiabio, na ush’epuupwa dishadinyatshila ; na kioso kiakitshi akiyiyaa kumpala. 4 *Ta bi biabia namu bwa bantu babi nya, anka be bu bisooswa abipapulwa na lupapi. 5 Nyi pa mwanda kinyi bantu babi tabakeekala na muwa mu kiimu nya, sunga balwiishi mu kakongye ka baaba balulame ; 6 Mwanda A Yikalayika awuku eshinda dia balulame ; anka eshinda dia babi adikashimina. 2. LONO 2 1 Bwakinyi beena maumbo abekupilakupila, na miilo namu ayinangusheena mianda ya bisumanga [bwakinyi] ? 2 Banfumu ba pa nsenga abeboo, na baana buwa1 abadiila A Yikalayika lukuku lubi, mpaa na Mushiingye2 mwimu aaye : *(1) sunga’shi : Bano balondele banfumu. — (2) Tala bikitshiino 4 : 26. 3 Tutshibeyi nkano yaabo, na tusuumbule miooshi yaabo kula n’etu ! *4 Yawa mushaale mu mayilu akebasepe, Mwanana akebaseengye. 5 Paapa akesaamba n'abo mu nsuungu yaaye, na, mu bukyelo bwaye, akebatshiinisha : 6 N’ami, nemushiingye fumu ande mwimu mu Siona, mwengye wa buselele bwande. *7 Nankalonda kitshibilo kibandungwile A Yikalayika'shi : "Obe we mwan'ande mulume, lelo uno nankutandjisha3. *(3) Tala Bikitshiino 13.33, Ebelu 5.5 8 Ntekye, nankakupa maumbo4 bu bupianyi, na, midianyino yoso ya nsenga bu y’obe ; *(4) Sunga’shi : miilo. 9 Okebatshokola na mukoombo4 wa kilonda ; okebafiinga’nka bu ebuka dia mbuufi5. *(4) Tala Kibangilo, 49. 10. — (5) Tala Kibafumbwilwe, 2.26-27 *10 Na binobino, anwe banfumu, yikalayi na binangu ; anwe bansushi4 ba pa nsenga, tambulayi [kino] kitshibilo : 11 Fubilai A Yikalayika na kutshiina, na nusaangale na kusuusa ; 12 Kuukilayi Mwana mulume, kutshiina’shi tala akwata nsuungu, na nwafwiila mwishinda, apakeebwaa nsuungu yaye sunga yekala ipeela. Baasha muloo mbaaba bekulupishe mwandi ! 3. LONO 3 Lono lwa Dafidi, pabaadi kwete kusuuka mwan'aye mulume Abishalome. 1 A Yikalayika ! mbungi kinyi bubafimunuka beshikwanyi n’ami, na baaba abangibweela ngoshi be bungi bukile. 2 Bantu be bungi abaakula pa mwanda wa anyima ande'shi : Mwi Efile Mukulu tamwi kipandjilo kiaye nya. Sela1 ! *(1) Nyi nkikiisho kieyi mu kwimba kwa ngono. 3 Ank'obe, A Yikalayika ! we ngabo ku mwanda wande ; obe we ntumbo yande, na yawa abuusha mutwe wande. *4 Nankeela musaase n'eyi diande kwi A Yikalayika, n’aye akangalulwila ku mwengye waye wi selele2. Sela. *(2) Sunga’shi : mwengye wa kishila. 5 Nemusendame, biabia nankalaala tulo : anka nankabuuku, mwanda A Yikalayika andamaa. 6 Ntankeekala na moo wa binunu na binunu bia bantu, bingyele munkatshi bwa kulwa n’ami. *7 Ebwee, A Yikalayika ; mpaashe, Efile Mukulu ande! Mwanda bokupila benshikwanyi bande booso kwitama ; na kukuula meeno a bantu be bubi. 8 Kwi A Yikalayika ngi kwi kipandjilo. Mwabi wobe wi pe mwiilo wobe. Sela. 4. LONO 4 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, aluimbiibwa na kiombwanga kii na nsaambo. 1 Pangyele musaase, ngaluule namu, Efile Mukulu a kululama kwande ! Mu mpombo onkwasha ; nfwile lusa, oteemeshe namu luteko lwande. *2 Anwe baana ba bantu, mpaa na ku kipindji kinyi kwanukaleka kuseengyesha ntumbo yande ? [mpaa na ku kipindji] kwanukaleka kupusha mianda ya bisumanga na kukimba madimi ? Sela. 3 Anka nuwukye’shi A Yikalayika mmwisangwile muntu amutshiinyi. A Yikalayika akateemesha pankamwela musaase. 4 Ekupilekupileyi, na tanulwishanga1 ; nangusheenayi mu mashimba eenu panudi balaale, na nwikale bafukame. Sela. *(1) Tala mu Efeso 4. 26. 5 Lambulayi bitapilo bia kululama, na kulupilayi mwi A Yikalayika. *6 Bantu be bungi abaakula’shi : Nnanyi aketwikasha bi buwa? Buusha etaata dia mpala yobe patudi, Obe A Yikalayika ! 7 Bowusha muloo mwishimba diande, bikile aa mafuku aafwima bukula bwabo bwa mikate na maalwa aabo a finyo. 8 Nankasendama, na dingi nankalaala tulo mu kufukama ; mwanda ank'obe bupenka, Obe A Yikalayika ! nyi muntuule ku matwi talalaa. *(3) Sunga’shi : muntuule kushii masaku. 5. LONO 5 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, aluimbiibwa na kiombwanga kia milengye. 1 Tee matwi ku mayi ande, Obe A Yikalayika ! Tala kalolo kunangusheena kwande. 2 Teemesha eyi dia kwisendeela kwande, Mulopwe ande n’Efile Mukulu ande ! mwanda n’obe antekye ! *3 A Yikalayika ! ku namashika, okapusha eyi diande ; ku namashika, nankatuula [luteko] lwande ku meeso kwobe, nkayindjile. 4 Mwanda obe twe Efile Mukulu asangalaa na bubi nya ; muntu mubi takamono mbalo kwobe nya. 5 Balotakane tabakeekala na muwa ku meeso kwobe nya ; we mushikwe bakitshi ba bubi booso. 6 Okaipayisha baaba abaakula madimi ; muntu ntapanyi na shaa bulamalama1, A Yikalayika mmwikutweene n’aye. *(1) Sunga’shi : ngifi. 7 Ank’ami, pa mwanda wa bumuntu bwobe bukata, nankatwela mu shibo yobe ; nankakalaba paashi nkumpala kwa ntempelo a bu-selele bwobe, mu moo wa kukutshiina. *8 A Yikalayika ! nkunkushe mu kululame koobe, pamwanda wa beshikwanyi n’ami ; ludika eshinda diobe kumpala kwande ; 9 Mwanda mukanwa mwabo tamwi mwanda w’eyendo nya ; muunda mwabo mmuule na bubi ; mudibu wabo nyi mashaama e mwaasa ; ludimi lwabo ndwa ku kudimba nalo. *10 Obe Efile Mukulu ! ebanyookye, biabia biabapwandjikisha kukita bibapoone ; ebabiingye pa mwanda wa milwisho yabo ; mwanda mbakutombokyele. 11 Na baaba booso abakulupila mwodi abakeekala na muloo, na abakayimbi pa mwanda wa muloo bwa losoo, na okeebalama ; na baaba bafule eshina diobe abakasangeela mwodi. 12 Mwanda obe, okeelela muntu mululame mwabi, Obe A Yikalayika ! nka bu ngabo ikata, wemumukingiila na bumuntu [bwobe]. 6. LONO 6 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, aluimbiibwa na kiombwanga kii na nsaambo, n’eyi dikata. 1 A Yikalayika ! tonsashilanga mu nsuungu yobe, na tommweshanga malwa mu bukyelo boobe. 2, Nfwile namu lusa, A Yikalayika ! mwand’ami nemufudiile ; mbukye namu, A Yikalayika ! mwanda mifufwa yande ngikalakashwe. 3 Mpaa na anyima ande’nyi mukalakashiibwe bikata….Obe namu, A Yikalayika ! [okandekyeela bino] mpaa na ku kipindji kinyi? *4 Aluka dimo, A Yikalayika ! poososha anyima ande ; mpaashe pa mwanda wa bumuntu bwobe 5 Mwanda mu lufu tabakutentekyesha nya ; mu sheole1 nnani akakutumbisha ? *(1) Sunga’shi : mu mashaama, kalunga-nyembo. Sheola nkishima mu bwina Ebelu, akileesha mbalo yii bikudi bia bantu bafwe. 6 Nankooko pa mwanda wa kwela mikaanko yi bukopo ; bufuku booso bushima nkwete kutopesha lusala lwande, nabombesha lusala lwande na mpolo yande. 7 Eyiso diande kibakooko pa mwanda wa kiongwa, dibanunupa pa mwanda wa baaba booso abankyengyesha. *8 Katukayi kwandji, anwe, bakitshi booso ba bubi, mwanda A Yikalayika bapusha eyi dia kudila kwande ; 9. A Yikalayika bapusha kwisendeela kwande ; A Yikalayika batambula luteko lwande. 10 Beshikwanyi n'ami booso abakakwatshika buufu na kukalakashwa kukata , abakealukila kunyima, mu kipindji kimune abakatshokola makoshi. 7. LONO 7 Dafidi baimbiile A Yikalayika luno lono pa mwanda wa mayi a Kushe, mwina kifuko kia Beshamee. 1 A Yikalayika, Efile Mukulu ande ; moodi ngi mwandji mutuudile lukulupilo lwande ; mpaashe namu kwi baaba booso abandondalonda, na onfungushe ; 2 Kutshiina tala basaasula anyima ande bu nyema a ntambwe asaana misamba misamba, kushii muntu a kulamwiina. *3 A Yikalayika, Efile Mukulu ande ! su ne mukite biabia, su mu maasa mwande mwi bubi, 4 Su ne mwalushe bubi kwi yawa ayikalanga n’ami mu kufukama (ank’ami ne mupaashe yawa ankyengyesha kushii mwanda), 5 Mwishikwanyi n’ami alondoole anyima ande amukwate, na afuunte muwa wande pa nsenga, na abungulushe kineemo kiande mu lufuufi. Sela. *6 Ebwee na nsuungu yobe, Obe A Yikalayika ! Olwe na bukyelo bwa baaba abammwesha malwa, buuka ondamwiine : botumine kiimu. 7 Na kisaka kia bantu ba bisumanga akikakwifunyisha ; obe namu, pa mwanda wa’ko, alukiila mwiulu. *8 A Yikalayika akatshibila miilo yooso kiimu. ! Obe A Yikalayika ! mbingishe namu muyiile kululama kwande na muyiile kupwiidika kwande kwi mwandji. 9 Bulamalama bwa bantu babi bufudiile, nankusendeela, anka oniisha mululame, ob’Efile Mukulu mululame, ashushuula mashimba na nfiyo. *10 Ngabo yande yi mwi Efile Mukulu, apaasha baasha mashimba alulame. 11 Efile Mukulu nyi nsushi mululame, na nyi Efile Mukulu ekobolaa efuku dioso. 12 Su [muntu mubi] bakutwa kwialusha, [Efile Mukulu] akanoono lupete lwaye : baapu kulema buta bwaye, na kwibuludika, 13 Na balumbuula bilwishwanga bia kumwipaa nabio, baapu kutembesha mikyetwe yaaye kaalo. 14 Ngi’u [muntu mubi] asumwa na muunda wa bubi, bayimita kafuutakanyi na batanda madimi. 15 Babundula eyele, na bedielesha bula ; anka nabene bapono mwiyele diadi mubundule. 16 Kafuutakanyi kekalanga mulumbuule akakamupoona ku mutwe waye, na etoombo diaye adikapoona pa kabaala kaye. *17 Nankasaamuna A Yikalayika muyiile kululama kwaye, na nankayimbi eshina dia A Yikalayika, Mukile bukata. 8. LONO 8 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika, Nfumwetu ! eshina diobe di bukata bwi moo pano pa nsenga pooso ! we mutuule bukata1 boobe kunundu kwa mayilu ! *(1) Sunga’shi : kineemo kiobe. 2 Mukanwa mwa baana bakinga na mwa baaba bakyaboomwa, wemutuule bukome boobe2, pa mwanda wa baaba bekutweene n’obe, bwa kuumiisha mwishikwanyi na mwina ngo3. *(2) Tala Mateo 21.16. — (3) Sunga’shi : Yawa akoobola. *3. Pantala eyilu diobe, mufubo wa ku minwe yobe, mweshi na nyenyeni biodi muloongye [pa mbalo yaabio] : 4 A muntu e bu kinyi, biodia kumutentekyesha, na mwana a muntu [e bu kinyi] biodia kumuteembela ? 5 Bomupangile mwikale kuushi kapeela pe bamwikeyilu, ngi bomufwadika ntumbo na kineemo ; 6 Bomupeele matalwa panundu pa mifubo ya maasa oobe3 ; wemutuule bintu bioso muushi mwa ngao yaye : *(3) Tala Ebelu 2.6-8 na 1Kodinda 15.27. 7 Mikooko na ngombe, yooso pamune, mpaa na nyema ya mapya, 8 Kooni ka mwiulu, na mishipa ya mu meema akata, [mpaa na] kingi kintu kioso akitambukila mu tushinda twa mu meema. 9 A Yikalayika, Nfumwetu ! eshina diobe di bukata bwi moo pano pa nsenga pooso ! 9. LONO 9 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, aluimbiibwa mu kipaso akiyitanyinwa bu :"Lufu lwa mwana mulume". 1 Nankasaamuna A Yikalayika n’eshimba diande dioso ; nankaloondela [bantu] bikitshiino biobe bioso bia kukaanya. 2 Nankeekala na muloo ukata na kusangala mwodi ; nankayimbi eshina diobe, obe Mukile bukata ! *3 Pe beshikwanyi n'ami mbealushe ku mongo, babakokola na kufwa kumpala kwobe. 4 Mwanda we mumpe matalwa na kunkalwila ku mwanda wande ; we mushaale ku lupuna-nsulu, obe atshibaa kiimu na kululama. 5 Bosaashila beena maumbo, boyipayisha mubi1 boshimi eshina diabo bwa losoo mpaa na bwa mafuku ooso. *(1) Sunga’shi : ntoomboshi. 6 Obe mwishikwanyi ! kubutula [kwa bintu] kubafiki kunfudiilo bwa losoo. Wemutuute mpaa na bibundji, kitentekyesho kiabio kibashimina nabio pamune. 7 Anka A Yikalayika mushadidiile ; mmulumbuule lupuna-nsulu lwaye ku mwanda wa [kutshiba] kiimu. 8 Na akatshibila ba pa nsenga kiimu na kululama, na kiini kiimu akekitshibila beena maumbo na kululama. 9 Na A Yikalayika akeekala bu kifwamino kikata2 bwa muntu mukyengyeshwe, kifwamino kikata mu bipindji bia mpombo. *(2) Sunga’shi : mbalo ya kusuukila. 10 Na baaba abashinguula eshina diobe mbakulupile moodi ; mwanda twe mulekyeele baaba abakukimbi, obe A Yikalayika ! *11 Imbilayi A Yikalayika mushaale mu Siona, palakashayi mukandu wa mianda yaye ikata yadi mukite munkatshi mwa miilo. 12 Mwanda mu kukimba kwa mase aye ebatentekiesha ; tayilwa bi kudila kwa baasha malwa. 13 Obe A Yikalayika ! nfwile namu lusa! Tala makyenga ande [ankyengyeshwa] na baaba banshikwe, obe bangalushishwa dimo mu bibelo bia lufu ; 14 Biandia kulondela [bantu] bi ntumbo yoobe yooso mu bibelo bia mwana a Siona mukashi. Nankasangela mu kipandjilo kiobe. *15 Beena maumbo babakulukila mwiyele diabadi babundule [abo banabene] ; mu bukondja bwabadi batee’nyi [abo banabene], lwao lwabo lubakwatshika. 16 A Yikalayika beleesha ku kiimu kiadi mutshibe ; mubi mmwinyengyeele mu bintu biadi mukite na maasa aaye. Sela. 17 Babi abakatakuulwa mpaa na mu sheole3, maumbo ooso aayilwe Efile Mukulu. *(3) Sunga’shi : mu mashaama, kalunga-nyembo. Sheola nkishima mu bwina Ebelu, akileesha mbalo yii bikudi bia bantu bafwe. 18 Mwanda mulanda tabakamwilwankana nya, lutengyelo baasha kalolo talukashimina nya looso. *19 A Yikalayika ! ebwee, muntu takukambilanga. Maumbo atshibilwe kiimu ku meeso kwobe. 20 A Yikalayika ! ebatshiinishe moo. Bi buwa beena maumbo bashinguule’shi nyi mbantu. Sela. 10. LONO 10 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Obe A Yikalayika ! a mmwanda kinyi we mwimane kula, wemufiame mu mafuku a malwa ? *2 Muntu mubi, mu kwikaamisha kwaye, alondoola bi bukopo yawa e mu kiongwa ; abakapono mu nkuku yaabo yibi yabadi bapwandikishe. 3 Mwanda muntu mubi etumbishaa na mianda ayikyebe eshimba diaye ; elelaa sha lwabi lwa fwalanga mwabi, apepeshaa A Yikalayika. 4 Muntu mubi, mu kwela kwaye kwa mpala mwiyilu, [aakula’shi]: Te na kintu kiakeepusha nya. — Ta kwi Efile Mukulu nya : Ngi bi binangu biaye bioso biabia. 5 Mashinda aaye ooso aamukokosha kaa mafuku ooso ; bitshibilo biobe bi kwiulu kukilekile biabisha kwikala kumpala kwaye ; apwiila muwa waye aubiingi booso abalu n’aye ngoshi. 6 Aakula mwishimba diaye’shi : Ntankasanishiibwa nya ; ku kipungo na kipungo ntankakokola kabi nya. 7 Mukanwa mwaye mmuule ndaa na mulwa, na madimi, na ngoshi ; muushi mwa ludimi lwaye mwi’nka penda kafuutakanyi na mianda ya bisumanga. 8 Ayimanaa mu bibembeelo bia mu bibalo ; mu ma mbalo afwame, bwa kwipaa muntu shii musoole mwanda ; meeso aaye ngabelamine muntu e mu malwa. *(1) Sunga’shi : muntu mulanda. 9 Ayimanaa mu bibembeelo bitee mu mbalo yifwame, bu nyema a ntambwe e mwifufu diaye ; ayimanaa mu bibembeelo bitee bwa kukwata muntu e mu kiongwa, aye bamukakila mu bukondja bwaye. 10 Abutamaa, alaala paashi, bwa’shi baasha malwa baponeshiibwe ku bukome bwaye. 11 Aakula mwishimba diaye’shi : Efile Mukulu bayilwa, mmufie lukyebo lwaye, takamona kintu nya. *12 Ebwee, A Yikalayika ! Obe Efile Mukulu, ebooshe eyaasa diobe ! Toyilwanga be na kiongwa nya. 13 Bwakini muntu mubi amonaa Efile Mukulu bisumanga ? Aakulaa mwishimba diaye’shi : Twe na kiokeepusha nya. 14 Bomumono, mwanda obe otalaa mpombo na kiongwa bwa kusombola kwiyaasa diobe ; e mu malwa elambulaa kwodi, obe we mukwashi mwana a nshiye. 15 Tshokola mboko ya muntu mubi, na okiimbe bubi bwa muntu mubi mpaa na biokebushimisha. *16 A Yikalayika nyi Nfumu bwa mafuku ooso na bwa looso ; beena maumbo babashimina pa nsenga yaye. 17 A Yikalayika ! bopusha kuteka kwa baasha kalolo, boniisha eshimba diabo ; botee matwi, 18 Bwa kusaamba mwana a nshiye na yawa amweshwa malwa, bishakwibatshiinisha dimo muntu a pano pa nsenga. 11. LONO 11 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Ami ne mwipaane mwi A Yikalayika ; — bwakini anulungula kikudi kiande’shi : Kooni, papama osuukile ku mwengye oobe ? *2 Mwanda talanga, bantu babi abaleme buta, abapatshika mukyetwe wabo ku mulemo, bwa kwaasa mu mifitofito kwi baaba bee na mashimba alulame. 3 Su bibangilo bibapu kulwila, muntu mululame akakitshi kinyi ? 4 A Yikalayika e mu shibo ya bu-selele bwaye, A Yikalayika e na lupuna-nsulu lwaye mu mayilu ; meeso aaye akwete kumona, bikyenyikyenyi biaye abimono baana ba bantu. *5 A Yikalayika atompaa balulame na bantu babi ; anka yawa mufule bukitekite, eshimba diaye ndimushikwe. 6 Akanokyeesha pa bantu babi miteo [ya kwibakwata], kaalo na sufule ; na lupapi aluteembe kaalo ngi alukeekala aabo meema a kutoma. 7 Pa mwanda wa A Yikalayika mmululame, mmufule namu bikitshiino bilulame ; lukyebo lwaye alutalaa muntu mululame1. *(1) Sunga’shi : bantu balulame abakamono lukyebo lwaye. 12. LONO 12 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, aluimbiibwa na mayi akata. 1 Paasha, A Yikalayika ! mwanda muntu akutshiinyi te kwanka’ni nya, mwanda baaba bashimate babashimina munkatshi mwa baana ba bantu. *2 abelungusheena mianda ya madimi ; edimi diabo ndia kaboomba, abesaamba na mashimba abidi. 3 A Yikalayika akatshiba milomo yoso yii na kaboomba, n’edimi dioso adiakulaa mianda ikata, 4 Baaba booso abaakulaa’shi : Ku ndjimi yetu ngi kwatupetelaa kineemo, milomo yetu ngietu ; e na matalwa patudi nnani ? 5 Pa mwanda wa kufwambuka kwa baaba abamweshiibwa malwa, [na] wa kutoompola kwa balanda, nankebwa binobino, ngi abiakula A Yikalayika ;nankatuula yawa abamwesha malwa mu mbalo yaadi mulamiibwe kalolo. 6 Mayi a A Yikalayika [aakulaa] nyi mayi eeyendo, kiamo kia fwalanga kisunguulwe mu nkyela a mu nsenga, kisukumunwe misuusa musambobidi. 7 Obe, A Yikalayika ! okebalama, okebakalwiila ku kino kipungo, bwa mafuku ooso. *8 Babi abatembelaa ku mpese yooso kipindji akitamaa mianda yishaadile munkatshi mwa baana ba bantu. 13. LONO 13 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Mpaa na ku kipindji kinyi, Obe A Yikalayika, okeekala’nka mungilwankane ? Mpaa na ku kipindji kinyi okeekala’nka wemunfie mpala yobe ? 2 Mpaa na ku kipindji kinyi kwankeyipusha ami namwinyi muunda mwande, mpaa na kiongwa mwishimba diande mafuku ooso? ; mpaa na ku kipindji kinyi yawa mwishikwanyi n’ami akeekala munkile bukome ? 3 Talanga, ngaluule, A Yikalayika, Efile Mukulu ande ! teembesha meeso ande etaata, nalaala tulo twa lufu ; 4 Kutshiina yawa mwishikwanyi n’ami akaakula’shi : Nemumukambile, na kutshiina dingi tala baaba abalu n’ami bakasangala pa kumona nemutshiikishwe. 5. Anka bwande’mi, nemukulupile mu bumuntu bwobe, eshimba diandendisangeele mu kipandjilo kiobe. Nankayimbila A Yikalayika [ngono] pa mwanda bankitshiina bi buwa. 14. LONO 14 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Muntu mukutwe binangu aakula mwishimba diaye’shi : Takwi Efile Mukulu nya. *Abo booso mbapwe kwilwisha, mianda yabakitshi yi butete ; takwi sunga ngumune akitshi bi buwa nya. *2 A Yikalayika kukatukila mwiyilu, batala baana ba bantu, bwa kumona su kwi umune aabo e na binangu, akiimbi Efile Mukulu. 3 Abo booso mbelamuune [kwadi] abo booso mbapwe kwilwisha. takwi sunga ngumune akitshi bi buwa nya, nkukutwe su ngumune1. *(1) Tala Loma 3.10-12 4 Booso bakitshi ba bubi tabashinguula kintu su ? Bakwete kudia mwiilo wande nka biabadiya mukate ; abapelaa kuteka A Yikalayika. 5 Kwakwa, abakakwatshika moo ; mwanda Efile Mukulu e munkatshi mwa kipungo [kia bantu] kilulame. 6 Anwe anukwatshisha mianda ya shaa kiongwa buufu yapwandjikisha kukita, mwanda A Yikalayika ndukulupilo lwaye. 7 Aee ! su kipandjilo kia [beena] Isalele kiatuukila ku Siona ! A Yikalayika pakaalusha bantu ba mu mwiilo wa Isalele babakwatshilwe mu lukano mu mbalo yaabo, Yakobo akasangala, Isalele namu akapusha buwa 15. LONO 15 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! a nnani akabombeela mu shibo yobe ? Nnani akabombeela ku mwengye wobe wi selele ? 2 Nyi ngiawa shii na mwanda mu luendo lwaye, dingi akitaa mianda ilulame na aakula mianda y’eyendo yi mwishimba diaye ; 3 Shii n’edimi dia twiipu ; shakitshiina kuuku aaye bubi, na sha sabuula mwinaye; 4 Muntu ooso mushaadile mmubendjibwe ku meeso kwaye, anka baaba abatshiina A Yikalayika namu mmwibaneemekye ; etshipaa na bwa bubi bwaye, anka taalulukaa nya ; 5 Shatuusha yaye nfwalanga bwa kwindjila makasa, na shatambula matwelo mwanda wa kuponesha muntu shii musoole mwanda. Yawa muntu akita yino mianda takasaanishwa nya. 16. LONO 16 Mikitame a Dafidi. 1 Obe Efile Mukulu, ndame namu, mwanda nemukukulupile. *2 Wemulungule A Yikalayika’shi : Obe we nfumwami, bumuntu bwande [tambukutabukile] nya. 3 [Wemulungule] be selele be pa nsenga, na bapwandjikile kuneemekiibwa’shi : kifulo kiande kikata kii kwanudi. *4 Malwa a baaba abasuukila kwi mungi muntu aakafwima : Ntankamiamina milambu yabo ya mase, na mashina aabo ntankeateemuna ku milomo kwande. 5 A Yikalayika nyi nkipese kia ku bupiani bwande na kia kipulu kiande kiantomaa ; obe wemundamine bwande bupiani. 6 Mioshi ya midianyino ngipone bwande mu ma mbalo alumbulukye ; oolo, bupianyi bwi buwa mbumpebwe. 7 Nankatumbula A Yikalayika ampeya elango ; sunga muunda mwa bufuku nfiyo yande ayindambukisha1. *(1) Sunga’shi : eshimba diande adindimusha. 8 Mafuku ooso nemutuule’nka A Yikalayika kumpala kwande ; mwanda e ku mboko yande yibalume ntankasanyishiibwa. 9 Ngi bwakini eshimba diande dii na muloo, na anyima ande namu asangala ; sunga mbidi yande ayikabombeela kushii kupampakana. 10 Mwanda tokalekyeela anyima ande mu sheole2, tokakumiina’shi muntu oobe e selele anyangye3. *(2) Sunga’shi : mu mashaama, kalunga-nyembo. Sheola nkishima mu bwina Ebelu, akileesha mbalo yii bikudi bia bantu bafwe. — (3) Tala Bikitshiino 2. 25-28 11 Okandeesha eshinda dia muwa ; mpala yobe ayifwishaa muloo ukile bungi, kwi miloo ya losoo ku mboko yobe yibalume. 17. LONO 17 Luteko lwa Dafidi 1 Obe A Yikalayika, teemesha kululama ; Tee matwi ku kudila kwande ; beleka matwi ku luteko lwande, lushalukatukila ku milomo isha madimi. 2 Kubinga kwande kukatukile koodi, meeso oobe atale ku bululame. 3 We mushushuule eshimba diande, wemunteembele bufuku ; wemuntompe mu nkyela, twe musangane kintu nya ; kinangu kiande tankitupakane na kwisaamba kwande. 4 Pa bitale bikitshiino abikitaa muntu, ku eyi dia ku milomo yoobe ami nemwilame ku mashinda a muntu ntoomboshi. 5 Pokwete kuniisha matabula ande mu mashinda oobe, ngao yande tayitelembeya nya. *6 Nankwele musaase, mwand’okangaluula, obe Efile Mukulu ! Inyika etwi diobe kwandi, pusha mayi ande. 7 Leesha bii buwa bwa bumuntu bwobe, obe apaasha baaba bakulupile mwodi na mboko yobe yibalume kwi baaba abalu nabo ngoshi. 8 Ndame’nka molaminaa mwan’eyiso ; nfie muushi mwa mwesheshi wa mbaba yobe, 9 Kumpala kwa bano bantu babi bakwete kummwesha malwa, bano beshikwanyi n’ami be bukyelo bangifuunyishe. 10 Mbebwikiile mu mwimu wabo’bo banabene ; mukanwa mwabo abaakula na kwineemeka. 11 Ku etabula dietu dioso binobino abetwifuunyisha ; ababeekyela meeso aabo, mbabutame paashi. 12 E bu ntambwe akyebe kunsaana [tusamba tusamba], na bu ntambwe mwana mubelame mu mbalo yifwame. 13 Ebwee, A Yikalayika ! mwibweele, omushiinde ; fungusha anyima ande kwi uno mubi na lupete lwobe lwa ngoshi. 14 Mfuungushe n’eyaasa diobe kwi bano bantu, obe A Yikalayika ! [nfuungushe] kwi bantu ba pano pa nsenga, bee na kiabo kipese mu uno muwa, webawusha efu na bintu biobe bifwame ; mbayikute baana baabo, na abalekyela baana baabo biabia bintu abishaala. *15 Ami, nankamono mpala yobe mu kululame ; pankabushiibwa, nankeekutshishiibwa na kifwanyi kiobe. 18. LONO 18 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi, mufubi a A Yikalayika, lubaimbiile A Yikalayika, pabamupashiishe kwi beshikwanyi naaye, na kwi Saulu. Aye nkwakula’shi : 1 Nankakufula kifulo, obe A Yikalayika, obe bukome bwabde. 2 A Yikalayika, lubwebwe lwande, na mbalo yande yikile bukome, nnaye’ni ampaashaa ! Efile Mukulu ande, lubwebwe lwande, mwandja kwikulupiisha, ngabo yande na luseengwa lwa kipandjilo kiande, kifiamino kiande. 3 Ami nankeela A Yikalayika musaase, aye mupwandjikile kutumbishiibwa, ngi nankapaashiibwa kwi beshikwanyi n'ami. *4 Miooshi ya lufu yibangayiina, na mpumo ya Beliale yibantshiinisha moo. 5. Miooshi ya mu sheola yibangifuunyisha, miteo ya lufu yibankwata : 6 Mu malwa ande namwidile A Yikalayika, ne mweele musaase kwi Efile Mukulu ande : aye ku ntempelo aaye, bapusha eyi diende, na wawa musaase wande ubafiki mpaa na kumpala kwaye ku matwi aaye. *7 Penipaapa nsenga ibatenkakeene na kusuusa, na bitako bia miengye namu bibasuushile na kutshiinka, mwanda [A Yikalayika] bakwatshile nsuungu. 8. Mu miaasa yaaye ya mpeembe mubaadi amutuuku mwiishi, na kaalo akatuuku mukanwa mwaye akataatshisha ; na makala aateembe kaalo abaadi aemutuuku. 9. Na banyekamiishe mayilu, aye nkwika ; muushi mwa ngao yaye mubaadi mufito wi fututu. 10. Baadi mukaamine [mu mongo mwa] mukyelubi, kwete kupapama, mmulengame pa mbaba ya lupapi. 11 Batuudile mufito’shi mbalo yaye yifwame bwipema diaye dimukingii, meema e mufito wi fututu, makumbi e bwii a lupunga. 12 Ku diadia ebaakani dibaadi kumpala kwaye, makumbi aaye e bwii abakilanga, mpeshi a kasaangu na makala a kaalo. 13 Na A Yikalayika beele tupandapanda mu mayilu [kwiulu], Mukilekile mwiulu batuushiishe eyi diaye diapushika, — mpeshi a kasaangu na makala a kaalo. 14 Baashile mikyetwe yaaye aye nkubinga [beshikwanyi n’ami] ; aye nkwela tubadibadi tubebapalakeeshe. 15 Paapa muushi mwa meema akata mubamwekyele, na bibangilo bia nsenga biatuukila patooka, kipindji kibwebisashiile, obe A Yikalayika, na lupunga lubopwidiile mu mbembe mwobe. 16 Aye mwiulu baolweele eyaasa diaye, ankwata, angabula mu madiindji a meema ; 17 Banfungwishe kwi mwishikwanyi n’ami e bukome na kwi baaba babaadi banshikwe ; mwanda babaadi bankile bukome. 18 Panaadi mu malwa, babangibweleele ngoshi, anka A Yikalayika ngi baadi kiyeemeno kiande. *19 Dingi batuushiishe kutooka, aye nkumpoososha, mwanda baadi n’ami kifulo. 20 A Yikalayika mmumpe bwedi muyiile bululame bwande, banfutu mupuunda kupwidika kwa maasa ande ; 21 Mwanda nemulame mashinda a A Yikalayika, n’ami namu ntshimwikuumbe Efile Mukulu andepa bukopo nya. 22 Mwanda bitshibilo biaye bioso bibaadi abinkunkusha ; na milangilo yaaye, ntshimwiyisuumbusheene nya. 23 Ami ntshi mumusoole mwanda nya, naandji’nka mwilame ku bubi bwande. 24 Na A Yikalayika banfutu mupuunda bululame bwande, muyiile kupwidika kwa maasa ande mu meeso mwaye. 25 Kwi yawa muntu shaalusa, obe nau oleesha lusa ; kwi muntu mupwidikye, obe namu mupwidikye ; 26 Kwi sh’eshimba ditooka, weleeshaa namu n'eshimba ditooka ; anka kwi muntu mutwelakane, tobofula. 27 Mwanda obe okapaasha mwiilo wabakwete kumwesha malwa, dingi okapeelesha meeso aekaaamisha. 28 Mwanda obe ngi ateembeshaa elampi diande : A Yikalayika, Efile Mukulu ande, munyika kaalo mu mufito wande. 29 Mwanda, su ne n’obe, ne kwituumba kibumbu kia basalayi, dingi kukidila kwi Efile Mukulu ande, nankasabuka mudimba. *30 Ku lupese lw’Efile Mukulu, eshinda diaye ndipwidikye ; eti dia A Yikalayika ndilombanyinyiine ; aye mmwikale ngabo ya baaba booso abakulupila mwadi. 31. Mwanda a kushii A Yikalayika nanyi Efile, nanyi e bu lubwebwe, su ta Efile Mukulu eetu, 32 Efile Mukulu ampeyaa bukome na kwikasha eshinda diande bu dilumbulukye ? — 33. Anyingishaa mikoolo yande bu ya nyema ya etodya, na kunyimika bwimane mu myengye yande yikaamine ; 34 Alambukishaa maasa ande bia kulwa ngoshi, na maboko ande aakaka buta bwa kiamo kia munyinga. 35 Dingi wemumpe ngabo ya kipandjilo kiobe, na mboko yobe yibalume yibankankamika, kalolo koobe namu kabampetesha kineemo kikata. 36 Bompendwiila mbalo mu matabula ande, na binyingwa bia ngao yande tambikokole nya. 37 Nabingile beshikwanyi n’ami, ami nkwibabaanga ; dingi ntshi mwalukiile kumongo kushii kwibatuuta. 38 Nemwibatape, n’abo tambamone su mbia kubuuka nya ; mbapone muushi mwa ngao yande. 39 Dingi wemumpe bukome bwa [kulwa] ngoshi ; botoonto baaba abanyibwelanga muushi mwande. 40 Na biinyi bibokitshi beshikwanyi n’ami babanfutaala miongo ; na baaba babaadi bankutwe, nampu knwibabutula. 41 Babeelanga musaase, n’ako tankutuukye mupaashi ; [babeelanga musaase] kwi A Yikalayika, tamwibaluule nya. 42 Ngi nebafiingile bafika bu lufuufi lw’abapapula kwi lupapi ; nebasabula ngao anka bu matekye a mu miseese. *43 Wemunfungushe ku misaambo ya mwiilo ; we muntuule bu fumu a maumbo ; mwiilo ushinaadi muwukye aukanfubila. 44 Anka bakiabapusha [eyi diande] ku matwi kwabo, babankookyela ; baana ba muntu abeene babeelesha kumpala kwande na kudiimba. *(1) Sunga’shi : muntu mwenyi. 45. Baana ba muntu abeene bababofula, dingi babatuuku paasha pa mambalo aabo na kusuusa. *46 A Yikalayika e na muwa ; dingi Lubwebwe lwande lweelwe mwabi ! N’Efile Mukulu a kipaandjilo kiande atumbishiibwe, 47 Efile Mukulu bangobweleele, na kuntshokweela miilo, 48 Bampaashiishe kwi beshikwanyi n’ami ! Dingi wemunkaamishe kwiulu kwa baaba abangibweela ngoshi, wemunfuungushe kwi muntu e bukyelo. 49 Ngi pa mwanda kinyi, A Yikalayika ! nankakutumbisha pankatshi pa beena maumbo, na nankaimbi ngono yakutumbisha eshina diobe. 50 [A Yikalayika] ngi mupe fumu aaye ngobesha ikata, na aleesha bumuuntu bwaye kwi yawa aaye mushiingwe mwimu, kwi Dafidi, mpaa na kwi twikulu twande, bwa losoo. 19. LONO 19 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Mayilu aalungula ntumbo y’Efile Mukulu, na bioso abimweka abiwukisha mufubo wa ku maasa aaye. 2 Efuku dimune adilungula diadia dingi adilondo eyi, na bufuku abwidiwukisha namu bwabwa bungi abulondo 3. Ta kwi edimi [adipushika], mbiakushii bishima [abipushika] ; kadi eyi diabio adipushikaa ku matwi. 4 Mooshi wa midianyino wabio1 ngutaambukye pano pa nsenga pooso, mpaa n’edimi adiakulwa ndifikye na ku nfudiilo kwa nsenga. Mwabidi, [Efile Mukulu] mutuule kashibo k’epema bwa nguba. *(1) Nyi nkwamba’shi : kupalakana kwa mukandu wabio. 5 Atuuku mwanka bu mulume bakatuka mu kadiimbo ka bulunda2, bu kinkome, akisangala kwenda lubilo mwishinda diakio. *(2) Sunga’shi :mu kadiimbo k’ebambo. 6 Kutuuka kwaye nkwa ku lupese lumune lw’ewulu, na kwifuunya kwaye akwende mpaa na ku lungi lupese ; ta kwi kintu su nkimune kifwame ku luuwa lwaye. *7 Mwiiya wa A Yikalayika ngupwidikye, awalushaa muwa bu upya ; mianda ya A Yikalayika yatuulu bu kamonyi ngieyendo, aipeyaa bashii na binangu bukalabwino. 8 Makoma a A Yikalayika mbilulame, abisaangashaa eshimba ; mulangilo wa A Yikalayika wi buwa, aubuulaa meeso. 9 Kutshiina kwa A Yikalayika kwi buwa, akushadidiilaa bwa losoo ; bitshibilo bia A Yikalayika mbi’eyendo, mbilulame abio bioso. 10 Mbineeme kukila kilonda kia oolo na kukila bilonda bii bungi bia oolo nabeene nabeene, dingi mbikile buuki saasa na kukila kiakia akituuka mu bisaa bia buuki. 11 Abio namu ngi abilambukishaa mufubi oobe ; mu kwibilama mwi efuto dikata. *12 Nnani ashingulaa bilubilo biaye ?. Ntooshe ku bilema biande bbifwame. 13 Olame namu’ni mufubi oobe ku milwisho yikitshiibwe mu nkomaanga ; tala yammuna : paapa nankeekala shii na matope, dingi nankeekala shii mupiile pa mwanda wa kukutoombokyela kukata. 14 Abituungu bishima bia mukanwa mwande na mitentekyesho ya mwishimba diande biikale buwa kumpala koobe, Obe A Yikalayika, lubwebwe lwande na mukuudi ande. 20. LONO 20 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika akwaluule p’efuku dia mpombo ! Eshina di’Efile Mukulu a Yakobo dikulame ! 2 Atume bukwashi bwobe kukatukila mu mbalo yii selele, na kukatukila ku Siona akukankamikye ! 3 Atentekyeshe milambu yobe yooso, dingi akumiine kitapilo kiobe kia kushiikwa mu kaalo ! Sela. 4 Akupe mupuunda [akikyebe] eshimba diobe, dingi alombashe bioso biopwandjikisha kukita ! 5 Atukakaambila pa mwanda wa kipandjilo kiobe, na kwiboosha mabendela eetu mwishina di’Efile Mukulu e. A Yikalayika akupe alombashe bioso biomutekye ! *6 Binobino nampu kushinguula’shi A Yikalayika apaasha mushiingwe mwimu aaye : akamwaluula kukatukila mu mayilu [mu mbalo] ya buselele bwaye, kukidila ku bikitshiino bia kipandjilo kia mboloyaye yibalume. 7 Aba abetumbisha mu mangolofwanda aabo a ngoshi, bamo namu mu manfwalasa aabo [a ngoshi], ank’atwe, [atwitumbisha] n’eshina dia A Yikalayika, Efile Mukulu eetu. 8 Abo baaba abakonyama na kupona ; ank’atwe atubaanduluka na kwimana bwimane. 9 A Yikalayika, paasha ! fumu etwaluule p’efuku diatweele musaase. 21. LONO 21 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! fumu asepeela mu bukome bwobe, mmuloo kinyi wakeekala n’ano mu kipandjilo kiobe ! 2 We mumupe kiakia kibaadi akikyebe eshimba diaye, dingi twe mumusumine kiakia ki bakutekye na milomo yaye. Sela. 3 Mwanda wemukumiine kumweelela miabi ilumbulukye ; wemumufwadikye kilongo kia kilonda kia oolo nabeene ku mutwe waye. 4 Bakutekyele kwikala na muwa : obe namu bomupa wanka, — mafuku e bula bwa losoo na kushii mpwilo ! 5 Ntumbo yaaye ngikata mu bufuungushi bwobe ; we mumupe bukata na kineemo kikile. 6 Mwanda wemumwikashe’ye bu mwabi mafuku ooso ; bomupa muloo ukata ku bukome bwobe. 7 Mwanda fumu mukulupile mwi A Yikalayika, dingi, ku bumuntu bwa yawa Mukile kile mwiulu, aye takasaanishwa nya. *8 Eyaasa diobe adikakwata beshikwanyi n’obe booso, mboko yobe yibalume ayikakwata booso bakushikwe. 9. Okebaaluula’nka bu mwilungu dia kaalo, p’efuku diokamweka ; A Yikalayika, mu nsuungu yaaye, akeebabutula, na kaalo akakebataatshisha. 10. Okashimisha kikuba kiabo pano pa nsenga, twikulu twabo namu oketukaasha munkatshi mwa baana ba bantu. 11 Mwanda babapimi bia kukufwishiisha bubi, mpaa na kupwandjikisha binangu mu mashimba biabashii bakumbashe. 12 Mwanda obe okebaalusha kumongo, p’okapima mooshi wa buta bwobe bwa kwibanuna mu mpala mwabo. 13 Tumbishiibwa, Ae A Yikalayika mu bukome bwobe ! Biabia atukaimbi na kusaamuna pa mwanda wa katshintshi kwobe. 22. LONO 22 Kwi mukunkushi a ngono. Lono nyi ndono alwimbwa pa Ajelet-Ashakala. Lono lwa Dafidi. 1 Efile Mukulu ande! Efile Mukulu ande! Mmwanda kinyi bondekyeela, [bweemana] kula na kipandjilo kiande, — kwa bishima bia kutompola kwande1 ? *(1) Tala Mateo 27.46 na Mako 15.34. 2 Efile Mukulu ande ! kaanya nantekye, anka tongaluula nya ; na bufuku tangikisha. 3 Obe namu, we selele, obe mubombeele [munkatshi mwa] kutumbisha kwa Isaleele. *4 Bamashetu babaadi bakukulupile moodi, obe bwebafungwishe. 5 Babeelele musaase koodi, abo nkupaashiibwa ; babekulupiishe kwodi, obe twe mwibakwatshishe buufu nya. 6 Ank’ami, ne musadi, ntshii muntu nya ; [ne] buufu bwa bantu, na mupeetudiibwe kwi mwiilo. 7 Booso abammono abansepe ; ababuula mukanwa, abapuku mutwe : 8 [Abo’shi :] Mmwipaane kwi A Yikalayika : amusuukishe, amufungushe, mwanda amusankishaa ! 9 Anka nyi n’obe bantuushiishe muunda [bandeele] ; bonkulupiishe panaadi ku kiadi kia taabo. 10 Nyi koodi kunantuudilwe kubanga efuku dia kutandwa kwande ; we Efile Mukulu ande kubanga mwifu dia taabo. 11 Toyimananga kula n’ami, mwanda mpombo yi peepi, mwanda ta kwi muntu su ngumune a kukwasha. *12 Ngombe yibalume yi bungi nginyifuunyishe, be bukome ba ku Basana mbangifuunyishe. *(2) Tala Detelonome 3. 13 Ayingasamina makanwa aayo, bu nyema a ntambwe asana na kukuungula. 14 Napalakana bu meema, na mifufwa yande yooso ayilamunuka ; eshimba diande dii’nka bu epula, ndisuungulukye mu mala aande. 15 Bukome bwande bubaumu bu epele3, na edimi diande ndjilamate ku kilakalaka kiande ; na bontuulu mu lufuufi lwa lufu. *(3) Sunga’shi : kapese k’eloondo ditanyikye. *16 Mwanda mbwa nginyifuunyishe, kakongye ka bantu babi nkinyifuunyishe ; babantubula maasa na ngao yande. 17 Nankabadika mifufwa yande yooso. Abambandjila, abantala ; 18 Abeabisheena bilamba biande, na ku nkandjo ande abata bubale ; 19 N’obe, A Yikalayika ! twemananga kula n’ami ; bukome bwande ! fika lubilo onkwashe. 20 Nfungusha anyima ande ku lupete lwa ngoshi, ande umunenka kwikasa dia mbwa. 21 Mpaashe kukanwa kwa ntambwe. * Bongaluula munkatshi mwa nsengwa ya mboo. 22 Nankabweela eshina diobe kwi bakwetu, nankakutumbisha munkatshi mwa kakongye. *(4) Tala beena Ebelu 2.12. 23 Anwe abatshiini A Yikalayika, mutumbisheyi ; lubio looso lwa Yakobo, mutumbisheyi ; muneemekyeyi, anwe lubio lwa Isaleele ; 24 Mwanda tamupeetule sunga kusuumbusheena dikyenga dia akyengyeshwa, na tamumufie mpala yaye ; anka pabeelele musaase kwadi, bamupushiishe. *25 Koodi nyi akufiki ntumbo yande mu kakongye kakata. Nankafuta mitshipo yande kumpala kwa baaba abamutsiini. 26. Baaba baasha kalolo abakadia bayikute ; baaba abakiimbi A Yikalayika abakamusaamuna ; eshimba dienu adikeekala na muwa mafuku ooso. *27 Matuungi ooso a nsenga aakatentekyesha, na aakealuula kwi A Yikalayika, bifuko bioso bia beena maumbo abikakupila mapala paashi kumpala koobe. 28 Mwanda bufumu mbwa A Yikalayika, n’aye mmumunane munkatshi mwa beena maumbo. 29 Booso bantu banune ba pa nsenga abakadia n’abakakupila mapala paashi : kumpala kwaye akukabaandama baaba booso abatuuku mu lufuufi, na yawa shii mulombeene kwikasha anyima aaye na muwa. *30 Lubio lumune alukamufubila ; alukabadikiikwa kwi fumu bu kipungo. 31 Abakafiki n’abakalondoola kululama kwaye kwi mwiilo aukatandwa,… shi bakitshiine [bino bintu]. 23. LONO 23 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika nyi mulami ande : ntankakutwa kintu su nkimune 2 Antuulaa mu kimwaa ki buwa, antwalaa ku meema afukame. 3 Adiisha anyima ande ; ankunkusha mu tushinda twa kululama, mwanda w’eshina diaye. *4 Sunga pankatambuka mwibanda dia mwesheshe wa lufu, ntankatshiinyi bubi su mbumune ; mwanda we n’ami : mukoombo1 wobe na kabongye koobe, abio nyi abinsaamba. *(1) mukoombo wa balami ba mikooko wi na kalata ka kutapula mabuwa a nsenga bwa kwaasa mikooko ayipambuka. 5 Otuulu meesa kumpala kwande, ku meeso a beshikwanyi n’ami ; bonfikinya mwimu ku mutwe wande, ekopo diande ndiuule. *6 Oolo, kalolo na buuntu abikandoondo mafuku ooso a muwa wande, na kibombeelo kiande akikeekala mu shibo A Yikalayika bwa mafuku e bula. 24. LONO 24 Lono lwa Dafidi. 1 Nsenga nyi ngia A Yikalayika, na bioso bi mwanka, pamune na bioso abimweka mpaa na baaba bepashaale1 ; *(1) Tala 1Kolente 10. 26 2 Mwanda aye mmwiyiibakye pa meema akata, na kwiyishimika panundu pa mieela. 3 Nnanyi mupwandjikile kukaamina ku mwengye wa A Yikalayika ? na nnanyi mupwandjikile kwiimana mu mbalo ya bu-selele bwaye ? 4 Nyi ngiawa shaa maasa ashii asoole mwanda, e n’eshimba ditooka, shatuulu anyima aaye ku mianda ya bisumanga, na shatshipaa tutshipo twa madimi. 5 Akatambula mwabi kwi A Yikalayika, na kululama kw’Efile Mukulu a kipandjilo kiaye. 6 Biabia nyi bi kipungo kia baaba abamukiimbi, kia baaba abakiimbi lukyebo loobe, obe Yakobo. Sela. *7 Biibi, kaamishai mitwe yenu! Nwikaamishe, anwe biibi bia losoo, fumu a ntumbo akatwele. 8 A winyi fumu a ntumbo nanyi ? Nyi A Yikalayika sha bukome na ntshitshiba, A Yikalayika sha bukome mu ngoshi. 9 Biibi, kaamishai mitwe yenu! Nwikaamishe, anwe biibi bia losoo, fumu a ntumbo akatwele. 10 A winyi fumu a ntumbo nanyi ? A Yikalayika, fumu a bibumbu bia basalayi, aye, nyi Nfumu a ntumbo. Sela. 25. *LONO 25 Lono lwa Dafidi. 1 Koodi'be A Yikalayika, nyi kwandji mutuule anyima ande. 2 Efile Mukulu ande, moodi ngi mwandji mukulupile ; ntshi kwatshikanga buufu, beshikwanyi n'ami t'abankambilanga. 3 Nya, muntu su ngumune a ku baaba abakukulupila koodi takakwatwa na buufu ; abukakwata'nka peenda baaba abakutombokyela kushii mwanda. *4 Nguwuukishe mashinda oobe, A Yikalayika ! ndambukishe tushinda toobe! 5 Ntambushe mwiyendo diobe, n’ondambukishe, mwanda we Efile Mukulu a kipandjilo kiande, koodi’be ngi kwandji mutengyeele mafuku ooso. 6 Tentekyesha lusa loobe, obe A Yikalayika, na kalolo koobe ; mwanda abio mbia mu bipungo bioso. 7 Totentekyeshanga namu milwisho ya ku bukinga bwande sunga bilubilo biande ; muyiile buuntu boobe ontentekyeshe pa mwanda wa kalolo koobe, obe A Yikalayika. *8 A Yikalayika e buwa dingi mmululame ; nyi pa wawa mwanda akaleesha balwishe eshinda [dilombeene kulonda]. 9 Akakunkusha baasha kwipeelesha [mwishinda] dilulame, n’akalambukisha baasha kwipeelesha bii eshinda diaye. 10 Mashinda ooso a A Yikalayika nga buuntu n’eyendo, bwa baaba abalama kilombeeno kiaye na mianda yaadi mwakule. 11 Pa mwanda w’eshina diobe, obe A Yikalayika ! okandekyela bubi bwande, mwanda mbukile bukata. 12 A muntu kinyi atshiina A Yikalayika ? akamuleesha eshinda diadia kusangula. 13 Anyima aaye akabombeela munkatshi mwa buwa, na baana baaye abakapiana nsenga. 14 Mitentekiesho ifwame ya A Yikalayika ngia baaba abamutshiinyi, bwa kwibawukisha kilombeeno kiaye. 15 Meeso ande ee pe A Yikalayika ku kipindji kioso ; mwanda aye nyi akatuushisha ngao yande mu bukondja. *16 Eyaluule kwandji onfwile lusa, mwanda ne bupenka, nkwete kumona malwa. 17 Bishotshi bi mwishimba diande bibatama bukata ; ntuushe namu mu ano malwa ande. 18 Tala kiongwa kiande na kufwambuka kwande, olekyeele milwisho yande yooso. 19 Tala beshikwanyi n’ami, mwanda be bungi bukile, abanshikwa na mushikwa ukile bukata. 20 Lama anyima ande, ompaashe ; tshikwatshikanga buufu nya, mwanda koodi nyi kwandji mukulupile. 21 Kupwidika na kululama bindame, mwanda koodi ngi kwandi mutengyeele. 22 Obe Efile Mukulu, kuula Isalele ku malwa aaye ooso. 26. LONO 26 Lono lwa Dafidi. 1 Obe, A Yikalayika, ntaluule, mwanda nemutambukile mu kupwidika kwande, dingi ne mukukulupile mwi A Yikalayika : ntankasaanasana. 2 Nshushuule, obe, A Yikalayika! Ontoompe ; taluula nfiyo yande mpaa n’eshimba diande. 3 Mwanda kalolo koobe ke ku meeso kwande, ami namu nemutambukile mwiyendo diobe. 4 Ntshimushaale na bantu ba bisumanga1, na ntshi mutambukye na bantu balamalama. *(1) Sunga’shi : bantu baasha madimi. 5 Nashikwaa kwibuunga kwa baaba abakitaa bubi, dingi ntanashaale na ba ntoomboshi. 6 Nankeosha maasa ande bwa kuleesha’shi, ntshi musoole, na nankefuunya meesa oobe a kilambwilo, obe A Yikalayika. 7 Bwa kutuma [lono lwa] kukutumbisha, na kulungula [bantu] bikitshiino biobe bioso bia kukaanya. 8 A Yikalayika ! Ne mufule kubombeela mu shibo yobe, na mbalo ishaale ntumbo yobe. 9 Tobuunganga anyima ande kumune na balwiishi, sunga muwa wande kumune na bantapanyi, 10 Mu maasa a baaba bakite bibeshi, na baasha eyaasa dibalume diuule ndaa na matwelo. 11 Ank’ami, nankatambukila mu kupwidika kwande. Nkuule, na onfwile lusa. 12 Lwao lwande ndwimane mwishinda dilulame : Nankatumbula2 A Yikalayika mu bikongeeno. *(2) Sunga’shi : Nankeelela A Yikalayika miabi mu bikongeeno. 27. LONO 27 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika nyi etaata diande na kipaadjilo kiande : nanyi namu andja kutshiina ? A Yikalayika nyi mbukome bwa muwa wande : nanyi namu andja kupusha moo ? *2 Pabefubwila bantu babi kwandji, na balwishi n’ami na banshikwanyi, bwa kudia mwiita wande, mbakokole bapona. 3 Apakanyifuunyisha kisaka kia basalayi pa mwanda wa kulwa n'ami, eshimba diande tadikapusha moo nya ; su looshi lubangibwela, nankekala mukulupile mu bino : 4 Nemutekye kintu kimunenka kwi A Yikalayika, nankekikibuula : [nkino] mbombeele mu shibo ya A Yikalayika mafuku ooso a muwa wande, bwa kumona buwa bwa A Yikalayika na bwa kwipusuula kalolo [biinyi biadi] mu ntempelo aaye. 5 Mwanda, p’efuku dibi, aye ankambwiikila mu kadiimbo kaaye, akanfwamisha mu mbalo yifwame ya mu shibo mwaye ; akanyimika kunundu kwa lubwebwe. 6 Na binobino, mutwe wande aukeekala kunundu kukila beshikwanyi n'ami banyifuunyishe ; na nankalambula mu shibo yaaye milambu ya bitapilo bia tukuundakuunda twa muloo ; nankaimbi na kutumbisha A Yikalayika. *7 A Yikalayika ! pusha ; nankwele musaase n’eyi diande : nfwile namu lusa, ngaluule. 8 Eshimba diande adiakula pa mbalo yobe’shi : kimbayi mpala yande. Nankakimbi mpala yobe, obe A Yikalayika. 9 Tonfianga mpala yobe, tobinganga mpika oobe na nsuungu. Kooso’ku we mukwashi ande ; tonsumbusheenanga, dingi tonshilanga nya, obe Efile Mukulu a kipandjilo kiande ! 10 Su nshami na nyinami banshila, A Yikalayika akantambula. 11 A Yikalayika ! ndambukishe eshinda diobe, dingi nkunkushe mwishinda dilulame, pa mwanda wa beshikwanyi n’ami. 12 Tondekyeelanga’shi baaba abalu n’ami bankite mooso mwabakyebela ; mwanda tumonyi twa madimi ntungibweele, mpaa na bantu abafunu bia kuntapa. 13 Nka su ntshi na lukulupilo lwa’shi nankamono buwa bwa A Yikalayika pano pa nsenga ya bantu abatala…! *14 Kulupila mwi A Yikalayika ; kankamana, na kunyima eshimba diobe dinyingye : Ôlo, kulupila mwi A Yikalayika. 28. LONO 28 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! nankweele musaase ; lubwebwe lwande ! Tongumiinanga ; kutshiinashi, su bongumiina, nankekala pamune na baaba abakatwela mu bwiina. 2 Pusha eyi dia kusendeela kwande pankweele musaase, paandji, mweele maboko ande mwiyilu dia ku mbalo1 ya bu-selele boobe. *(1) Tala 1 Banfumu 6 : 16. 3 Tommweshanga malwa kumune na bantu babi, sunga na bakitshi ba milwisho, abesaamba na mukwabo [bishima bia] kufukama, aku muunda mwishimba mwabo mwi bukyelo. 4 Ebafute muyiile kukita kwabo na muyiile bubi bwa bikitshiino biabo : ebafute muyiile mufubo wa ku maasa kwabo, ebafute efuto dilombane na biabadi bakite. 5 Ku mwanda tabakwete kushinguula bi bikitshiino bia A Yikalayika, sunga bi mufubo wa maasa aaye nya, aye akebabutula na takebabuusha nya. *6 Akutumbishwa2 nyi ngA Yikalayika ! mwanda bapusha eyi dia kusendeela kwande. *(2) Sunga’shi : akweelelwa mwabi’nka A Yikalayika. 7 A Yikalayika nyi mbukome bwande na ngabo yande ; eshimba diande dibatuulu lukulupilo lwadio mwadi, na nampete bukwashi ; eshimba diande adisangala, ami nankamusaamuna mu lono lwande. 8 A Yikalayika mbukome bwabo, dingi aye nyi mbalo ya kufwamina bwa kufuungushiibwa kwa mushiingwe mwimu aaye. 9 Paasha mwiilo oobe, na kweelela bupianyi boobe mwabi ; dingi ebadiishe, webape kineemo mafuku ooso. 29. LONO 29 Lono lwa Dafidi. 1 Paayi A Yikalayika, anwe baana ba bantu be bukome, paayi A Yikalayika ntumbo na bukome! 2 Paayi A Yikalayika ntumbo y’eshina diaye ; mulangwileyi bafwale bifwalwa bia bukata! *3 Eyi dia A Yikalayika adipushika panundu pa meema ; Efile Mukulu a ntumbo akitshisha mikungulo, — A Yikalayika panundu pa meema akata. 4 Eyi dia A Yikalayika dii bukome, eyi dia A Yikalayika dii kineemo. 5 Eyi dia A Yikalayika aditshokola mitshi ya mifula1 : A Yikalayika aditshokola mitshi ya mifula ya mu Libano, *(1) Nkwamba’shi : mitshi ya sendele (cèdres). 6 Dingi eyitumpisha anka bu mwana a ngombe [atumpika], Libano na Shidyone namu bu mwana a mboo. 7 Eyi dia A Yikalayika adituusha mikokolo ya kaalo. 8 Eyi dia A Yikalayika adisuushisha kabaaka ; A Yikalayika asuushisha kabaaka ka ku Kandeshe. 9 Eyi dia A Yikalayika aditandisha nyema ya ngulungu, na kutema mitaamba ; mpaa na mu shibo yaaye ya ntempelo booso abaamba’shi : Ntumbo ! *10 A Yikalayika mmushaale pa madiindji a meema2, A Yikalayika mmushaale bu fumu losoo. *(2) Sunga kwamba’shi : kyeshi kia meeme, nyi mwaku umune na keshi kia Nowa) ; tala Kibangilo 6, 17. 11 A Yikalayika akapa mwiilo waye bukome, A Yikalayika akeelela mwiilo waye mwabi wa kufukama. 30. LONO 30 Lono lwa Dafidi, lubayimbile pa kufuungula kwa shibo [y’Efile Mukulu]. 1 A Yikalayika! Nankusaamuna, pa mwanda bongabwiile, na twe mukumiine kusepeela beshikwanyi n'ami pa mwanda wande nya. 2 A Yikalayika, Efile Mukulu ande! Nankweelele musaase, obe namu nkumpaasha. 3 A Yikalayika ! botuusha anyima ande mu kalunga nyembo ; bongalwiisha muwa, munkatshi mwa baaba abatweela mu lupongo. *4 Yimbilayi A Yikalayika ngono, anwe, be selele baaye1, musaamunei pa kutentekyesha bu-selele bwaye. *(1) Sunga’shi : Anwe bamulamate ; Tala 2 Kulondoola 6, 41, 42. 5 Mwanda kwi kipindji [kia kwikala] mu nsuungu yaaye, kwi kwikala na muwa wi bula mu buuntu bwaye ; ku kiolwa, kudila akufiki kushaale [n’eetu], na kunamashika kwi kuyimba kwa muloo. 6 N’ami, nakwile panandji mutantale’shi : Ntakasanishwa. 7 A Yikalayika ! ku buuntu boobe, bokankamikile na kupa mwengye wande bukome…. ; bofiile mpala yobe, ami nkutshiina moo. 8 A Yikalayika ! nakweelele musaase, na kusendeela Mwanana’shi : 9 A makasa kinyi e mu mase ande, pankatweela mu mashaama ? Lufuufi namu ndulombeene kukutumbisha su ? ndulombeene kulungula bantu bii eyendo diobe su? 10 Mpushe namu, A Yikalayika ! onfwile lusa ; A Yikalayika, fika onkwashe!" 11 Bwaluula kudila kwande kubafiki bu muloo, bonkatusha mufuko2 wa diimba, dingi bonfwadika muloo mu kifuka ; *(1) Mufuko, nyi nkalamba kia maalo. 12 Bwa’shi anyima ande akutumbishe na ngono kushii mpwiilo. A Yikalayika, Efile Mukulu ande ! nankakutumbisha mafuku ooso. 31. LONO 31 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Koodi’be, A Yikalayika, nyi kwandji mutuule lukulupilo lwande ; ntshi kwatshiibwanga na buufu su mpapeela ; nfuungushe mu kululama koobe. 2 Ntee matwi oobe, kita bukidi, onfuungushe ; wekale bu lubwebwe lwande, mudiimba wi bukopo unkingiile, shibo ya kunfya, bwa kumpaasha. 3 Mwanda we lubwebwe lwande na bu mbalo yande ya kufwamina ; pa mwanda w’eshina diobe, kanfishe onkunkushe. 4 Mpoososhe mu bukondja bwabadi banshikile, mwand’obe we bukome bwande. 5 Natuulu kikudi kiande mu maasa moobe ; bonkuudile, obe A Yikalayika, Efile Mukulu a eyendo ! *6 Ne mushikwe baaba abalangwila b’efile ba madimi ; ank’ami, nankakulupila mwi A Yikalayika. 7 Nankasangeela na kwikala na muloo mu bumuntu boobe ; mwanda botala meeso ku malwa ande, bowuuku bi kufwambuka kwa anyima ande ; 8 N’obe twe mumpaane mu maasa mwa mwishikwanyi nya, we mushimikye ngao yande mu mbalo yikata. 9 A Yikalayika ! nfwile lusa, mwanda ne mu mpombo ; eyiso diande kibakooko pa mwanda wa kiongwa, anyima ande n’efu diande ; 10 Mwanda muwa wande akafudiila mu kiongwa, na bipwa biande mu kutoompola ; bukome bwande bubaapu pa mwanda wa bubi bwande, na mifufwa yande yikwete kubofula. 11 Ne mwiseengo dikilekile kwi bekungishanyi n’ami kukila kwi beshikwanyi n'ami booso, bikishekishe, na baaba abanguuku moo awibakwata ; baaba abammono ku lupese abansuuku lubilo. 12 Kwishimwa diabo mbapwe nkungilwa’nka bu muntu mufwe, nayikala bu elonga dia kusumbwiila bintu binyangye. 13 Mwanda nampu kupusha nkalo1 ya be bungi, — ku mpese yooso akuntshiinyisha ! — pabepusheena kumune : abadi nkunku ya kungipaa. *(1) Sunga’shi : twiipu, kusoongyela. 14 Ank’ami, obe A Yikalayika, nankulupila moodi’be ; naakwile’shi: Obe we Efile Mukulu ande. *15. Mafuku ande ooso [a muwa wande] e mwiyaasa diobe ; nfuungushe namu kwiyaasa dia beshikwanyi n’ami na ku dia baaba bakwete kumbingabinga. 16 Munika namu etaata dia mpala yobe pe mufubi oobe ; mpaashe pa mwanda wa bumuntu boobe. 17 A Yikalayika ! buufu tabunkwatanga, mwanda nemukutekye2 ! babi bakwatshikye na buufu, baumiine nyaa mu kalunga nyembo. *(1) Sunga’shi : Nankulangwilaa. 18 Makanwa aasha madimi aumiine, a baaba abasabuula muntu mululame kushii kaneemo, na kwineemeka mpaa na kapeetu. *19 Oo ! mbukata kinyi bwi buwa boobe, bwabwa boodi mulamine baaba abakutshiina, boleesha kwi baaba bakulamate kumpala kwa baana ba bantu ! 20. We mwibalame mu mbalo ifwame yobe’be nabeene, kula na nkuku ya muntu ; webalame mu mbalo ifwame, kula na baaba abalu nabo mpaka mu kwakula. 21 A Yikalayika atumbishiibwe, mwanda bakaanyisha bumuntu bwaye kwandji mu kibundji kiabadi bakingiile. 22 Ami namu, naandji naakula pa mwanda wa moo, ami’shi: Nemupwe kushimina ku meeso koobe. Anka , bopushiishe eyi dia kusendeela kwande, panankweelele musaase. *23 Fulayi A Yikalayika kifulo, anwe be selele baaye booso ! A Yikalayika alamaa baaba be naaye kishima, anka afuta baasha kwineemeka efuto dibalombeene. 24 Kankamanayi, n’eshimba dienu namu dinyingye, anwe booso bee na mutengyelo wenu mwi A Yikalayika. 32. LONO 32 Lono lwa Dafidi. Lwa bulambukishi. 1 Shaa muloo’nka yawa abadi balekyeele kito kiaye, shaa bubi bubwikiilwe ! 2 Shaa muloo’nka yawa abashababadikila bubi kwi A Yikalayika, na shii na bulamalama mu kikudi kiaye1. *(1) Tala Loma : 4.7-8. *3 Panaadi muumiine, mifufwa yande nkubofula, panaadi akuumbu efuku dioso ; 4 Mwanda bufuku na kaanya eyaasa diobe dibaadi dinneemene bushito ; bukome bwande bwa mu mbidi mbwalulukye bu eshipo. Sela. *5 Nankuwukiishe bubi bwande, dingi ntshi mubwikile kulwisha nya ; Naambile’shi : "Nankasokwela A Yikalayika milwisho yande ; obe namu, bolekyela bubi bwa kulwisha kwande. Sela. 6 Ngi pa mwanda kinyi muntu ooso mulamate A Yikalayika akakuteka mu kipindji kilombeene kukupeta ; eyendo, mu kipindji kia kieeshi kia meema e bungi, meema taakafika peepi n’aye nya. 7 Obe we kifiamino kiande ; ondama ku malwa, onyifuunyisha na ngono ya ngobesha kwa kipandjilo. Sela. *8 Nankakulambukisha, na nankakuleesha eshinda diodia kutambukila ; nankakupa elango, eyiso diande dikeekale poodi. 9 Tanwikalanga bu nyema a nfwalasa, sunga bu mpuunda, yishii na binangu, ayifwadikwa bwa kulumbuulwa kwayo na miooshi na mikaba, bwa kwiyoobesha payipele kukukookyela. *10 Muntu mubi e na mpombo yi bungi ; anka yawa akulupila mwi A Yikalayika, bumuntu abukamwifuunyisha. *11 Sepeelayi mwi A Yikalayika, sangalayi, anwe bantu balulame ! elayi tukundakunda twa miloo, anwe booso be na mashimba alulame. 33. LONO 33 1 Leeshayi muloo wenu mwi A Yikalayika, anwe bantu balulame ! ntumbo ngilombeene bantu balulame. 2 Langwilayi A Yikalayika na luseese ; mwimbileyi bwa kumutumbisha ku kasaashi kia nsambo ekumi ; 3 Muimbileyi lono lupya ; noombe biombwanga bienu kalolo na nsadi ya muloo. 4 Mwanda eyi dia A Yikalayika ndilulame, na mufubo waye ooso wi n’eyendo. 5 Mmukumiine bululame na kitshibino kilulame ; nsenga ngiwuule [ndaa] na kalolo ka A Yikalayika. *6 Mayilu abapangilwe kwiyi dia A Yikalayika, na kisaka kioso kia basalayi kii mwanka mbekifukye kwi muwa kia mukanwa mwaye. 7 Awungwisha meema ooso a kalunga mu mbalo immune bu lubuungo, na kutuula madindji [aao] mu kilamino. 8 Nsenga yooso yishima yitshiine A Yikalayika ; ba pa nsenga booso bamupushe moo ! 9 Mwanda, aye, baakwile, na [kintu] kibatuukile ; batumine eyi, akio namu nkwimana papa. *10 A Yikalayika akutshishwaa kinangu kia beena maumbo, amwenesha mitentekyesho ya miilo bisumanga. 11 Kinangu kia A Yikalayika akishadidiila losoo, mitentekyesho y’eshimba diaye namu, ku bipungo na bipungo. *12 Wii na muloo nka mwilo wi na A Yikalayika bu Efile Mukulu aao, kisaamba kiadi musangule bu bupianyi bwaye ! 13 A Yikalayika atala paashi aye e mwiyilu ; amono baana booso ba bantu. 14 Ku yaya mbalo kwadi mubombeele atalaa1 booso be pa nsenga. *(1) Sunga’shi : abekyeela. 15 Nnaye bapangile eshimba dia muntu na muntu, awuuku bikitshiino biabo bioso. 16 Nfumu tapandjilaa pa mwanda wa bungi bwa kisaka kiaye kia basalayi nya, sunga kimankinda namu takifuungushwa pa mwanda wa bukome bwaye bukata. 17 Nfwalasa nyi nkintu kia bisumanga bwa kupaasha, dingi tafuunusha [muntu] pa mwanda bukata bwa bukome bwaye nya : 18 Talanga, eyiso dia A Yikalayika aditalaa pe baaba abamutshiini, na pe baaba abakulupila ku bumuntu bwaye. 19 Bwa kufuungusha anyima aabo ku lufu, na bwa kwibalama na muwa mu mafuku a kipupa kia nsala. *20 Anyima eetu akulupila mwi A Yikalayika ; nnaye bukwashi bwetu na ngabo yetu. 21 Mwanda eshimba dietu adikeekala na muloo mwadi, mwanda twibatuudile lukulupilo lwetu mu eshina diaye di selele. 22 Bumuntu boobe, obe A Yikalayika ! bwikale patudi, muyiile biatudi bakukulupile. 34. LONO 34 Lono lwa Dafidi pa bedimbile moombe kumpala kwa fumu Abimeleke baadi amubingi, aye nkusuuka1. *(1) Tala mu 1 Samwele 21.10-15.. 1 Nankeelela A Yikalayika mwabi ku kipindji kioso ; ntumbo yaye ayikeekala mukanwa mwande kushii kuleka. 2 Anyima ande akesadikila mwi A Yikalayika ; baasha kalolo abakapusha biabia, n’abakasepeela. 3 Tumbishayi A Yikalayika n’ami pamune, tumusaamune atwe booso pamune eshina diaye. *4 Nemukimbe A Yikalayika, aye namu nkungaluula, na kunfuungusha ku moo wande ooso. 5 Babatadile kwadi, abo namu nkumunikilwa n’etaata, na mapala aabo tangamwekwe na buufu nya. 6 Uno mwina malwa beelele musaase ; A Yikalayika nkumupusha, aye nkumupaasha ku malwa aaye ooso. *7 Mwikeyilu wa A Yikalayika awimanaa mbwiipi mwa baaba abamutshiina, na awibapaasha. 8 Tompayi numone’shi A Yikalayika e buwa2 ! Shaa muloo nka yawa muntu akulupila kwadi ! *(2) Tala mu 1 Mpetelo 2. 3. 9 Tshiinayi A Yikalayika, anwe be selele baaye ; mwanda baaba abamutshiini tabakutwa kintu su nkimune kiabadi nakio lukalo nya. 10 Baana ba nyema a ntambwe abadidi bulanda, dingi be na nsala ; anka baaba abakimbi A Yikalayika bukwashi tabakutwa kwikala na kintu su nkimune nya. 11 Baana [bande], fikayi, mpusheyi ; nankenulambukisha bianudia kwikala anutshiinyi A Yikalayika. 12 Nnanyi muntu mukumiine kwikala na muwa na mufule mafuku kifulo bwa kwikala bi buwa ? 13 Lama ludimi loobe ku bubi, na milomo yobe tayakulanga mianda ya madimi. 14 Ekuumbe bubi, okite bi buwa ; kimba kufukama na kwikulonda. 15 Meeso a A Yikalayika aatala kwi baaba balulame, na matwi aaye ngashikukye kwi ku musaase wabo. 16.Mpala ya A Yikalayika ngishikwe baaba abakita bubi, bwa kukaasha mukandu wabo pa nsenga. 17 [Balulame] abele musaase, A Yikalayika namu apusha, dingi ebapaasha ku malwa aabo ooso. 18 A Yikalayika e peepi na baasha mashimba afudiile, dingi apaasha baaba benyongole ku kikudi. *19 Malwa a muntu mululame e bungi ; anka A Yikalayika amufuungusha ku ooso : 20 Alamaa mifufwa yaye yooso, takwi suu ngumune wayo autshokolwa. 21 Bubi abwipayisha yawa muntu mubi ; baaba namu bashikwe muntu mululame abakasemuna dinyooka diabo. 22 A Yikalayika apaashaa anyima a bafubi baaye ; ta kwi muntu su ngumune a ku baaba abamukulupila akeekala mupiile. 35. LONO 35 Lono lwa Dafidi. Lwa bulambukishi. 1 A Yikalayika ! eyalulusheene na baaba abeyalulusheena n’ami ; lwa ngoshi na baaba abalu n’ami! 2 Kwata ngabo ipeela na ikata, webwee bwa kunkwasha ! 3 Pundumuna mulumbu, oshikye eshinda kumpala kwa baaba abebingeena n’ami ! lungula anyima aande’shi : ne kipandjilo kiobe. *4 Baaba abakimbi muwa wande bakwatshikye buufu ; Baaba abadi kipaango kia kunkitshiina bubi baalukye ku mongo makoshi atshokole. 5 Beekale’nka bu bisooswa abipapulwa na lupapi, mwikeyilu a A Yikalayika ebabingye ! 6 Eshinda diabo diikale mufito na buseene, mwikeyilu a A Yikalayika ebalonde lubilo ! 7 Mwanda, babalumbuula bukondja bwa kuntee ku mayele, kwanshi musoole mwanda, bababundwila anyima ande bwiina bwa kunshiika. 8 Kabutu kashamwene dimo kamufikile, na bwiini bukondja bwadi mutee bumukwate : apone mwanka bwa kubutuka kwaye’ye nabeene. 9 Anyima ande namu akasangala mwi A Yikalayika, akasepeela bikata pa mwanda wa kipandjilo kiaye. 10 Mifufwa yande yoso ayikaakula’shi: A Yikalayika ! nnani e bioodi, apaashaa yawa amweshiibwa malwa na muntu mumukile bukome, mumweshiibwe malwa na mulanda namu kwi yawa ebanyengye bintu biabo ? *11 Tumonyi twi bukyelo tubayimana, atungipusha mianda yanshii muwukye ; 12 Babangalwisha bubi ku buwa : anyima ande mmushilwe. 13 Anka’mi, pabaadi abakuumbu, nanfwalanga makunyina ; napeeleshanga anyima ande mu kwishidiaka na luteko lwande lubangalukiilanga. 14 Nemukite’nka bu kwi kuuku ande, sunga mukwet ; naadi na kiongwa mwiname bu muntu adidi maalo a nyinaye. 15 Anka, mu malwa ande, babasepeela na babebuungu ; baasha kunfuunda bisumanga babangibuungila, ami kushii kuwuka ; babansaasula kushii kuleka ; 16 Abandjiila mayo na bansesa bansepeshi. *17 Mwanana ! okatala biabia mpaa na ku kipindji kinyi ? Kaasha anyima ande, uno ande umunenka, ku kabutu kaabo, ku baana ba ntambwe. 18 Nankakutumbula mu kakongye kakata, nankakutumbisha pankatshi pa mwiilo ukata. 19 Baaba be bu beshikwanyi n’ami kushii mwanda tabasepeelanga pa mwanda wande ; baaba namu abampeesha pa bisumanga balekye kupoopola eyiso. 20 Mwanda tabakwete kwakula wa kufukama nya ; nka nkupwandjikisha madimi a kudimbiila bantu beshaleele ku matwi nyaa1 ba wiumbo. *(1) Sunga’shi : bantu bafukame. 21 Dingi abambulwiila kukanwa kwabo bwa kunkaa ; abaakula’shi : Ha ha ! ha ha ! eyiso dietu dibamumono. 22 Bwemwena, A Yikalayika ! touminanga nyaa ! Mwanana, twetoolanga kula n’ami. 23 Pasuka, buuka, bwakunsambiila, Efile Mukulu ande na fumwami, bwa kuniisha mwanda wande! 24 Ntaluule muyiile bululame boobe, obe A Yikalayika, Efile Mukulu ande ! dingi tabasepeelanga pa mwanda wande. 25 Tabaakulanga mu mashimba mwaabo’shi: Ha, ha ! Nyi kia tukyebanga kiakia ! Tabaakulanga’shi : Tubamuminyi. 26 Baaba abasankila pa mwanda wa malwa ande bakwatshiibwe booso pamune na buufu na kafuutakashi ; baaba namu abanyineemekyela bakwatwe na buufu na kafuutakashi. 27 Baaba abapusha kumbingishwa kwande buwa basepeele na beekale na muloo ; baakudidiile’shi : A Yikalayika ngakutmbishiibwa, mwanda akumiinaa’shi mufubi aaye eekale na kufukama ! 28 Na ludimi lwande alukaakula dimo bii kululama koobe, wa ntumbo yobe, efuku dioso. 36. LONO 36 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa mufubi a A Yikalayika. Lwa Dafidi. 1 Kuluba kwa muntu mubi akwisaamba, muunda mweshimba diande’shi : takwi kutshiina kw’Efile Mukulu ku meeso kwaye nya. 2 Pa mwanda kwete kwineemeka kumeeso kwaye’ye nabene apamwekwa bubi bwaye bwa kwibushikwa. 3 Bishima bia mukanwa mwaye nyi’nka bubi na madimi ; aye mmupele kwikala na binangu, na kukita kwa bi buwa. 4 Atentekyesha bia kukita bubi paadi mulaale ku lusala lwaye ; mmwimane mwishinda dishii buwa ; takyebe kushikwa bubi nya. *5 A A Yikalayika, bumuntu boobe bwi mwiulu, kishima kiobe namu nkikume mpaa na ku makumbi. 6 Kululama koobe kwi bu myengye ila1 ; bitshibilo biobe nyi ndupoongo lula. Obe A Yikalayika opaasha muntu mpaa na ya nyema. *(1) Nkwamba’shi : mwengye w’Efile Mukulu. 7 A nkineemo bukata kinyi ki bumuntu boobe, obe Efile Mukulu ! Dingi baana ba bantu abafwamiina muushi mwa mwesheshe wa mbaba yobe. 8 Abakayikutshishwa bikata na mwimu wa mushibo yobe, dingi okebatomesha meema a mu mweela wa miloo yobe ; 9 Mwanda koodi’be kwi nsulo ya muwa, mwitaata diobe atukamono etaata. 10 Yididiila na kuleesha bumuntu kwi baaba abakuwuuku, na kululama koobe kwi baasha mashimba alulame. 11 Lwao lwa kwineemeka talwashinanga kwandji, sunga eyaasa dia bantu babi tadimbinganga kula nya. 12 Akwa ngi kupoone bakitshi ba bi bubi ; mbebafuudikye, kushii kumona bia kubuuka. 37. LONO 37 Lono lwa Dafidi. 1 Tokwatanga nsuungu pa mwanda wa abakitshi bi bubi, tokwatshiilanga baaba abakitshi bubi lwabi ; 2 mwanda mu kapindji n’aka, abakatshibiibwa bu lubishi, na, bu lubishi lwa mu kisuku, abakauma. 3 Kulupila mwi A Yikalayika okite bi buwa ; bombeela mwiumbo odiishwe biakudia bia kishima, dingi okimbe miloo yobe mwi A Yikalayika ; 4 aye namu akakupa biabia abitekye eshimba diobe. 5 Tuula eshinda diobe pe A Yikalayika, okulupile’nyi mwadi ; 6 n’aye, akakitshi, na akatuusha kululama koobe patooka bu etaata, na kubingishiibwa koobe bu kaanya ka nguba mmitwe. 7 Shaala mufukame, [mweemene] pe A Yikalayika, otengyele biabia abifiki kwadi. Tokwatanga nsuungu pa mwanda wa muntu atantala mwishinda diaye, pa mwanda wa muntu alombasha mianda yaaye yoso yakwete kupwandjikisha. 8 Leka nsuungu dingi sumbusheena bukyelo ; tofîtanga nsuungu, mwanda biabia abitanda bubi : 9 mwanda baaba abakita bubi abakayipayibwa, baaba namu abatengyela kwi A Yikalayika, abo nyi abakapiana eumbo. 10 Kubashaala kapindji kapeela, muntu mubi abakashimina ; dingi oatala mwaba waye wekeele, takamweka paanka nya ; 11 baasha kalolo namu abakapiana eumbo, bakasepeele miilo yabo mu kufukama kwi bungi. *12 Muntu mubi abadiila mululame kipango, na kumudiila mayo : 13 mwanana akamusepe, mwanda amono’shi efuku diaye adifiki. 14 Babi babasomona lupete lwa ngoshi na kulema buta bwabo, bwa kuponesha yawa amweshiibwa malwa na balanda, bwa kutshiindja baaba abatambuka mu kululama midibu : 15 lupetelwabo alukebatubula mwishimba diabo, mpaa na mata aabo namu aakatshokolwa. 16 Mbikile buwa kapeela kee na muntu mululame pe bupeta bukile bungi bwa bbantu babi be bungi : 17 mwanda maboko a be bubi aakatshokolwa, anka A Yikalayika akankamika baaba balulame. 18 A Yikalayika awuuku mafuku a baaba bashabasoola mwanda, na bupeta bwaabo abukeekala kwanka mafuku ooso : 19 tabakeekala na kwinyongola pa kipindji kibi nya, dingi abakaikuta mu mafuku a kipupa kia nsala. 20 Mwanda bantu babi abakashimina, na beshikwanyi ba A Yikalayika namu’nka bu biakudia bii mwimu bia baana ba ngombe ; abakashimina, abakashimina’nka bu miishi. 21 Muntu mubi eyapulaa bintu, anka tebialusha nya ; anka muntu mululame afwilanaa lusa, na kupaana : 22 mwanda baaba bediibwe n’aye mwabi abakapiana eumbo ; anka baaba namu beelwe n’aye mulwa abakashimishwa. *23 A Yikalayika nyi aningishaa matabula a muntu, dingi asepeela na lwendo lwaye : 24 su apona, takakekadidiila mu nsenga nya ; mwanda A Yikalayika mmumukwate mwiyaasa. 25 Nandji bukinga, ntandji namu binobino mununu, kashaa ntamwene namu muntu mululame bamushila, sunga nkumona beekule baye abashiindjila bia kudia : 26 mafuku ooso afwilanaa lusa, na kwiyapusha bintu ; na beekulu baaye abakekeela bangi bantu bi buwa. 27 Katuka ku bubi, okite buwa, na oshadidiile mafuku ooso [mu dino eumbo] ; 28 mwanda A Yikalayika e na kifulo na kululama, dingi takasumbusheena bantu baaye be selele nya : abo abakala miibwa bwa losoo, anka baana ba ku musuku wa bantu be babi abakaipayibwa. 29 Bantu balulame abakapiana eumbo, na kwimushadidiila looso. *30 Mukanwa mwa muntu mululame amwakulaa bishima bia binangu, n’edimi diaye adiakula bilulame ; 31 mwiiya w’Efile Mukulu aaye wi mwishimba diaye, ngao yaye tayikakokola nya. 32 Muntu mubi abelamina muntu mululame, na akimba bia kumwipaa : 33 A Yikalayika namu takamulekyela mu maasa mwaye, dingi takamupiisha pa kumutshibila kwa kiimu nya. 34 Kulupila kwi A Yikalayika, olame eshinda diaye : aye namu akakwiboosha biodia kupiana eumbo : bantu babi pabakaipayibwa, obe okebamono. *35 Namwene muntu mubi mmukankaale bukome, na kwiadika’nka bu mutshi wa mabishi e buwa aukudila pa mbalo yaao ya kikuuno ; 36 anka bakidile, na dingi, tamumwekwe paanka dimo nya ; namukimbile, kushii’ye kumwekwa. 37 Tala biya muntu mupwidikye, na otale muntu mululame, mwanda nfudiilo a muntu e biabia nyi kufukama ; 38 anka baaba batupilwe [mwiiya] abakabutudiibwa booso pamune ; nfudiilo a bantu babi, nyi nkwikala bayipayibwe ; 39 Anka kipandjilo kia bantu balulame akifwiyaa kwi A Yikalayika ; aye nyi mbukome bwabo ku kipindji kia malwa, A Yikalayika namu akebakwasha na kwibafuungusha ; 40 akebafuungusha ku maasa kwa bantu babi na kwibapaasha, mwanda mbakulupile mwandi. 38. LONO 38 Lono lwa Dafidi, bwa’shi bamutentekyeshe. 1 A Yikalayika ! tonsaashilanga mu nsuungu yobe, dingi tonyokanga mu bukyelo boobe. *2 Mwanda mikyetwe yoobe ibatweele mwandji, n’eyaasa diobe dibayikila paandji. 3 Mu mbidi yande tamwi kintu kishima’nyi nya, pa mwanda wa nsuungu yoobe ; tamwi kufukama mu mifufwa mwande, pa mwanda wa bubi bwande. 4 Mwanda milwisho yande ibakidi pa mutwe wande ; nka bu kiita kii bushito, yibankidi bushito. 5 Malonda ande abele eshiko, aanoko tufina, pa mwanda wa moombe wande. 6 Ne mupoombe na kutoontama ; efuku dioso dishima natambuka na kudila maalo. 7 Mwanda nfiyo yande ngiule, na mu mbidi mwande tamwi kintu kishima nya. 8 Ne mufudiile ntshii na kusooseba bikata ; nkwete kutoompola mwanda wa kusuusa kw'eshimba diande. *9 Mwanana ! kioso kiandidi kii kumpala koobe, na kwidila kwande wemwikuukye. 10 Eshimba diande adikupila ngofu, bukome bwande bubankutshikilwa, n’etaata dia mu meeso mwande tadikii n’ami nya. 11 Beenyi bankkumiine, na bakuuku bande, mbaimeene kula n’eloonda diande, na bakwetu mbaimeene pa bula. 12 Na baaba abakimbi muwa wande abantee miteo, na baaba abankimbila bubi abesaamba bia kumwesha malwa na kwakula mianda ya madimi efuku dioso. *13 Ami namu, ne bu nshikwe, kushii kupusha, dingi, ne bu kamaama, ntambuula mukanwa mwande nya. 14 Neekala bu muntu shapushaa na bu shaa kukanwa kushii bia kwaluula. 15 Mwanda ne mukulupile moodi, A Yikalayika ! Obe, okaaluula, Mwanana, Efile Mukulu ande. 16 Mwanda nemwambe’shi : Tabasepeelanga pa mwanda wande ! Apanselemuka lwao lwande, bakwete kungisadikila. 17 Mwanda ne peepi na kusuumpikita, busuungu bwande namu bwi kumpala kwande ; 18 Mwanda nankasokola bubi bwande ; bubi bwande abunkalakasha bikata. 19 Na beshikwanyi n’ami bee na muwa, bee na bukome, na baaba abampeepesha kushii mwanda mbakile bungi ; 20 Na baaba abangalwisha bubi ku buwa bakwete kulwa n’ami ngoshi, mwanda nkwete kukiimba kiakia ki buwa. 21 A Yikalayika ! Tonsumbusheenanga nya ; Efile Mukulu ande ! twefubulanga kula n'ami. 22 Fika bukidi onkwashe, Mwanana, kipandjilo kiande. 39. LONO 39 Kwi mukunkushi a ngono, ku Yendutune. Lono lwa Dafidi. 1 Nemwambe’shi : Nankelama ku mashinda aande, biansha kusoola bubi kwidimi diande ; nankalama kukanwa kwande na kishiko misuusa yoso yi muntu mubi kumpala kwande. 2 Nyikeele bumaama, muwumiine ; kushii’mi kwakula kintu pa mwanda wa kiakia ki buwa ; na busuungu nkutama. 3 Eshimba diande ndiokye kaalo muunda mwande ; mu kunangusheena kwande kaalo nkuteemba, ami nkwakula n’edimi diande’shi : 4 A aYikalayika ! nguukishe namu fudiilo yande, na bungi bwa mafuku ande, nguukye bi kufudiila kwande ; biabia nankashinguula biandi mubofule. 5 Talanga, wepumpe mafuku e bukata bu eyaasa,na mafuku a muwa wande e’nka bu kintu kia bisumanga kumpala koobe. Eyendo, muntu ooso mwimane nyi kintu kia bisumanga. Sela. 6 Eyendo, muntu kwete kutambukila munkatshi mwa kintu ki bu mwesheshi ; eyendo, kwete kupampakana bisumanga ; abuungu [bupeta], bwashawuku winyi akebupiana. *7 Binobino namu, a nkinyi kiankwete kukulupila, Nfumwaami ? mutengyelo wande wi mwodi. 8 Mpaashe ku bilubilo biande bioso ; tondekyelanga kwiseengo dia muntu mupatakane. 9 Ne mushaale’nka muwumiine, ntshii mubuule mukanwa nya, mwanda obe ngi mwibikite. 10 Kaasha dino eloonda diobe kwandji ; nayipayiibwa na bikonyi bia kwiyaasa diobe. 11 Obe poopa muntu kibawe bwa kumuludika pa mwanda wa bubi, olwishaa buwa bwaye [bwa mbidi] bu budiibwe na buswa ; eyendo, muntu ooso e’nka bu lupapi alukidi. Sela. *12 Pusha luteko lwande, obe A Yikalayika ! otee matwi ku kudila kwande ; toshikanga kitwi ku mpolo yande, mwanda ne mwenyi, muntu a lukilo, abotambula koodi, nka bibaadi banshami. 13 Nkuumbe meeso oobe, ami mpete dimo bukome bwande, kwibedi kw’ami kwenda na kushimina! 40. LONO 40 Kwi mukunkushi a ngono, Lono lwa Dafidi. Lono lwa kutumbisha. 1 Nemutengyele A Yikalayika na lukulupilo ; aye namu batala kwandji, na bapusha musaase wande. 2 Bangabula mu lupongo lwa lufu, [bangabula] mu luntuunki lwa matekye ; dingi bayimika ngao yande pa lubwebwe, na kuludika matabula ande. 3 Batuulu lono lupya mukanwa mwande, ntumbo y’Efile Mukulu eetu. Bantu be bungi abakamumona, dingi abakatshiinyi, kunyima bakakulupile mwi A Yikalayika. 4 Muntu sha muloo nyi ngiawa mutuule lukulupilo lwaye mwi A Yikalayika, shii mwiyaluule kwi baasha kwitatula na baaba abalamata baasha madimi ! 5 Obe, A Yikalayika Efile Mukulu ande, wemufwiimishe mifubo yoobe ya kukaanya na mpaango yobe yodi mupwandjikishe kwitukitshiina ; ta kwi a kwibilombasha kumpala koobe nya. Su nankyeba kwibiakula na kwibilungula bantu, — ngikile bungi biayisha kubadikwa. 6 Obe twemusepeele kitapilo sunga mmulambu wa kitumbula : bompokweele matwi [a kupusha] ; twemutekye bitapilo bishiikwe kaalo sunga kitapilo pa mwanda wa kubwikila bubi1. *(1) Tala Ebelu 10.5-7 7 Paapa ami nkwakula’shi : Talanga, nafiki ; mbafuunde mwanda wande mu mufungofungo wa mukanda. 8 Nyi muloo wande, obe Efile Mukulu ande, bwa kukita kiakia akikusangasha, na mwiiya oobe wi muunda mw’eshimba diande. 9 Nemulungule bii kululama mu kakongye kakata ; talanga, ami nshii mukokye milomo yande, A Yikalayika ! oshinguula biabia. 10 Ntshii mufye bii kululama koobe muunda mw’eshimba diande nya ; nemwakule mwanda wa kishima kiobe na wa kipandjilo kiobe ; ntshii mufye bii bumuntu boobe na bii diobe eyendo mu kakongye kakata nya. 11 Obe, A Yikalayika ! tolekyelanga lusa loobe lukata kwi bula n’ami ; bumuntu boobe n’eyendo diobe bindame mafuku ooso. 12 Mwanda mitanyo yi bungi bushaa bubadikwa yibanyifuunyisha ; milwisho yande yibankwata, ntshii bia kwiyitala ; yi bungi bukile nyeene ya ku mutwe wande, mpaa n’eshimba diande dibandamunuka. 13 Kumiina namu, obe A Yikalayika ! bwa kumpaasha. A Yikalayika ! fika bukidi onkwashe. 14 Baaba abakimbi anyima aande bwakumushimisha bakwatshishwe booso bwabo buufu na kufuutakashwa ; baalukye ku mongo makoshi atshokole, baaba abasepeela kumona kwande kwa malwa. 15 Baaba abangamba’shi : Ha ha ! ha ha ! bashaale mukanwa mutubule pa mwanda wa buufu. 16 Baaba booso abakukimbi beekale na kusangala na muloo moodi ; baaba bakumiine kipandjilo kiobe beekale abaakula mafuku ooso'shi : A Yikalayika e na matalwa e moo ! 17 N’ami, ne mwina malwa na mulanda : Mwanana antentekyesha. Obe ngi ankwasha na kumpaasha. Efile Mukulu ande ! tonyengakananga. 41. LONO 41 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Shaa muloo ngiawa apushiisha balanda ! Ku kipindji ki’efuku dibi, A Yikalayika akamupaasha. 2 A Yikalayika akamulama, na amutuula na muwa : akayikashwa na muloo pa nsenga, na tokamupaana ku mushikwa wa beshikwanyi n’aye nya. 3 A Yikalayika akamukankamika pa lusala lwa kubofula. Okashintuula mwikeelo wa kukuumba kwaye ooso, pakeekala na busungu. *4 Ami naamba’shi : A Yikalayika ! nfwile namu lusa, paasha anyima ande, mwanda nemukukitshiine bubi. 5 Beshikwanyi n’ami abampwandjikiisha bubi : [abangamba’shi] Akafu efuku kinyi ? Eshina diaye adikashimina efuku kinyi ? 6 Su umune afika bwa kwimonena n’ami, aakula mianda ya madimi ; eshimba diaye adiwulu na bubi ; … atuuku paasha, abanga kwibiakula. 7 Baaba booso banshikwe abangunuuna pamune, abampwandjikiisha bubi’shi : 8 Bino bikitshiino bia Beliale mbimulamate, binobino namu bitaadi mulaale, takabuuku dimo’nyi nya. 9 Mpaa na kuuku ande a p’eshimba namu’nyi, angikalanga mukulupile mwadi, adianga kwande, bangibooshesha kisuulu kiaye1. *(1) Tala Yoano 13. 18. 10 Ank’obe, A Yikalayika ! nfwile namu lusa, ombuushe, mmone biandja kwiboobola ngo. *11 Mu bino nashinguula’shi we n’ami musangeelo, nka su beshikwanyi n’ami tabangobesha. 12 N’ami, wemuntuule pa kukutwa kwande kwa matope, dingi wemundame mbwiipi moobe bwa losoo. 13 A Yikalayika, Efile Mukulu a Isaleele, atumbishiibwe, kubanga ku yikalayika mpaa na ku yikalayika ! Amena, oolo, amena ! KIPINDJI KIA KABIDI (42-72) 42 LONO 42 Kwi mukunkushi a ngono. Bulambukishi bwa baana ba Kolee. 1 Nka abidila nyema a ngulungu kulonda meema, nyi abididi anyima ande kwikala peepi noobe, obe Efile Mukulu ! 2 anyima ande e na nyota n’Efile Mukulu, Efile Mukulu atala. A nsaa kinyi yankenda mu kumweka kumpala kw’Efile Mukulu ? 3 Mpolo yande ayikalanga bu wande mukate, kaanya na bufuku, pabangambanga efuku dioso’shi : A Efile oobe e kwi kunyi ? 4 Natentekyeshanga yaya mianda, na nandi ashiidisha anyima ande muunda mwande’shi : nkipaso kinyi kinandi ende na kibumbu, n’eyi dia butshimunyi nan a dia ntumba, mpaa na ku shibo y’Efile Mukulu, … kibumbu kikata kia bantu kii mu fete. *5 Bwa kinyi we mutshokokye bino, anyima ande, na kiotompola muunda mwande ? Kulupila Efile Mukulu ; mwanda nankamutumbisha dimo : lukyebo lwaye nyi nkipandjilo. 6 Efile Mukulu ande ! anyima ande mmutshokokye muunda mwande : nyi bwakinyi nankutentekyesha kubanga mwiumbo dia Yudane na dia [mangulu a] Elemon, dia mwengye wa Mitesala. *7 Lupongo alutuusha lungi lupongo ku kituumo kia mbila1 yoobe ya meema ; mbundambunda yobe ya meema na ntanki yoobe ya meema ibambwikiile. *(1) Sunga’shi : Bidiiya. 8 Ku kaanya, A Yikalayika aleesha kalolo kaaye, na ku bufuku, lono lwaye alukeekala n’ami, [bu] luteko lwande kwi Efile Mukulu a muwa wande. 9 Nankalungula Efile Mukulu, lubwebwe lwande’shi : Bwakinyi bongilwa ? Bwakinyi nafwendanga na maalo pa mwanda wa kunkyengyesha kwa mwishikwanyi ? 10 Baaba banshikwe abankaa mulomo nka bu kutshokoka kwa mifufwa yande pooso pabandungula efuku dioso’shi : A Efile Mukulu oobe e kwi kunyi ? 11 Bwa kinyi we mutshokokye bino, anyima ande, na kiotompola muunda mwande ? Kulupila Efile Mukulu ; mwanda nankamutumbisha dimo : Aye nyi nkipandjilo kia mpala yande na Efile Mukulu ande. 43 LONO 43 1 Tshiba kiimu kiande, obe Efile Mukulu ! na wate mwanda wande ongakwile kwi uno mwilo ushii ukulamate ; mpoososhe kwi uno muntu sha madimi na mubi. 2 Mwanda’be, ae Efile Mukulu ! we bukome bwande ; bwakinyi bonsuumbusheena ? Bwakinyi nafwendanga na maalo pa mwanda wa kunkyengyesha kwa mwishikwanyi ? 3 Tuma etaata diobe n’eyendo diobe : abio abikandudika, binfikishe ku mwengye oobe wi selele na ku bibombeelo biobe. 4 Na nankafiki ku kilambwilo ki’Efile Mukulu, Efile Mukulu a disanka dia muloo wande ; na nankakusaamuna na lusese, obe Efile Mukulu, Efile Mukulu ande ! *5 Bwa kinyi we mutshokokye bino, anyima ande, na kiotompola muunda mwande ? Kulupila Efile Mukulu ; mwanda nankamutumbisha dimo : Aye nyi nkipandjilo kia mpala yande na Efile Mukulu ande. *44 LONO 44 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa baana ba Kolee. Bulambukishi. 1 Obe Efile Mukulu ! twibepushiishe ku matwi eetu, banshetu babetulondeele kintu kibokitshiine mu mafuku aabo, ku mafuku a kala. 2 Kwiyaasa diobe, bonyengyele beena maumbo [nsenga yaabo1] n’oshaadika banshetu ; bwenyognweeshe miilo na kwiyipaasula. *(1) Sunga’shi : Bintu biabo bioso, mpaa na kwibaasula. 3 Mwanda tankumweele wabo kubabapeteele eumbo bu diabo, na ta mboko yaabo yibebapashiishe nya ; ku mwanda nyi mbukome boobe na mboko yoobe n’etaata dia mpala yobe, pa mwanda bwebasangeleele eshimba. *4 Nnobe mfumu ande, obe Efile Mukulu ! Fishiisha Yakobo kipandjilo. 5 Patudi n’obe, atukatshokola baaba abetulwishaa ngoshi ; p’eshina diobe, atukafuuntu baaba abetutombokyela ngawo. 6 Mwanda ntanekulupisha na buta bande, na lupete mweele wande taukampaasha nya ; 7 Mwanda wemwitupaashe kwi baaba abetulwishaa ngoshi, na boso betushikwe webakwatshisha buufu. 8 Mwi Efile Mukulu ngi mwatuketumbiisha efuku dioso, n’atukasaamuna eshina diobe losoo. Sela. *9 Anka wemwitusumbusheene na kwitukwatshisha buufu, na totambuukanyi na bisaka bietu bia ngoshi ; 10 Wemwitwalushe ku mongo kumpala kwa yawa alu n’etu [ngoshi], na baaba betushikwe nkupaula bintu bioso bwabo’bo banabene ; 11 Wemwitupaane bu mikooko [ilumbuulwe] bwa kudiibwa, na wetupalakasha munkatshi mwa angi maumbo ; 12 Wemuwudishe mwiilo oobe ku muulo ushii kapu, na twemwitamishe pa mwanda wa muulo wabo ; 13 Wemwitwikashe mu buufu kwi betukuungile, mu kusepiibwa na kusengiibwa kwi betufuunyishe ; 14 Bwetutuulu bu mweele [wabeele] munkatshi mwa beena maumb, bu kupuka kwa mutwe munkatshi mwa miilo. 15 Efuku dioso kafuutakanyi kande ke kumpala kwande, na buufu bwa lukyebo lwande bubambwikila, 16 Pa mwanda w’eyi dia yawa asabuula na kukaana, pa mwanda mwishikwanyi na wa yawa adidi kuobola. *17 Biabia bioso mbitufikile, n’atwe ta twibakwilwankane nya, na tatwibakutwe kishima ku kilombeeno kiobe ; 18 Eshimba dietu tandialukiile ku mungo, na ngawo yetu tangitupilwe eshinda diobe ; 19 Sungwa wemwitusoose mu mbalo mwi miseu, na wetubwiikila mwesheshi wa lufu. 20 Su tubaadi bayilwe eshina di’Efile Mukulu eetu, na twaolweela efile mungi maasa eetu, 21 Efile Mukulu tabadia kukokoola su ? mwand’aye ashinguula bifwaame mwishimba. 22 Anka, pa mwanda woobe, tukwete kwipayibwa mafuku ooso, twibapwandjikishwe’nka bu mikooko ya kwipayibwa. *23 Pasuka ! Bwakinyi olaala, Mwanana ? Buuka ; twetusumbusheenanga losoo. 24 Bwakinyi of impala yobe, na kwilwa kiongwa kietu na kumwashiibwa kwetu kwa malwa ? 25 Mwanda anyima eetu mmwitoonte mpaa na mu lufuufi, efu dietu ndilaale kiuba mu nsenga. 26 Ebwee, wetukwashe, na wetukuule pa mwanda wa kaloo koobe. 45 LONO 45 Kwi mukunkushi a ngono, luno nyi ndono lwa kifulo alupaanaa binangu, lw'abakitshiine kwi twikulu twa Kolee. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "Bilongo". 1 Eshimba diande ndjiuule na kishima ki buwa ; naakula kiakia kiandji mulumbuule pa mwanda wa fumu ; edimi diande nyi nkipaso [kia kwakula] kia mufundji sha bukalabwino. *2 We buwa bukile baana ba bantu ; buuntu mbupalakane pa milomo yobe : ngibwakinyi Efile Mukulu mmukwelele mwabi losoo. 3 Anya lupete loobe lwa ngoshi pa lubafu lobe, kilobo, mu ntumbo yobe na kineemo kiobe ; 4 Na, potaantala mu bukata boobe, takuula ngolofwanda oobe kumpala, pa mwanda wa eyendo na kalolo [na] kululama ; na mboko yobe yibalume ayikakulambukisha bintu bi moo. 5 Mikyetwe yobe ngisaambule, n miilo ayikapono kuushi koobe, m mu mashimba a beshikwanyi na fumu. *6 Lupuna-nsulu loobe, obe Efile Mukulu, ndwa mafuku ooso, na ndwa losoo ; mukoombo wa bufumu boobe nyi mukoombo wa kululama. 7 Wemufule kululama, oshikwa bubi ; ngi bwakinyi Efile Mukulu, Efile Mukulu oobe [namu], mmukushiingye mwimu wa muloo kukila been’oobe. *8 Bilamba biobe bioso [abinuunku malaashi a] miile, aloese, na kase, [potuuku] mu mabalasa a mbaanga mwabidi bikusangashe. *(1) Sunga’shi : mu mabalasa a mbaanga, biombwanga bia nsaambo mbikusangashe. 9 Bansongwakashi, baana ba banfumu, babaadi munkatshi mwa bakashi baneemekwe ; mukashi a fumu2 e ku mboko yoobe yibalume, mmufwale bintu bia oolo a ku nsenga ya Ofile. *(2) Sunga’shi : Ndalamumba. 10 Pusha, obe nsongwakashi ! omone, na ontee etw diobe ; na oyilwe mwiilo oobe na shibo ya nshobe ; 11 Biabia fumu akaabila buwa boobe, mwand’aye nyi fumu oobe : mulangwile. 12 Songwakashi a [beena] Tiile, baaba bakile ingi miilo bupeta abakakimbuula kalolo koobe, na mulambu. 13 Nsongwakashi [mwana] a fumu e ntumbo aye ooso, muunda [mw’ebalasa] ; kilamba kiaye nkitediibwe na oolo. 14 Abamutwadila3 fumu mu bilamba biolwe kalolo ; [bangi] bansongwakashi tumame abamulondo, baloole baaye, abakakutwadila baanka. *(3) Nyi nkwamba’shi : Wiinyi yawa nsongwakashi. 15 Abakakutwadila baanka na muloo na kusepeela, batweele mwibalasa dia fumu. *16 Pa mbalo ya ba nshobe, okapete baana balume ; okebeekashe bu baana-buwa mwiumbo dishima4. *(4) Sunga’shi : pa nsenga pooso. 17 Nankatentekyesha [bantu] eshina diobe mu bipungo bioso ; ngi bwakinyi bantu abakakusaamuna mafuku ooso na kwikalayika. Corrigé jusqu’ici. 46 LONO 46 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa baana ba Kolee. Aluimbiibwa na Alamote1. musaambo. 1 Efile Mukulu nyi kifwamino kyetu na bukome bwetu, bukwashi [bwetu] mu mpombo, aye mmubofule bwa kumupeta. *(1) Pangi nyi nkwamba’shi : mayi a bansongwakashi anongame. 2 Nyi bwakinyi tatwanatshiine nya, su nsenga yateentulwa pa mbalo yaayo, na mangulu asanishwa [na kweelwa] munkatshi mwa kalunga ka meema ; 3 Sunga aa meema adila, na kututuma mafulu, na mangulu namu atshiinkishwa pamwanda wa nsuungu yaaye yikata. Sela. 4 Mu kibalo ky'Efile Mukulu, kiakia kibombeelo kia kishila kyee Efile mukile booso, amwalaala musulo, tusulwila twaao atufwisha muloo mwanka. 5 Efile Mukulu e mwanka, ta kwi kintu kilombeene kwikisaanyisha, mwanda ekikwashaa ku mpala kwa munkyeelo. 6 Mîlo aitombokaa, mafumu namu aasaanasaana. Anka, su A Yikalayika abaluka, nsenga by'aisunguluka. 7 A Yikalayika sha matalwa ooso e netu, Efile a Yakobo nyi mpako yetu. 8 Fikai numone bikite A Yikalayika pa nsenga, talai by'adi mwipalwishe! 9 Nee alekyeshaa ngoshi mpaa na ku nfudiilo kwa nsenga, atshokolaa mata aabo na milumbu, ashîkaa mpaa na ngabo yaabo kaalo. 10 Ebaamba'shi: "Lekai ngoshi! Nwiuukye'shi, ami nyi Efile Mukulu. Nyi fumu a miilo yooso na nsenga yooso." 11 A Yikalayika sha matalwa ooso e netu, Efile a Yakobo nyi mpako yetu. 47 LONO 47 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa baana ba Kolee. Lono. 1 Anwe bantu ba miilo yooso, eelai nkasa! Saamunai Efile Mukulu na kutanya nsadi! 2 A Yikalayika, Efile mukile booso, nga kutshiinwa. Nee Nfumu mukata a pano pa nsenga pôso. 3 Mmwitupe ingi miilo by'aidya kwitukôkyela, yekala muushi mwa ngao yetu. 4 Neenyi mwitusangwile dino eumbo bu dyetu dyetu, ntumbo y'atwe twikulu twa Yakobo, bantu b'adi n'abo kifulo. 5 A Yikalayika Efile Mukulu mmukaamine ku lupuna-nsulu lwee, mu nkatshi mwa baaba abatanya nsadi na kwayela mampandala. 6 Tumbishai Efile Mukulu na ngono, mutumbishei! Tumbishai Nfumu etu na ngono, mutumbishei! 7 Pa mwanda, Efile Mukulu nyi nNfumu a pano pa nsenga pôso. Biabia, mutumbishei na lono lwi na binangu. 8 Efile Mukulu mmushaale ku lupuna-nsulu lwee lwa kishila, mmumunane pa miilo yooso. 9 Bakata ba miilo yooso abakebungu na bantu b'Efile a Abalaama, mwanda banfumu ba pano pa nsenga be mu maasa ee, winyi mumunane panundu pa booso. 48 LONO 48 Siona, nkibalo ky'Efile Mukulu Luno nyi ndono lw'abakitshiine kwi twikulu twa Kolee. 2 A Yikalayika, ky'adi mukata kino pe! Mmulombeene kutumbishîbwa bikata mu kibalo kyee, mu mwengye wee wa kishila. 3 Wawa mwengye wa *Siona wi buwa, aumwekaa kôso kôso. Ausangasha bantu booso ba pa nsenga. Nako kwi kibalo kia Nfumu mukata. 4 Mu mabalasa ee a mu Siona abeuuku'shi, Efile Mukulu nyi e bu mpako yetu. 5 Talanga, banfumu booso abebungile pamune, benda na basalayi baabo mu kulwa ngoshi na beena Siona. 6 Anka, pa kumona kiakia kibalo, abakaanyine bikata. Mô ubebakwete, batempuka mbilo. 7 Anka penyipapa, ababangile kusuusa, mitanyo yebakwata'nka bu mukashi e pa kitshi kia kutanda. 8 Abádi'nka bu masuwa akata aabadi batshokole kwi lupapi lwa kutunduka. 9 Biabia bia tubapushishe abaakula, tubebîmwena na meeso mu kibalo ky'Efile Mukulu eetu, A Yikalayika sha matalwa ooso. Efile Mukulu akekikankamika mpaa na kwikalayika. 10A Efile Mukulu, su twi mu *Ntempelo yobe, atunangusheena bi kifulo ky'odi netu. 11 Nkumo ya nyikashi yobe ngifikye mpaa na ku nfudiilo ya nsenga. Biabia, abakutumbishaa pano pa nsenga pôso. Okitaa'nka biabia bilulame. 12 Baaba be ku mwengye wa Siona basangale! Baaba namu be mu bingi bibalo bia Yunda batumbukye na muloo pa mwanda wa bitshibilo biobe! 13 Efuunyei kibalo kia Siona, nubadikye *nyibako yaakyo ila ya kubelela. 14 Nushinkamishe bi bipempe biaakyo na kubekyeela mbalo yaakyo i bukopo beshikwanyi netu kutwela. Biabia, anukalungula baana benu'shi: 15 "Uno Efile mukite biabia, nyi Efile Mukulu eetu mpaa na kwikalayika. Aketukunkusha mpaa na kwikalayika." 49 LONO 49 Kukulupila bupeta nkupatakana Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lw'abakitshiine kwi twikulu twa Kolee. 2 Pushai bino, anwe miilo yooso! Tei matwi, anwe booso be pa nsenga, 3 anwe baana ba bantu, bakata na bapeela, bampeta na balanda, booso kumune! 4 Nakyebe kwisamba mianda ipatulukye. Ino mitentekyesho yande ngia lushingulwilo. 5 Natuulu binangu biande ku lukindji, nyi na mwanda ufwame wankyebe kushîkuula mu lunseese. 6 A kyankatshiinyi namu mu mafuku a malwa, n'apakanyifuunyisha bubi bwa baaba abalu n'ami nkinyi? 7 Mbakulupile'nka mu bupeta bwaabo na kwitumbisha mu bungi bwa bintu by'abadi n'abyo. 8 Aku, ta kwi muntu mulombeene kukuula muwa wa mwin'é, apa Efile Mukulu kintu bu nkuulwa yaao. 9 Yaya nkuulwa ngikile bukopo, ta kwi kipaso kia kwiilombasha, nyaa! 10 Ta kwi muntu a kwikala na muwa yikalayika, kushi kumona lufu meeso. 11 Atumonaa mpaa na baasha binangu abafu, anka abishiminaa namu bapatakane na bitesha. Bôso abalekyelaa bangi bantu bupeta bwaabo. 12 Sunga abaudikile bipindji bia nsenga mashina bu biaabo biaabo, aabo mashibo a yikalayika nyi mashaam'aabo. Nyi mw'abakabombeela ku bipungo bioso. 13 Bantu, sunga mbaneeme, t'abashinguula'shi, abafwiyaa'nka abifwiyaa nyema. 14 Talai abikafikila baaba abekulupila banabeene, nfudiilo ya baaba abetumbisha mu mîsambo yaabo: 15 abakende mu *Kalunga-nyembo bu mikooko ifundjilwe kufwa. Lufu alukekala mulami aabo! Balulame t'abakemana kwibashinda, abakabombeela mwamwa mu mashaama amukedi mbidi yaabo. 16 Anka, Efile Mukulu akafungusha muwa wande ku lufu. Nee akampaasha. 17 T'okalakashwanga su muntu apeta mmono i bungi, bupeta bwa mu nshibo yee bwatama, 18 mwanda p'akafu, akeende minwe minwe. Bwabwa bupeta bwaye t'abukamulondo, 000. 19 Sunga p'adi na muwa emona bu e na muloo, na kutumbishîbwa pa kumona bioso abimuîla kalolo, 28 akeende'nka kwakwa kubaîle bankambwa baaye, benyi bash'abakamono dimo etaata. 21 Bantu, sunga mbaneeme, t'abashinguulaa'shi, abafwiyaa'nka abifwiyaa nyema. 50 LONO 50 Efile Mukulu nyi nsushi a bantu Luno nyi ndono lwa Asafa. A Yikalayika, Efile kinkome, kwete kwakula. Aitaamina bantu booso ba pa nsenga, kubanga kutunduka mpaa na kupona. 2 Akamweka mu *Siona, kibalo kikilekile buwa, mwifuunyishwe n'etaata adipenyapenya. 3 Efile Mukulu eetu kwete kufika, t'akutwa w'adi n'ao. Ku mpala kwaye kwi kaalo akatembe, kingumbongumbo ki bukopo namu nkimwifuunyishe. 4 Aitaamina ba mwiyilu na ba pa nsenga by'abadya kupetekyelwa ku kîmu kia bantu baaye. 5 EE'shi: "Nkongyelei baaba bashimeete mwandji, abakitshiine n'ami kilombeeno kia bitapilo." 6 Ba mwiyilu ntumonyi twa by'adi mululame, mwanda abeuuku'shi, ee nabeene nnsushi. 7 "Pushai anwe bantu bande, tánkyebe kwakula! Bena Isaleele, nakyebe kwinutopeka muyiile biabia bi námono. Ami nyi Efile Mukulu, Efil'enu. 8 Ntanyinutopeka pa mwanda wa bitapilo byenu, 000. Neuuku by'anwibinshîkilaa mafuku ooso. 9 Nki mulombeene kwiatshila umune a ku nyema yenu ya ñombe ilume, sunga ngumune a ku mbushi ilume e mu bikutu byenu, 10 mwanda nyema yooso ya mu mutamba ngiande, mpaa na ñombe binunu na binunu bi mu myengye. 11 Tonyi tôso twi mu mangulu, netwiuuku, na bioso abitambuka mu mapya mbiande. 12 "Su nadya kwikala na nsala, nki nadya kwinulungula, mwanda nsenga mpaa na bioso bi panka mbiande. 13 Anutentekyesha'shi, ami nadiyaa mwita wa ñombe, sunga nkutoma mase a mbushi su? 14 Kitapwa ky'anudya kundambula'mi Efile Mukulu nyi nkuntumbula, na kulombasha biabia bia nubantshipîle'mi Efile mukile booso. 15 Biabia, p'anukantekye mu kipindji kia malwa, nakenupaasha. Anwe namu anukantumbisha." 16 Anka kwi babi, Efile Mukulu ebaamba'shi: "Nwi na matalwa kinyi a kwikala anulungula milangilo yande, na kwakula pa mwanda wa kilombeeno kyandji nenu? 17 Aku, nwi bashikwe elango diande na kusumbusheena mianda yande. 18 P'anumono bangifi, anupusha buwa kwibalamata na kwelela baasha lusandji mongo. 19 "Nwi bepaane mu kwakula mianda i bubi. Dingi, nwi na ndjimi ila. 20 Ta nwi balekye kwipula bakwenu, na kutuuta nsenga bakwenu ba muunda. 21 P'anudi bakite biabia bioso, nki mwinubashuule. Biabia, anupwandjikisha'shi, ami nyi by'anudi su? Anka, binobino nenusaashila na kwinuleesha patooka bi bubi bwenu. 22 “Anwe bangilwe'mi Efile Mukulu, euukyei biabia, tala nakenulwisha kushi a kwinupaasha. 23 Yawa antumbula lutumbu bu kyee kitapwa banneemeka. Yawa namu alumbuula mwikeelo wee, nakamupaasha." LONO 51 Luteko lwa kulekyeelwa bubi Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lw'abakitshiine kwi Dafidi, 2 ku nyima kwa mutemuki Natana bapu kufika mu kumusaashila pa mwanda wa kuîla Batesheba bulunda. 3 A Efile Mukulu, nfwile lusa, mwanda kifulo ky'odi n'ami nkikata! Shimangisha bikitshiino biande by'etombo, mwanda we muuule na lusa! 4 Nsuudidîle bubi bwande booso, webutôshe'nka sô! 5 Nashinguula bikitshiino biande by'etombo, milwisho yande i'nka n'ami mafuku ooso. 6 Anka pend'obe nyi andji mulwishîshe, pa kukita mwanda wi bubi wodi mushikwe. Biabia, we mubingye pa kuntshibila kîmu. Ta kwi a kukalasheena kiakia kitshibilo kiobe. (f) 7 Nyi muntu mubi kasha taabo banyimîte, mulwishi kubanga p'abantandjile. 8 Obe, okyebaa'shi muunda mwa muntu mwikale bia eyendo. Biabia, ondambukishe kwikala na binangu mwishimba diande. 9 Oshimishe namu milwisho yande, biandja kwikala mutôshiibwe. Nsuule, biabia nakatôko kukila butongo. 10 Mpushe'shi bondekyeela, biandja kwikala na muloo na kusangala. Ami obotshokwele byoko, ntumbukye! 11 Futaala milwisho yande, oshimangishe bubi bwande booso! 12 A Efile Mukulu, aluula eshimba diande dîkale ditôka. Mpangule dimo biandja kulamata m'odi. 13 T'onsumbulanga kula n'obe, sunga nkukaasha Kikudi-E-Selelee kiobe mwandji! 14 Mpe dimo muloo wa kumpaasha kobe, onkankamikye pa kumpa eshimba dia kukukôkyela. 15 Biabia, nakalambukisha baaba abakutombokyela mianda yobe, baaba balwishe namu abakaaluka k'odi. 16 A Efile Mukulu, Efile a kumpaasha, mpaashe mwanda nyi mupîle pa kusumbula mase! Biabia, nakakutumbisha mu ngono pa mwanda wa lusa lobe. 17 Nfumwaami, buula ku kanwa kwande biandja kulungula bantu bi ntumbo Yobe. 18 Nadya kukulambula kitapwa, anka t'akikusangasha. T'osepeelaa na kitapwa kia kushîkîbwa kyôso mu kaalo. 19 Kitapwa ky'okyebe, obe Efile Mukulu, nyi eshimba dia kwipeelesha. T'opeshaa muntu sh'eshimba dia kwipeelesha di na kwilanga, 000. 20 Kumîna kukitshiina beena *Siona bi buwa. Webakye dimo bipempe bia Yelushalema! 21 Biabia okasepeela p'abakakulambula bitapilo bipwandjikile na bia kushîkîbwa bioso. Dingi, ñombe ilume aikalambulwa ku meesa oobe a kitapilo. f: Tala Loma 3.4 LONO 52 Nfudîlo ya muntu mubi etumbisha Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono alupaanaa binangu lw 'abakitshiine kwi Dafidi. 2 Belukitshiine pa bafikile Ndoengye mwina Endome mu kulungula Saulu'shi: "Dafidi île kwa Akimeleka." (g) 3 Mmwanda kinyi, obe e bu kilobo, kwete kwineemeka pa mwanda wa bubi bu bokitshi bantu bashimeete mwi Efile Mukulu? 4 Kwifuku n'efuku okimbi bia kukita bangi bi bubi na kwibadimbila. Edimi diobe ndjisambule'nka bu bwembe. 5 We mufule kwisamba bi bubi kukila bi buwa, kudimba madimi namu pe kwakula bia eyendo. 6 We mufulenyi yooso ailwisha bantu mashimba. Mulamalama'be! 7 Ank'Efile Mukulu akakulwishididiila, akakukwata na kukupaatula mu nshibo yobe. Akakufilula pano pa nsenga! 8 Bantu be buwa p'abakamono biabia, abakakaanya, bakusepe'shi: 9 "Talangai muntu bapelanga'shi Efile Mukulu ta kumulamwina, akulupilanga'nka bupeta bwaye bukata na kwimona bu sha bukome bwa kwela bibeshi!" 10 Ank'ami nyi bu mutshi wa mpafu utshimpukye wi mu lupoopo lwa Nshibo y'Efile Mukulu. Nyi mukulupile mu bumuntu bwaye mafuku ooso mpaa na kwikalayika. 11 Nakakutumbisha, obe Efile Mukulu mafuku ooso mwanda wa by'odi mukite. Ku meeso kwa bashimeete m'odi, nakatala'nka k'odi mwanda we buwa. g: Tala 1Samwele 22.6-19 LONO 53 Bubi bwa bantu na kupatakana kwaabo Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono alupaanaa binangu lw 'abakitshiine kwi Dafidi. Aluimbîbwaa n'eyi dia kwinyongola. 2 Baaba abaakulaa mu mashimba aabo'shi: "Efile Mukulu t'e kapu" be bu bitesha. Abo booso mbalwile, abakitaa mianda y'adi mushikwe bikata. Ta kwi sunga ngumune aabo akitaa bi buwa, 000. 3 Efile Mukulu e mwiyilu atalaa bantu booso mwanda wa kukyeba kumona su kwi umune aabo e na binangu, akimbi bia kulombana n'ee. 4 Anka, booso mbelamuune kw'adi na kulwila. Ta kwi sunga ngumune akitaa bi buwa, 000. (h) 5 Baaba abakitaa bubi ta mbashinguule kintu su? Abadiila'nka mu bintu by'abányengaa bantu bande. Dingi, abapelaa kuteka Efile Mukulu. 6 Anka, abakasuusu na moo ukata kushi kintu akîbatshiinyisha. Efile Mukulu akapalakasha mifufwa ya baaba abelumbuula kulwa n'obe. Abakakwatshiibwa na buufu mwanda Efile Mukulu mmwibasumbule. 7 EE! Bi buwa kipandjilo kia beena Isaleele kikatukile ku *Siona! Efile Mukulu p'akaaluula malwa a bantu baaye beena Isaleele bu mwaabi, abakasangala bikata, abo twikulu twa Yakobo. h: Tala Loma 3.10-12 LONO 54 Luteko lwa kukyeba kulaminwa kwi beshikwanyi Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono alupaanaa binangu lw 'abakitshiine kwi Dafidi. Aluimbîbwaa na nyimbo bi na nsambo. 2 Belukitshiine pa bafikile beena Shipe mu kulungula Saulu’shi: “Dafidi mmukafwame kwetu”. 3 A Efile Mukulu, mpaashe muyiile matalwa oobe! Mbingishe mupunda bukome boobe! 4 Pusha luteko lwande, tee matwi bu bianyisamba n'obe! 5 Basha kapeesha, abantombokyela. Bantapanyi abakimbi muwa wande, t'abakumono bu kintu. 6 Anka Efile Mukulu nyi mukwashi ande. Nfumwaami e mu nkatshi mwa baaba beele mongo kwandji. 7 A Yikalayika, bubi bwa baaba bambelamine bwibalulukile! Webashimishe muyiile kishima kiobe! 8 Nakasepeela kukulambula kitapwa, na kukutumbisha mwanda we buwa. 9 Obe A Yikalayika we mupwe kungabula mu malwa ooso. Meso ande abamono kupona kwa beshikwanyi n'ami. LONO 55 Luteko lwa muntu aabadi bepulukye kîpuko Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi aluimbîbwaa na nyimbo bi na nsambo. 2 A Efile Mukulu, tee matwi ku luteko lwande! T'onfutaalanga pankusendeela! 3 Mpushîshe, ongaluule! Nkwete kukindakana aku n'aku nafwantompolanga na kwikupîlakupîla, 4 pa mwanda w'eunga banshikwe na bîla bia bantu babi. Abanyenyeka malwa na kumbingabinga na nsuungu ikata. 5 Eshimba adintuntu muunda, moo wa lufu ubankwata. 6 Natshiinyi na kusuusa bikilekile. Mô ukata ubankwata'mi eese. 7 Naamba'shi: "Ai babô! Su nadya kwikala na mbaba bu nkudimba, nadya kupalala, nakashaala kungi. 8 Nadya kusuukila kula, mu kubanda kushaala ku mbalo ishi bantu. 9 Nadya kupalala lubilo, nakakimba kwa kufwamina baaba bakwete kumpukila bu kingumbongumbo kikata." 10 Nfumwaami, patakasha mpwandjikisho yaabo! Webakutshishwe kwipusheena ku ndjimi! Mu kino kibalo, nkwete kwimumona'nka buntomboshi na bitulu. 11 Bufuku na kaanya, biabia bintu bikwete kwifuunya mu kibalo môso. Nkiuule n'etombo na mianda ibi. 12 Munda mwaakyo môso mmulwile. Mu miseese, kwimwesheena malwa na madimi ta mbipwe. 13 Su yawa ankaa badya kwikala mwishikwanyi n'ami, nadya kumutadiila. Su yawa ampeesha badya kwikala munshikwe, biabia nadya kumufwama. 14 Anka nobe a wetu mulongo, mwin'ami, kuku ande a mu lwidi, 15 a tubádi atwisamba n'ee twanda twi buwa pa kutemba pamune mu Nshibo y'Efile Mukulu. 16 Lufu lupulumukile banshikwe! Baalaale bukidi mu *Kalunga-nyembo, mwanda mianda ibi ngiuule mu mashimb'aabo na mu bibombeelo biaabo. 17 Ank'ami, natekye Efile Mukulu. EE A Yikalayika akampaasha. 18 Ku namashika na nguba mu mitwe na ku kyolwa kyôso nkwete kwidila kw'adi na kutompola. EE namu akampushiisha. 19 Akampa kufukama na kuntuusha susuuluu kwi baaba abalu n'ami, sunga be bungi. 20 Bînyibiabia, Efile Mukulu mumunane kubanga kala kala, akampushiisha. Akebakwatshisha buufu mwanda mashimb'aabo ta ngalulukye bamutshiina. 21 Yawa sha kîpuko mmukite bi bubi kwi baaba bapwane n'ee, alwisha kilombeeno ky'adi n'abo. 22 Mu kanwa mwee amutuuku mianda i buwa bu buuki, aku mwishimba dyee mwi loshi. Bishima byee bi'nka bu akushingi kemu ka mu musuka, aku abitapana'nka bu lupete lwi maashi kyele kyele. 23 Tuula mianda yobe yooso kwi A Yikalayika, ee namu akakukankamika. T'alekyeelaa baaba abamukôkyela'shi batelembeye, 000. 24A Efile Mukulu, okaisha bantapanyi na baasha madimi muushi a *Kalunga-nyembo. T'abakalombasha sunga nkya pa nkatshi kia mafuku a muwa waabo. Ank'ami, natuulu lukulupilo lwande m'odi. LONO 56 Luteko lwa muntu mukulupile Efile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine ku bufyefye, p 'abamukwete mu kibalo kia Ngata kwi beena Peleshete. (i) Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "Konyi ka nkudimba ke mu mitshi ya mifula i kula" 2 A Efile Mukulu, nfwile lusa, mwanda bantu bakwete kumbingabinga! Baaba banshikwe abanfinyi butundu nsaa yooso. 3 Ôlo, nsaa yooso bakwete'nka kumbelamina na kumbingabinga. Baaba abalu n'ami be bungi bwi moo! 4 Pampusha moo, natuulu lukulupilo lwande m'odi'be Efile mukile booso, 5 na kukutumbisha, obe Efile Mukulu, pa mwanda wa mulailo wobe. Pankukulupila, ntantshiinyi kintu. A muntu námi namu mmulombeene kunkita kinyi? 6 Nsaa yooso baaba bantu abafuutakasha biangakula. Abapwandjikisha'nka bia kummwesha malwa. 7 Abebungu mu bifufu na kumbelamina, abambekyeela kôso kwanyende mwanda wa kukimba bia kunyipaa. 8 Nkipaso kinyi kia kupaasha bantu be biabia bubi? Efile Mukulu webashinde mu nsuungu yobe! 9 Weuuku misuusa yooso y'abadi bankindakashe. T'we mwibifunde mu mukanda wobe su? Tambula mpolo yande mu maasa oobe! 10 Biabia, efuku dyankakutekye, banshikwe abakaaluka ku mongo, mwanda neuuku'shi, obe Efile Mukulu we n'ami. 11 Nakakutumbisha obe A Yikalayika, Efile Mukulu, pa mwanda wa mulailo wobe. 12 Pankukulupila, ntantshiinyi kintu. A bantu námi namu mbalombeene kunkita kinyi? 13 Efile Mukulu, wandji n'ao nyi nkulombasha mitshipo i nakutshipidîle na kukulambula milambu ya lutumbu. 14 Pa mwanda, we mumpaashe ku lufu, ondama kushi'mi kupona mwishinda, biandja kwikala n'obe mu kipwano mwitaata adimunyikilaa abatala. i: Tala 1 Samwele 21.10-15 LONO 57 Luteko lwa kupaashîbwa ku kubingwabingwa Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine ku bufyefye pa basuukile Saulu, akafwama mu nyongblo. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "T'olwishanga muntu!" 2-Nfwile'lusa, obe Efile Mukulu, nfwile lusa, mwanda k'odi nyi kwansuukila! Nakyebe kufwamina muushi mwa MWESHESHI WA MBAMBA YOBE yobe mpaa n'apakakîla ano malwa akata. 3 Natekye kwi Efile mukile booso. Yawa Efile akankitshiina bintu bioso. 4 Akantumina kipandjilo mwiyilu na kukwatshisha baaba abambingabinga buufu. Efile Mukulu akandeesha kifulo na kishima by'adi n'ami. 5 Nyi mu nkatshi mwa bantu be bukyelo bu nyema ya ntambwe aisaasusheenaa. Be meno asongole'nka bu milumbu sunga mbu mishidi, na ndjimi isambule bu lupete. 6 Efile Mukulu, leesha bukata boobe mwiyilu! Ntumbo yobe imwekye pano pa nsenga pôso! 7 Baaba banshikwe abantandjile bukondja, nakambilwa pa mwanda wa malwa. Abambundwidîle lusafu mwishinda, ank'abo banabeene bemupona. 8 Efile Mukulu, eshimba diande dibaikisha. Nakyebe kuimba n'eshimba dîkîshe lono lwa kukutumbisha. 9 Eshimba diande, pasuka! Obe lunseese lwande na kindaala kiande, buukai! Abintungu kubuusha munkyeelo. 10 Nakakutumbula obe Efile Mukulu mu nkatshi mwa bantu ba ingi miilo. Nakakutumbisha na ngono mu angi maumbo. 11 Mwanda kifulo ky'odi netu nkikata, nkikafikye mpaa na mwiyilu, kishima kiobe namu nkikabangye makumbi. 12 A Efile Mukulu, leesha bukata boobe mwiyilu! Ntumbo yobe imwekye pano pa nsenga pôso! LONO 58 Luteko lwa'shi Efile Mukulu amwesha bansushi babi malwa Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine ku bufyefye. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "T'olwishanga muntu!" 2 Mbînyibînyi, anwe abemono bu befile, anutshibaa kîmu kalolo su? Anwe baana ba bantu, anutshibilaa bilumbu na kululama su? 3 Nyaa! Nukwete kukita bubi'nka mu nkyebelo, anubuusha etombo pa nsenga. 4 Bantu babi abalubaa'nka bakí mu maimi, abadimbaa madimi'nka bakyabatandjikwa. 5 Ndjimi yaabo i buulo bu bulembe bwa nyoka. Mbashikale bu nyoka a nsubu sha kitwi, 6 sh'apushaa yawa akyebe kumuubidisha, sunga ekala na malenganyi akile. 7 A Efile Mukulu, baaba bantu be bu nyema ya ntambwe. Kunkula meno aabo na kutshokola mbangabanga yaabo! 8 Besheete bu meema aakama! Bafwe bu lubishi lw'abadi basanye! 9 Bekale bu nonda a nkolwa asungulukaa p'atambuka, na bu mwana aabadi bapongole, shi mumone nguba! 10 Webapitule na kingumbongumbo mu kapindji kapeela, kakile ka kaka akakwataa kaalo ku lweso lwi kwibuula dia milobo. 11 Biabia, balulame abakasepeela pa kumona abebôbwela. Abakaashina ngao yaabo mu mase a baaba babi. 12 Bantu abakaamba'shi: "Bînyibînyi, mululame e na bwedi bwaye. Kwi Efile atshibaa kîmu pa nsenga!" LONO 59 Luteko pa mwanda wa bulami Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine ku bufyefye pabatumine Saulu bantu mu kumubelamina ku nshibo yee mwanda wa kumwipaa (j). Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "T'olwishanga muntu!" 2 Efile Mukulu ande, mpaashe kwi baaba banshikwe! Ondame kwi baaba abanyibwela ngoshi! 3 Nfungushe kwi baaba basôdi ba mianda! Ompaashe kwi baaba bantapanyi! 4 Talanga by'abadi bambelamine mwanda wa kushimisha muwa wande. Bimankinda bibanyikongyela, aku nki mulwishe sunga nkusôla mwanda. 5 Abende mbilo mu kwilumbuula mwanda wa kunyipaa, aku nki mukite kintu ki bubi. Pasuka! Ofikye kuno wemwene obe nabeene! 6 A Yikalayika Efile Mukulu, sha matalwa ooso, Efile a beena Isaleele, pasukanga! Omweshe ingi miilo yooso malwa. T'ofwilanga sunga ngumune a ku baaba baasha kîpuko abakitaa bubi lusa! 7 Ku kyolwa kyôso bakwete kwalukîla mu kibalo, abafwabanganganga bu mbwa na kwikîfuunya. 8 Pusha kwa bakwete kubimbakana! Bishima biaabo abitapana'nka bu mpete ya ngoshi. Abamono'shi ta kwi muntu ebapusha. 9 Ank'obe A Yikalayika webasepe, mpaa na kusaabuula bantu ba ingi miilo yooso. 10 Nkwete kutala k'odi'be ampeyaa bukome. Obe Efile Mukulu we bu mpako yande. 11 Efile Mukulu ande, e n'ami kifulo, akafiki kwandji. Nee akampa muloo pa kumona kupona kwa baaba bambelamine. 12 A Nfumwetu, t'obandanga kwibepaa, tala mwilo wande wakutwa kushinguula bi kululama kobe. Ebapalakashe mu bukome boobe, webashinde obe mulamwinyi etu! 13 Anka bi bungi bwa bishima abituuku ku kanwa kwaabo nyi bi bungi bwa milwisho yaabo. Biabia, kwineemeka kwaabo kwibapîshishe mu muteo, mwanda abeelana milwaa na kudimbana! 14 Ebalwishe mu nsuungu yobe ikata, webatuutshididîle! Bînyibiabia, muntu eese akashinguula'shi, nobe Efile Mukulu, mumune twikulu twa Yakobo na kubikala pa nsenga pôso. 15 Ku kyolwa kyôso, baaba babi bakwete kwalukîla mu kibalo, abafwabanganganga bu mbwa. 16 Abemukindakana bu mbwa aikimbi bidiibwa. Su ta ngibipete'bi, by'aibuluma. 17 Ank'ami, nankaimbi mwanda wa bukome boobe. Ku namashika kôso nakekala naimbi n'eyi dikata mwanda wa kifulo ky'odi n'ami. Mwanda we bu mpako yande, mbalo yandja kusuukila pandji mu malwa. 18 Nakakutumbisha mu ngono, obe ampeyaa bukome. Obe Efile Mukulu, mpako yande, we n'ami kifulo. j: Tala 1Samwele 19.11-17 LONO 60 Luteko lwa kukwasha mwilo mu ngoshi Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine ku bufyefye. Ndwa bulambukishi. 2 Belukitshiine pa kupwa kulwa ngoshi na beena Shidi ba mu Mesopotami na ba mu Soba. (k) Pa kwaluka, Yoabe batshokwele bantu binunu ekumi na bibidi bia beena Endome mwibanda dia Mungwa.(l) Luno lono aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "Mianda i bokamikile i bu kilongo." 3 A Efile Mukulu, we mwitusumbusheene na kwitupalakasha! Sunga we mwitukwatshile nsuungu ikata, etwalushe dimo k'odi! 4 We musaanyishe nsenga yetu, weisaasula. Eibungye dimo mwanda ngisaanesaane. 5 Bwetumwesha'twe bantu boobe malwa akata. Bwetutomesha maalwa abetukolwa. 6 We mupe baaba abakuneemekaa bitundwilo by'abadya kusuuka mikyetwe ya beshikwanyi. 7 Ngaluule, wetupaashe ku bukome boobe, bilombeene'twe b'odi n'abo kifulo twafungushîbwa. 8 Efile Mukulu balaile mu Nshibo yee ka kishila'shi: "Nakatshokola, nkaabile bantu bande kibalo kia Shekeme n'ebanda dia Sukote. 9 Anka, eumbo dia Ngilanda na dia Manase ngande. Kisamba kia Efalayime ki bu lubango lwande lwa ngoshi. Kya Yunda namu ki bwilanga diande dia bufumu. 10 Eumbo dia Moabe namu di bwilonga diande dia kwitumpila meema. Neele kidyato kiande mwiumbo dia Endome, abileesha'shi ndjande. Bena Peleshete bakañeelengye byese bia ngoshi!" 11 A Efile Mukulu, nanyi akanfisha mwiumbo dia Endome? Nanyi akantwesha mwipata dyaadyo di na bipempe? 12 Ta nobe nabeene, winyi betusumbusheneene, kushi kutuuka dimo na bisaka bietu bia ngoshi, su? 13 Etukwashe kwi beshikwanyi netu, mwanda bukwashi bwa muntu ta mbulombeene kukita kintu. 14 Su Efile Mukulu e netu, atukakitshi mianda ikata. Nee akafuntu beshikwanyi netu ngao! k: Tala 2 Samwele 8.3-5 — l: Tala 2 Samwele 8.13 LONO 61 Muntu e kwabeene atekye bulami Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi. Aluimbîbwaa na nyimbo bi na nsambo. 2 A Efile Mukulu, pusha eyi diande! Tee matwi ku luteko lwande! 3 Nakutekye pa mwanda w'eshimba dibanfudiila kuno ku nfudiilo kwa nsenga kwandji. Ondudikye dia ku lubwebwe lula kwansh'ankafika. 4 Obe we kifwamino kiande na kikingîlo kiande ki pô kwi beshikwanyi n'ami. 5 Nakyebe kubombeela mafuku ooso mu Nshibo yobe na kufwamina muushi mwa mbaba yobe. 6 We mupushe biabia bi nakutshipidîle na kumpa kiande kipindji kia bupyanyi b'odi mutuudile baaba abakuneemekaa. 7 Tenteka bipwa bia muwa wa fumu! Ekale n'ao ku bipungo na bipungo! 8 Amunane kwikalayika peepi n'obe, omulame muyiile bumuntu boobe na kishima. 9 Biabia, nakakutumbisha na ngono kushi kukôka. Nakekala mafuku ooso nalombasha mitshipo yande. LONO 62 Kukulupila bulami bw'Efile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lwi mu ngono ya Yendutune. 2 Natengyela'nka nyaa kwi Efile Mukulu bupenka, ee nyi akampaasha. 3 Anka penda ee nyi andamaa na kumpaasha. EE nyi mpako yande. Biabia, ta kwi kintu kia kukamba kunsaanyisha. 4 Anwe booso, a mpa kipindji kinyi ky'anukalekye kulwa na muntu mwanda wa kukyeba kumulwisha? Aku, e bu kimano kipwe kukuma sunga mbu lupoopo lunyekame. 5 Anukimbi'nka bia kuponesha kineemo kyee na kusepeela kudimba madimi. Ku kanwa kwenu, anwabikîsha bantu mwaabi anka muunda anwibeele milwaa. 6 Natengyela'nka nyaa kwi Efile Mukulu bupenka, ee nyi ankulupila. 7 Anka pend'ee nyi andamaa na kumpaasha. EE nyi mpako yande. Biabia, ta kwi kintu kia kunsaanyisha. 8 Kipandjilo na ntumbo yande bi mwi Efile Mukulu. E bu lubwebwe lwande lwi bukopo, nee kifwamino kiande. 9 Anwe bantu booso, kulupilai mw'adi mafuku ooso, numulungule mianda yooso ainukalakasha, mwand'ee nyi kifwamino kyetu. 10 Baana ba bantu be bu bisumanga, sunga bekala bakata, ta be bu kintu. Su twebatuula booso pamune ku kipimo, be'nka pee kukila lupapi. 11 T'anukulupilanga kupeta kintu mu buntomboshi. Kwema mu bunyenganyi namu mbisumanga. Sunga bupeta bwenu bwafwima, t'anutuulanga mashimb'enu kwanka. 12 Misuusa na misuusa nyi mupushe eyi dy'Efile Mukulu'shi: "Ami nyi apaanaa bukome, 13 nyi na bantu bande kifulo." Nobe Nfumwetu afutaa muntu eese muyiile bikitshiino byee. (m) m: Tala Loma 2.6 na 2Timote 4.14 LONO 63 Kudila kwikala peepi n'Efile Mukulu Luno nyi ndono Iwa Dafidi lubakitshiine pa bádi mu mbalabala ya Yunda. 2 Efile Mukulu, obe w'Efile Mukulu ande. Nkwete kukimba bia kwikala peepi n'obe. Eshimba diande adikudidi, mbidi ibampungila pa mwanda wa kukwabila bu'mi e mu kabaaka, muuume, mushi meema. 3 Nadidi kumona bukome boobe na ntumbo bi nádi ebimono pa nádi akubandjîla mu Nshibo yobe ya kishila. 4 Kwiuuka kwa kifulo kiobe kwi buwa kukila kwikala na muwa, nyi pa uno mwanda nakakutumbisha. 5 Biabia, nakakutumbula mu muwa wande wôso, nakeele maboko mwiyilu pa kukulangwila. 6 Nakasepeela'nka bu muntu adi bidiibwa bilumbulukye, mu kanwa mwande amukatuuku ngono ya muloo mwanda wa kukusaamuna. 7 Pandji mulaale, nakutentekyeshaa obe Efile Mukulu, bufuku booso abunkîla na kukunanguskeena, 8 mwanda we mukwashi ande. Natanyaa nsadi muushi mwa mbaba yobe. 9Nyi mulamate k'odi n'eshimba diande dioso. Obe namu we munkankamikye na mboko yobe. 10 Anka, kwi baaba abakimbi bia kushimisha muwa wande, abakende'bo banabeene mu mashaama. 11 Abakaipaîbwa mu ngoshi, badîbwe na miseu. 12 Nfumu etu asepeele mwi Efile Mukulu! Bôso.abeele mitshipo mwishina dia winyi Efile baketumbishe, mwanda makanwa a baasha madimi aakamumu. LONO 64 Luteko lwa kulamîbwa pa mwanda wa beshikwanyi Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi. 2 A Efile Mukulu, pusha kutompola kwande! Lama muwa wande, mwanda natshiinyi baaba banshikwe! 3 Ndamwine ku tupombo tw'abandjîla kwi bantu babi na ku bisaka bia basôdi ba mianda. 4 Mbasambule ndjimi yaabo'nka bu mpete ya ngoshi. Bishima biaabo bi bu mikyetwe i na bulembe 5 y'abaasa muntu ku bufyefye, kwa shi musôle mwanda. Abamwasa kushi na moo, ee kushi kwiuuka. 6 Abekankamikisheena mu mifubo yaabo ibi, na kupwandjikisha bia kuteesheena miteo. Abo'shi: "Ta kwi muntu a kwitumona." 7 Abakimbi'nka bia kusôla mianda, abo'shi: "Tubapu kulombasha biabia bia tupwandjikishanga mu binangu." A nanyi a kushinguula bi muunda mw'eshimba dia muntu? 8 Anka, Efile Mukulu akebeele yee mikyetwe. Abakabasukila'nka ibapu kwibakwata. 9 Akebalwisha pa mwanda wa mîsambo yeebo, booso abakamono biabia, abakapuku mitwe, akuleesha kasaabu. 10 Biabia, bantu booso abakatshiinyi Efile Mukulu, abakanangusheena biabia bi bakitshi, bebilungule bangi. 11 Baaba abakôkyela A Yikalayika basepeele n'ee, na kufwamina mw'adi! Bôso baasha mashimba alulame namu baketumbishe! LONO 65 Lutumbu pa mwanda wa biabia abikitaa Efile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi. 2 Obe Efile Mukulu e mu *Siona, mbilombeene'twe kukutumbisha na kulombasha mitshipo ya tubakutshipîdîle. 3 Bantu booso bafikye k'odi, obe opushaa nteko yetu! 4 Milwisho ibetukambila, ank'obe olekyeelaa mianda y'atudi basôle. 5 Sha muloo nyi ngiawa odi musangule kufikanga peepi n'obe na kutwelanga mu lupoopo lwa Nshibo yobe. Tusepeele na mianda i buwa y'atusangana mwamwa mu *Ntempelo yobe ya kishila! 6 Obe Efile Mukulu, mupaashi etu, wetwaluulaa ku nteko yetu na kululama, mpaa na kwitukitshiina mianda i moo. Nobe abadi bakulupile kwi bantu booso mpaa na be ku nfudiilo kwa nsenga na mu bîla bi kula kula. 7 Nobe, sha katshintshi, bashimikile mangulu ku bukome boobe. 8 Nobe atalashaa bimpunko bia meema a tulunga mpaa na kyondondo kia miilo. 9 Mpaa na ku nfudiilo kwa nsenga, bantu booso'nka abatshiinaa pa kumona bitundwilo bia matalwa oobe. Anka kubanga kutunduka na kupona webeeleshaa bîla bia muloo. 10 Obofushaa nsenga iuume na mpeshi, yatuusha byumbulwa bibungi. Makumbi oobe Efile Mukulu ngauule meema. Kipaso ky'olumbuulaa nsenga by'aidya kutuusha *belee nyi nkino: 11 otumaa meema aauulaa mbundambunda na kupalakasha mabuwa. Obombekaa nsenga na mpeshi a kituutumuko atamishaa bimenwanga. 12 wetupeyaa kipwa kia mwaabi, wekifudîsha na byumbulwa bi bungi. Kôso k'okîlaa, wekufwimishaa bidiibwa. 13 Mpaa na mu mapya, ofwimishaa bimwaa bia nyema. M'myengye namu mwekala kusangala: 14 mikooko na mbushi by'aitshikila mu kudya lubishi lupya, belee namu by'abwikila mu mabanda. Kôso kwi'nka muloo na ngono ya kusepeela. LONO 66 Bikitshiino by'Efile Mukulu bi moo Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa kulangwila. Anwe bantu booso ba pa nsenga, saamunai Efile Mukulu! 2 Imbai ngono aileesha by'adi na ntumbo! Nyishai kumutumbisha! 3 Nwakule kw'adi'shi: "Bikitshiino biobe bi moo! Beshikwanyi n'obe abepeelesha pa mwanda wa bukata bwa bukome boobe. 4 Ba pa nsenga pôso abakakulangwila na kukuimbila ngono ya kukutumbisha!" 5 Talai bikite Efile Mukulu! Mmukite mianda i moo mu nkatshi mwa baana ba bantu! 6 Bakamîshe meema a kalunga, nsenga yamweka, bankambwa betu abaabukile paashi pauume. Penyipapa, abasepeleele n'ee. 7 Ku bukome bwaye, mmumunane yikalayika. Meso ee aabekyeelaa miilo yooso. Biabia, bantomboshi t'abetumbishanga! 8 Anwe miilo, tumbulai Efile Mukulu eetu, mayi enu apushikye kw'anumutumbisha! 9 Mwanda, nee betulamine na muwa, apela'shi ngao yetu t'aikokolanga. 10 Obe Efile Mukulu bwetutompele, wetweela mwilungu dia kaalo, bu by'abakitaa kilonda kia *adishaa. 11 Bwetupîshîshe mu makondja, wetunyenyeka bîta bi bushito. 12 Bokumînyine'shi beshikwanyi netu betwashine ngao. Tubatwelele mu kaalo na mu meema. Anka, bwetutushîshe mwanka na kwitupa bintu bi bungi. 13-14 Nakatwele mu Nshibo yobe Efile Mukulu mu kwayela bitapilo muyiile mitshipo i nakutshipidîle. Nakalombasha bioso bi nakulaile pa nádi mu malwa. 15 Nakakulambula bitapilo binune bia bimpenga na ñombe na mbushi ilume. Mîshi yaabyo aikekala mapembwe k'odi. 16 Anwe booso abaneemekaa Efile Mukulu, fikai numpushe, nyinulungule by'adi munkitshiine. 17 Namutekyele n'eyi dikata, naimba ngono ya kumusaamuna. 18 Su nadya kulama bubi mwishimba .diande, A Yikalayika ta badya kumpushiisha, nyaa. 19 Anka, eyendo Efile Mukulu bampushîshe, atee matwi ku luteko lwande. 20 Efile Mukulu atumbishiibwe, mwanda ta mmupele kupusha luteko lwande sunga nkuleka kunfula. LONO 67 Mîlo yooso itumbishe Effile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono aluimbîbwaa na nyimbo bi na nsambo. 2 A Efile Mukulu, etufwile lusa na kwitweelela mwaabi! Etukitshiine bi buwa! 3 Biabia, nsenga yooso aikashinguula bi mwikeelo wobe. Mîlo yooso aikeuuku by'odi mupaashi. 4 Mîlo ikutumbishe obe Efile Mukulu! Yôso ikutumbishe! 5 Isepeele na kukuimbila na muloo, mwanda weitshibilaa bîmu na kululama. Okunkusha miilo yooso ya pa nsenga. 6 Mîlo ikutumbishe obe Efile Mukulu! Yso ikutumbishe! 7 Nsenga ngituushe bidiibwa bi bungi. Efile Mukulu, Efile Mukulu eetu, aketwelele dimo mwaabi. 8 Efile aketwelele mwaabi, biabia, mpaa na be ku nfudiilo kwa nsenga abakamuneemeka. LONO 68 A Yikalayika nyi sha ngohesha Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi. 2 Efile Mukulu p'akebô, akapalakasha beshikwanyi n'ee. Baaba bamushikwe abakasuuku p'akamweka. 3 Akebapalakasha'nka by'abapalakashaa mîshi kwi lupapi. Babi t'abakaimana kushimina ku mpala kw'Efile Mukulu. Abakekala'nka bu kabanda, akasunguluka mu kaalo. 4 Anka, balulame abakasepeela, abakekala na muloo ukata p'akamweka. Abakasangala bikata. 5 Imbilai Efile Mukulu, numutumbishe mu ngono! Lumbuulai eshinda dia yawa atambukaa mutentame pa makumbi! Eshina dyee mbu A Yikalayika. Ikalai na muloo ukata ku mpala kwaye! 6 Efile Mukulu e mu kibombeelo kyee kia kishila, e bu nsh'a baana ba nshiyé na bu mulamwinyi a bakashi kilele. 7 Apeyaa baaba be bupenka mashibo a kushaala. Afungushaa banyîbwe mu nkano na kwibeelela mwaabi. Anka, baaba abamutombokyela be mu kauume. 8 Obe Efile Mukulu, pobôdi mukîle bantu boobe ku mpala, otambukanga n'abo mu kabaaka, 9 nsenga ibatenkakeene, eilu nkunosha mpeshi e moo ku mpala kobe Efile Mukulu yawa a ku Shinai, Efile a beena Isaleele. 10 Onoshaa mpeshi e bungi mu nsenga yobe yobe itunde, mwanda wa kunyisha kwiituushisha dimo bidiibwa. 11 Bantu boobe mbemushaale. Mu bumuntu boobe we mukwashe balanda. 12 A Yikalayika batumine eyi, baana bakashi be bungi bapalakasha mukandu wi buwa'shi: 13 "Ae! Banfumu abásuuku! Abásuuku na basalayi baabo! Baaba bantu be ku mashibo namu, abeabisheena bintu bia baaba abásuuku. 14 Abémusangana mankishi e bu nkudimba abambwe kilonda kia *oolo, mbaba ya *adishaa! Anukashaadídiila balaale mu musumba su? 15 A Yikalayika sha bukome booso, pa palakeeshe baaba banfumu ku ngulu a Salamono, nokyeeshe *neeshe kwanka." 16 Ngulu a Bashana nyi ngulu mukile bula, nyi ngulu e mitwe mitwe. 17 Obe ngulu e mitwe mitwe, mmwanda kinyi oibi eiso ku mwengye w'abadi basangule kwi A Yikalayika bu kibombeelo kyee? Sunga mbiabia, A Yikalayika akashaala mu mwengye wee yikalayika. 18 Mangolofwanda a ngoshi 'Efile Mukulu e binunu na binunu. Nfumwetu bakatukile ku Shinai na biabia binunu na binunu, akatwela n'abyo mpaa na mu Nshibo yee ya kishila. 19 Obe A Yikalayika, bokamîne mwiyilu mula na kibumbu kia misungi yobe mu mongo. Botambwile milambu ya bantu mpaa na ya baaba abakutombokyeele. (n) Mwamwa nyi mu bokashaleele obe A Yikalayika, Efile Mukulu. 20 Nfumwetu atumbishiibwe! Nee atwalaa mashito etu kwifuku n'efuku! EE, Efile Mukulu nyi mmupaashi etu. 21 Bînyibînyi, Efile Mukulu eetu nyi Efile etupaashaa. A Yikalayika Nfumwetu, nee sha matalwa a kwitupaasha ku lufu. 22 Asôsaa mitwe ya beshikwanyi n'ee, baaba bash'abalekye kusôla mianda. 23 Nfumwetu bapwile kwakula'shi: "Nafiki n'abo sunga basuukila ku Bashana sunga mmuushi mwa meema a tulunga, 24 bilombeene nwakaashina ngao yenu mu mase a beshikwanyi nenu, mbwa yenu namu yakapeta bidiibwa biaayo ku bitandá biaabo." 25 Obe Efile Mukulu, pobobeeshe, abamwene lombe lwa bantu boobe alufwalukulondanga mu mongo mpaa na mu Nshibo ya kishila yobe Nfumu ande, Efile Mukulu ande. 26 Baimbi abádi ku mpala, bansongwakashi.bebalondela na matanko, baasha bingi nyimbo namu bebashikila ku mongo. 27 Abádi abaimbi'shi: "Tumbishai Efile Mukulu mu bikongeeno byenu! Tumbishai A Yikalayika anwe ba ku musuku wa Isaleele!" 28 Talai beena Beshamee, kisamba kikile bioso bupeela, kw'abakidi ku mpala! Bakata ba kisamba kia Yunda bebalondela na kisaka kiabo, ku nyima, bakata ba kisamba kia Sabulone na ba kia Napatadi. 29 Efile Mukulu, leesha bukome boobe, bwabwa b'odi mwitukitshiine n'abo mianda ikata! 30 Banfumu bakakulambule milambu mu Yelushalema pa mwanda wa ntumbo ya *Ntempelo yobe i mwanka. 31 Saashila mwilo wa Eshipitu, yawa nyema a mu malengye, (o) na ingi miilo i bu lombe lwa ñombe ilume na baana baayo, mpaa na p'aikakulangwila na kukulambula mituuto ya bilonda bia mmono. Palakasha yaya miilo ifule'nka kulwa ngoshi! 32 Bakata ba mu Eshipitu bafikye k'odi, beena *Nubi namu beele maboko mwiyilu na kukuteka obe Efile Mukulu! 33 Anwe mafumu ooso a pa nsenga, imbilai Efile Mukulu! Tumbishai Nfumwetu na ngono, 34 yawa atambukilaa mwiyilu, eilu dia kalakala! Pushai kw'aakula n'eyi dikata, eyi di moo! 35 Lungulai bi bukome bw'Efile Mukulu! Ntumbo yee aimwekyelaa mwi beena Isaleele, bukome bwaye namu mu makumbi. 36 Efile Mukulu, winyi Efile a beena.Isaleele, e moo p'atuuku mu Nshibo yee ya kishila. ,EE, nee ebapeyaa'bo bantu baaye bukome na matalwa. Ntumbo kwi Efile Mukulu! n: Tala Efese 4.8 — o: Uno nyema nyi nngandu sunga ngyefu a meema. Tala Esekyele 32.2 LONO 69 Luteko lwa muntu mukalakashwe na malwa akata Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "Bilongo". 2 A Efile Mukulu mpaashe, mwanda meema nganfikye mpaa na mu nshingo! 3 Nkwete kukulukila mu matekye kushi kumona bia kushisamana. Tándji mpaa na mwidindji dila, musuu aukyebe kumpitula. 4 Nakôko na kwayela misaase, mu mutshima mubanguumu. Meso abammongo na kutengyela Efile Mukulu ande. 5 Baaba banshikwe kushi mwanda be bungi kukila nnyeene i ku mutwe wande. (p) Baaba be n'ami ngo ya bisumanga mbasha bukome. Abangamba bia kwalusha biabia bianshi mwibe! 6 Obe Efile Mukulu weuuku biandji mupatakane na mianda yooso i bubi yandji mukite. 7 A A Yikalayika Nfumwetu, sha matalwa ooso, baaba bakukulupile t'abakwatshibwanga na buufu pa mwanda wande! Obe Efile a beena Isaleele, baaba abakimbi bia kulombana n'obe t'abapeeshibwanga pa mwanda wa bubi bwande! 8 Pa mwanda w'eshina diobe, nyi musaabuulukye na kukwatshiibwa na buufu. 9 Abanyilwa kwi bakwetu, tándji bu mwenyi mpaa na kwi ba muunda mwa taabo. 10 Kifulo kyandji na Nshibo yobe akitembe'nka bu kaalo muunda mwande. (q) P'abakusaabuula, napusha'nka bu'mi abebikitshi. (r) 11 Pandjidi maalo na kushila bia kudya, biabia bioso abinsaabulusha. 12 Panfwala makunyina, ababanga kunyimba bu lono. 13 Be n'ami ku kanwa ku kanwa pôso p'abebungu ku *kibelo kia kibalo. Mpaa na baaba bankodi ba maalwa abanyeele mu ngono yaabo. 14 Wandji n'ao nyi'nka wa kuteka k'odi'be A Yikalayika. Kino nyi nkipindji kilombeene nateka k'odi'be Efile Mukulu. Biabia, ongaluule muyiile bukata bwa bumuntu bôbe, mwanda we mupaashi a eyendo! 15 Ngabule mu matekye tala nakanyîsha kukulukila mwanka! Nfungushe kwi banshikwe na kungabula mwidindji dia meema! 16 T'okumînanga'shi musuu wa meema umpitule, sunga'shi, mashaama ambwikîle. T'ondekanga mu kanwa mwa lufu! 17 A Yikalayika, ngaluule, mwanda bumuntu boobe mbukile buwa! Ntale, mwanda we na lusa lukata! 18 T'onfutaalanga ami muntu oobe, mwanda nyi mu malwa akata! Nkwashe namu bukidi! 19 Fika opaashe muwa wande, onfungushe kwi beshikwanyi n'ami! 20 Obe A Yikalayika, omonaa by'abansaabuula kumpeelesha, mpaa na kunkwatshisha buufu. Okwete kumona booso abammwesha malwa. 21 Kusaabuulwa kubansaasula eshimba, nyi na kenyongoshi kakata. Natengyela muntu a kunfwila lusa, nakutwa. Nakimbi bantu ba kunsamba, kushi kwibamona. 22 Baaba banshikwe mbanyelele bulembe mu bidiibwa. Panyikalanga na nyôta, mbampe maalwa a *nfinyo asase. (s) 23 Bidiibwa biaabo bia kusepeela bîbekeele bu muteo, biabia bia kulombana namu bu mapolo! 24 Meso aabo ebaile mufito bia bashya kumona! Webatshobolosheleele mbidi! (t) 25 Webaleeshe nsuungu yobe yooso! Bukyelo boobe abutembe bu kaalo bwibafikile! 26 Bibundji biaabo bialulukye bu bibundu! Mashibo aabo ashaalé ashi bantu, 27 mwanda, ababingabinga yawa odi mupwe kukupila, na kunyisha kutenteka mitanyo ya baaba b'odi mutape. 28 Biabia, nyisha kubadika kusôla kwaabo, kushi kwibabingisha ku mwanda sunga ngumune! 29 Shima mashin'aabo mu mukanda wobe wa muwa, kushi kwiabadikila dimo mu mulongo wa baaba abakukôkyelaa! 38 Ank'ami nyi mu malwa na kufwambuka. Mpaashe obe Efile Mukulu na kungabula mwanka! 31 Nankatumbisha Efile Mukulu mu lono na kulungula by'adi bukata pa kumutumbula. 32 Biabia abimusangashaa, ee A Yikalayika, kukila kumutapila kitapwa kia ñombe mulume, sunga ekala tádi munyengye nsengwa. baasha kalolo 33 Basha malwa, pa kumona biabia by'akampaasha, abakasepeela. Baaba namu abatekye bukwashi bw'Efile Mukulu, mashimb'aabo aakanyingi, 34 mwanda A Yikalayika apushiishaa bafudîle. T'apunganyaa bantu baaye p'abadi mu nkano, 000. 35 Anwe nsenga n'eilu, mutumbishei! Tulunga twa meema namu mpaa na bioso bi mwanka! 36 Mwanda Efile Mukulu akapaasha *Siona na kwibakisha dimo bibalo bia Yunda. Dyadya eumbo adikekala dia bantu baaye, abakemushaala dimonyi. 37 Twikulu twaabo namu atukedipiana. Baaba be n'ee kifulo abakemushaala. p: Tala Yoano 15.25 — q: Tala Yoano 2.17 — r: Tala Loma 15.3 — s: Tala Mateo 27.48, Mako 15.36, Yoano 19.28-29 — t: Tala Loma 11.9-10 LONO 70 Luteko lwa kupaashîbwa Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Dafidi lubakitshiine'shi A Yikalayika amutentekyeshe. A Efile Mukulu, mpaashe! Fika bukidi onkwashe! 3 Baaba abakimbi muwa wande bafuutakashwe na kukwatshishwa buufu! Baaba abangabikîsha malwa balushwe makoshi atshokole! 4 Baaba abanyele bikuwa, bakonye myongo pa mwanda wa buufu! 5 Anka, baaba booso abakimbi bia kukumînyîbwa n'obe bekale na kusangala na muloo ukata! Bôso bafule kipandjilo ky'odi mwibape, bekale abaakula mafuku ooso'shi: "Efile Mukulu e na matalwa e moo!" 6 Ami nyi mulanda, mufudîle. A Efile Mukulu, fika bukidi kwandji! Obe A Yikalayika nyi ankwashaa na kumpaasha. Kosomosha! LONO 71 Luteko lwa muntu mununu e na malwa A Yikalayika, k’odi nyi kwansuukila. T'onkwatshishanga buufu efuku sunga ndjimune. 2 Mpaashe na kunfungusha, mwand'obe okitaa bi buwa! Ntee matwi, ompaashe namu! 3 Onyikeele bu lubwebwe lwa kunfya nat bu kipempe kikingîle biandja kupanda. Bînyibînyi, tódi bu lubwebwe lwande na bu kipempe kiande. 4 A Efile Mukulu ande, nfungushe ku maasa a bantu babi, bash'abakukôkyela sunga nkufwilana lusa. 5 A Yikalayika Nfumwetu, nyi mutuule lukulupilo lwande m'odi. Kubanga ku bukinga bwande, nkwete kutala'nka k'odi'be A Yikalayika. 6 Nyi'nka mweme m'odi kasha natandjilwe, mwanda nobe bantuushîshe muunda mwa taabo. Obe nyi antumbishaa mafuku ooso. 7 Bantu be bungi abakaanya bi muwa wande, ank'obe nyi mulamwinyi ande sha bukome. 8 Efuku dioso nkwete kukutumbisha na kulungula bi ntumbo yobe. 9 T’onsumbusheenanga pano pa tándji mununu, sunga nkundekyeela bupenka bino bi tánkutwanga bukome. 10 Banshikwe abanyisamba na kukimba muwa wande. Abandjîla kapombo'shi: 11 "Efile Mukulu bapu kumusumbusheena. Tumubingyei, tumukwate, mwanda ta kwi muntu a kumufungusha kw'atudi!" 12 A Efile Mukulu, t'wekalanga kula n'ami! Efile Mukulu ande, fika bukidi onkwashe! 13 Baaba abakimbi muwa wande, bakwatshiibwe na buufu, bashimine! Baaba namu abakimbi bia kummwesha malwa, babendjîbwe na kupeeleshîbwa! 14 Ank'ami nakakukulupila mafuku ooso na kukishakisha kukutumbisha! 15 Efuku dioso nakalungula ya kululama kobe na misuusa yooso y'odi mumpaashe, sunga ntammono bia kwibibadika. 16 Nakafiki k'odi na, kutumbisha bikitshiino bia bukome b'obe A Yikalayika Nfumwetu. Nakatentekyesha'nka penda kobe kululama. 17 Obe Efile Mukulu bondambukîshe kubanga ku bukinga. Mpaa na lelo kyandungula mianda yobe ya kukaanya. 18 Bino bi tándji mununu, na nfwidi ku mutwe, obe Efile Mukulu, t'ondekyeelanga bupenka, tala nakutwa kulungula bi katshintshi kobe ku kipungilo akikafiki, na bi bukome boobe kwi baana baabo. 19 Efile Mukulu, kululama kobe nkukabangye eilu. We mukite bintu bikilekile bukata. Ta kwi mungi effile e bu'be! 20 Obe bantwesheeshe mu malwa akata na bishyotshi bi moo, okampa dimo muwa wi buwa na kungabula mu lupongo lwa lufu. 21 Okansamba dimo na kutamisha kineemo kiande. 22 Ami namu nakakutumbisha na kindaala pa mwanda wa kishima kiobe Efile Mukulu ande. Nakakuimbila na lunseese, obe Efile a beena Isaleele, mwilamuune ku bubi booso. 23 Nakatanya nsadi pankakuimbila ngono, na kukutumbisha n'eshimba diande dioso, mwanda we mupaashe muwa wande. 24 Efuku dioso nakesamba pa mwanda wa bikitshiino biobe bi buwa, mwanda baaba abakimbi bia kummwesha malwa, abápu kukwatshiibwa na buufu na kupeeleshîbwa. LONO 72 Kutekyela fumu mukata Luno nyi ndono lwa Salomo. A Efile Mukulu, ope uno fumu, mwana a fumu, kululama na kalolo kobe ka kutshiba mianda, 2 by'adya kutshibila mwilo wobe kîmu na kululama, balanda boobe namu mianda yaabo kalolo. 3 Mpaa na mu mangulu na mu myengye by'eumbo dyetu mwikale namu kufukama na kululama! 4 Atshibile balanda ba miilo mianda yaabo bi buwa, na kukwasha baaba bafudîle. Asôse baaba abamweshana malwa! 5 Ekale na muwa ku bipungo na bipungo, mu mafuku ooso aakekala nguba na mweshi abimunyika! 6 Ekale bu mpeshi anoko mu mafuba sunga mbu mpeshi a kituutumuko abofushaa nsenga. 7 Mu aa mafuku a kumunana kwaye, bantu balulame bakekale na mwaabi. Kufukama kukata kukekale kwanka mpaa n'apakalekyeesha mweshi kumunyika. 8 Bufumu bwaye bukabangile ku *kalunga ka meema Kakata, bwakafika mpaa na ku kangi. (u) Bukabangilenyi ku mwela wa Ufwalate, bwakafika mpaa na ku nfudiilo kwa nsenga. 9 Baaba babombeele mu kabaaka, bakabandame ku mpala kwaye. Abo, beshikwanyi n'ee, bakadye lufuufi! 10 Banfumu ba mu Esepanye na ba mu bîla bi kula, bakamulambule. Banfumu ba mu Sheba na ba mu Seba bakamupe bia buntu. Banfumu booso bakamukunamine, miilo yooso namu ikamukôkyele! 12 Uno fumu apaashe bafudîle p'abakamutekye, mpaa na baasha malwa bashi na muntu a kwibakwasha. 13 Afwile balanda na bafudîle lusa na kupaasha myuuwa yaabo. 14 Ebafungushe kwi baaba abebamwesha malwa na kwibatombokyela, mwand'obe omonaa myuuwa yaabo bu ineeme. 15 Nfumu ekale na muwa ula! Bamulambule bilonda bia *oolo bia ku Sheba. Bekale abamutekyela efuku dioso'shi, "Efile Mukulu amukwashe na kumweelela miabi!" 16 Mu mangulu a mwiumbo dyee mukwatshikye *belee e bungi, ekale na myepo aipuku bu mitshi ya mu Libano. Bantu bafwime mu bibalo bu kisuku. 17 Bekale abamutentekyesha yikalayika! Ntumbo yee ikekadidîle mpaa n'apakalekyeesha nguba kumunyika. Bantu bakelelwe miabi pa mwanda wee. Mîlo yooso namu ikamwitaamine bu sha mwaabi. 18 Lutumbu kwi A Yikalayika Efile Mukulu, Efile a beena Isaleele, ee umune akitaa mianda ya kukaanya! 19 EE, sha ntumbo, atumbishiibwe yikalayika! Yaya ntumbo .yee iuule pano pa nsenga pôso! Bîkale'nka biabia! Ôlo, bîkale'nka biabia! 20 Ino nyi nfudiilo ya nteko ya Dafidi mwana a Yese. u: Tala 80.12 na Kikatukilo 23.31 KIPINDJI KIA KASATU (73-89) LONO 73 Nfudîlo ya babi Luno nyi ndono lwa Asafa. Bînyibînyi, Efile Mukulu e buwa kwi beena Isaleele, na kwi baaba baasha mashimba atôka. 2 Anka'ami, nakyebele kukokola, kwanshaalá'nka kapeela'mi kuselemuka, 3 mwanda wa kyuutu ki nakwatshidîle baasha kwineemeka, p'ami kumona mianda yaabo'bo babi aibaîla ku mpala. 4 Mbidi yaabo ta i na akîikalakasha. Be'nka bi buwa, makat'aabo tshintshidî. 5 T'abamonaa malwa bu bangi bantu, sunga nkufwambuka bu ben'aabó. 4 Abamonaa kwineemeka bu kiabo kipô, buntomboshi namu bu kilamba ki buwa ky'abadi bafwale. 7 Meso aabo aapenyapenyaa mu mapala aaungupa mwimu. M'mashimb'aabo mmuuule na mpwandjikisho ya bisumanga. 8 Abasepanaa na kwambana mianda i bubi. Be na kapeesha, abafwabafuunyishenanga. 9 Makanwa aabo t'aesakaa Efile e mwiyilu, ndjimi yaabo ngisambwile ba pa nsenga pôso. 10 Nyi pa_uno mwanda mwilo wetu táwibalondo na kumina mianda yaabo'nka bu meema, 11 ao'shi: "Nkipaso kinyi kilombeene Efile Mukulu ebiuuka? Yawa Efile mukile booso e na lushingulwilo lwi biabia su?" 12 Tala bi bakitshi ba bubi, be'nka bi buwa, na bupeta bwaabo bukwete'nka kufwima. 13 Biabia, kwikala n'eshimba ditôka, na kwiosha meema a kuleesha'shi, nki musôle mwanda, nkukalakala. 14 Dingi, obe Efile Mukulu onkupilaa nguba eese na kummwesha malwa ku namashika kôso! 15 Su nadya kwakula biabia patooka, biabia, nadya kwipuluka baana boobe kîpuko. 16 Pa nádi anangusheena bia kwiuuka uno mwanda, bibanyikeleele bukopo bukile, 17 mpaa na pa nakatwelele mu Nshibo ya kishila yobe Efile Mukulu, nyi mu nakashingulwile bi nfudiilo yaabo. 18 Bînyibînyi webatuulaa pa mbalo, y'abadya kuselemuka, webaponeshaa, baafwa. 19 AA! Nyi bi kulwishîbwa kwaabo biabia! Abashimina, abatuutshika ku lufu lwi moo! 20 P'webweyaa; obe Nfumwetu, abesheete'nka bu kilôtwa akishimina pa kupasuka. 21 Pa nádi na kenyongoshi kakata, eshimba dintapikye, 22 nádi mupatakane, shi na binangu. Nádi bu nyema ku mpala kobe. 23 Sunga biabia, nyi'nka n'obe nsaa yooso, we munkwate ku mboko. 24 Ondudikaa n'elango diobe, ku nfudiilo okantambula mu ntumbo. 25 A mungi andji n'ee mwiyilu nanyi? Nyi anka pend'obe. Pano paashi namu, nki na lukalo lwa mungi mwanda nyi n'obe. 26 Mbidi yande ngikôkye, eshimba namu ndjimpungile, ank'obe Efile Mukulu nyi ampeyaa bukome. We bioso biandji n'abyo lukalo mafuku ooso. 27 Bînyibînyi, baaba be kula n'obe abakashimina. Okafudîsha baaba booso abakwipuluka kîpuko. 28 Ank'ami, kwikala peepi n'obe nyi nkukile buwa. Nyi mufwamine k'odi'be A Yikalayika Nfumwetu, biandja kwiuuka bia kulungula bioso by'odi mukite! LONO 74 Kudila pa mwanda wa kulwishîbwa kwa Nshibo y'Efile Mukulu Luno nyi ndono alupaanaa binangu lw 'abakitshiine kwi Asafa. A Efile Mukulu, mmwanda kinyi we mwitusumbudidîle? Mmwanda kinyi we mukilekile kwitukwatshila nsuungu atwe mikooko yobe? 2 Etutentekyeshe'twe mwilo wobe u bwatshile kala kala, weukuula mu bupika by'audya kwikala wobe wobe. Tentekyeshanyi uno mwengye wa *Siona, kibombeelo kiobe. 3 Fika otale bino bibundu bilwidididîle! Beshikwanyi netu mbasaasule bioso bi mu Nshibo yobe ya kishila. 4 Beshikwanyi n'obe abelele bîla mpaa na mwamwa mu mbalo ya tubádi atufumankeena n'obe, bemushimika mabendela aabo. 5 Abádi'nka bu bantu batombole tubengyele mu mutamba. 6 Abádi abakupila tubengyele na bitôtwa ku bintu bioso bilumbuulukye bia mitshi bibádi mwanka. 7 Abelele Nshibo yobe ya kishila kaalo, beîkasha bu i butete na kwiishinda înyi'yo kibombeelo kiobe. 8 Abádi abelungusheena'shi: "Tukebatshokoleele! Tukashîkye kaalo mashibo ooso aabafumankeenaa n'Efile Mukulu mwiumbo dyaabo!" 9 Ta tukyatumononyi bintu abileesha'shi we netu. Ta kwi mutemuki dimo, nyi by'akushi sunga ngumune euuku'shi bino abikapwila pa kinyi. 10 A Efile Mukulu, mpa kipindji kinyi apakalekyela beshikwanyi netu kukusaabuula? Abakekala'nka abakukaa mafuku ooso su? 11 Mmwanda kinyi bokonyo mboko yobe? Leka kupinda maboko oobe, ebatuute! 12 Anka, obe Efile Mukulu, we Nfumu etu kubanga ku kibangilo, akitaa bia kufungusha bantu pano pa nsenga pôso. 13 Nobe batshibile kalunga ka meema pa nkatshi, na kusôsa mitwe ya binyema bibádi mu aa meema. 14 Bosôsele mpaa na mitwe ya kinyema kia *lewitana, wekipa nyema ya mu kabaaka bu bidiibwa biaayo. 15 Nobenyi batuntumwishe mansulo na kwalaasha misulo i na mpumo, okamishanyi ngui ya meema ish'aikamaa. 16 Nobe bapangile kaanya na bufuku, otuula nguba na mweshi na nnyenyenye mu mbalo yaabyo. 17 Nobe bashimikile midyanyino yooso ya nsenga na kutuula kipindji kia mpeshi na ky'eshipo. 18 Tentekyesha by'abakusaabuulaa obe A Yikalayika kwi beshikwanyi netu, na by'abakukeyaa kwi mwilo wa bitesha. 19 T'wetupananga'twe bantu b'odi n'abo kifulo kwi yaya nyema ya kisuku! T'oididîlwanga myuuwa y'atwe bantu abamono malwa! 20 Tala bi kilombeeno ky'odi netu! Bantomboshi mbauule mu mbalo yooso ifwame y'eumbo. 21 T’okwatshishanga baaba abafinwa butundu buufu! Basha malwa na balanda bakutumbishe! 22 Ebwee, obe Efile Mukulu, weakwile! Tentekyesha bia bakwete nkusaabuula efuku dioso kwi biabia bitesha! 23 T'oilwanga biabia bia bakwete kwakula kwi beshikwanyi n'obe! Tala abitama eunga dia baaba abákutombokyela! LONO 75 Nsushi mululame nyi Efile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Asafa. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "T'olwishanga muntu". 2 Atukusaamuna obe Efile Mukulu, atukusaamuna! Atulungula by'odi na bi mianda ya kukaanya y'odi mukite. 3 Efile Mukulu baambile'shi: "Apakalombana kipindji kyandji mutshibe, nakatshibi kîmu na kululama. 4 Sunga nsenga yooso yatenkakana na booso be panka, ami nyi mulombeene kwiîmika pô ku kitako kyaayo." 5 Nalungulaa baasha kwineemeka by'abadya kuleka kwineemeka kwaabo, baasha bubi namu by'abadya kuleka kwitumbisha. 6 Nebatoshaa kunyisha kwitumbisha na kwakula na nkoma-ntshima. 7 Pa mwanda, ntumbo ya muntu t'aifikaa kupona sunga nkutunduka, sunga mmu kabaaka, 8 ank'Efile Mukulu nyi nsushi aishaa muntu na kukaamisha mungi. 9 Mwiyasa dia A Yikalayika mwi ekopo dia nsuungu yee, diuule na maalwa e bukopo, aatutuma efulu. Edipongolwela babi booso ba pa nsenga by'abadya kwiditoma mpaa na kufifya epompwa dia nfudiilo. 10 Ank'ami nakalungula mianda y'Efile a Yakobo mafuku ooso, na kumutumbisha mu ngono, 11 yawa baakula'shi: "Nakapu matalwa ooso a babi na kukaamisha baaba abankôkyelaa." LONO 76 Efile Mukulu nyi sha ngobesha Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Asafa. Aluimbîbwaa na nyimbo bi na nsambo. 2 Efile Mukulu euukîbwa mu Yunda, abamuneemekaa bikata mu Isaleele. 3 Nshibo yee i mu Yelushalema, mmubombeele mu mwengye wa *Siona. 4 Mwamwa nyi mu batshokwele mikyetwe i na kaalo na ngabo na mpete ya ngoshi mpaa na bingi bilwilwa bioso bia beshikwanyi n'ee. 5 AA Efile Mukulu, ky'odi na ntumbo kino pe! We a kukaanya kukila mangulu e kwanka kubanga kala kala. 6 Baaba betushikwe baasha mashimba anyingye, abaleele bafwe na kunyengîbwa binttik biaabo. Bimankinda bioso bibakutshilwe eboko. 7 Manfwalasa na baaba abádi beatentame, bioso bibaponene kipe, pobwebisaashîle, obe Efile a Yakobo. 8 Ky'odi a kutshiinwa kino pe! A nanyi mulombeene kwimana ku mpala kobe, obe bakwata nsuungu? baasha kalolo 9-10 Obe Efile Mukulu, p'okeuukisha kitshibilo ky'odi mwate mwiyilu, na kwibwaa mwanda wa kutshibila bantu kîmu by'odya kupaasha baasha malwa booso pano paashi, ba pa nsenga booso abakakwatshiibwa na moo, baumîne nyaa. 11 Okaaluula mpaa na by'abakitaa kwi bantu mu nsuungu yaabo bikutumbishishe. Baaba abakapanda ku yobe nsuungu abakasepeela pa mwanda wobe. 12 Yaya mitshipo y'anudi batshipile A Yikalayika Efil'enu, nwiilombashe! Mpaa n'anwe miilo yooso îtwifuunye fikai na milambu kw'adi, ee a kutshiinwa. 13 Nee akutshishwaa baasha matalwa mashimba muunda. Banfumu ba pa nsenga abamutshiinaa moo. LONO 77 Muntu akimbi kufukama pa kutentekyesha A Yikalayika Kwi mukunkushi a ngono: Luno nyi ndono lwa Asafa, lwi mu ngono ya Yendutune. 2 Natekye kwi Efile Mukulu n'eyi dikata. Natekye kw'adi, ee namu antee matwi. 3 Mu kino kipindji kia malwa, natekye bukwashi kwi A Yikalayika. Bufuku booso nkwete kwayela maboko mwiyilu kushi kukôka. Ntankyebe muntu a kunsamba. 4 Pantentekyesha Efile Mukulu, natompola. Pammunangusheena, eshimba adintshoboloka. 5 T'ammwesha tulo, nyi mukalakashwe biansh'ammono sunga mbia kwakula. 6 Nkwete kutentekyesha mafuku abákidi na bipwa bia kala. 7 Nkwete kulaala tô tô, nanangusheena na kwayela binangu ku uno mwanda, neipusha'shi: "A Yikalayika akekadidiila'nka mwitusumbusheena su? T'aketukitshiina dimo bi buwa su? 9 A mbu kifulo ky'adi netu ki tá kipwididîle, su mmilailo yee ipwe kukididiila? 10 A Efile Mukulu ta îlwe kwituleesha bumuntu, su nkwamba'shi bapele kwitufwila lusa pa mwanda wa nsuungu?" 11 Naakula'shi: "Akikamba kuntapa kwishimba nyi nkumona'shi, ee Efile mukile booso, t'etukwasha dimo." 12 A Yikalayika, nakatentekyesha bikitshiino biobe bikata, biabia bilengyeleshi bi bokitshiine kala kala. 13 Nakanangusheena bi mifubo yobe yooso, mpaa na mianda yooso ya kukaanya i bokitshiine kala kala. 14 AA Efile Mukulu, ku bioso by'okitshi we mwilamuune ku bubi booso. Ta kwi mungi efile e na matalwa bu'be Efile Mukulu eetu. 15 Obe w'Efile akitaa bilengyeleshi. Boleesheshenyi bu kinkome boobe ku meeso kwa miilo îtwifuunyishe. 16 Ku bukome boobe bofungwishe mwilo wobe, twikulu twa Yakobo na twa Yosefe. 17 Meema a kalunga, p'abakumwene obe Efile Mukulu abakwatshilwe na moo. Madindji aao namu abasuushile. 18 Makumbi abanokyeeshe mpeshi e bungi, mwiyilu mubádi amupushika tubadibadi. Bweleeshe mikyesa ibádi aipenyapenya ku mpese yooso. 19 Bokungwishe mikungulo na kingumbongumbo, nsembwe namu ibádi aimunyika pano paashi pôso. Nsenga ibádi aisaanasaana na kutenkakana. *29 Botambukîle mu meema a kalunga, opendula eshinda mwanka, maashîno oobe kushi kumweka. 21 Bokunkwishe bantu boobe bu lombe lwa mikooko mu maasa mwa ba Mosesa na Alone. LONO 78 Kishima ky'Efile kwi bantu baaye Luno nyi ndono alupaanaa binangu, lw'abakitshiine kwi Asafa. Anwe bantu bande, pushai ndambukisho yande. Tei matwi ku bino bianyinulungula. 2 Nakyebe kwinweela lukindji na kupatuula mianda ifwame ya kala kala. (v) 3 înyi ino mianda, tá tubapwile kwiipusha na kwiiuuka p'abetulungwile yanka kwi bansh'etu. 4 T'atukeifi baana betu, 000. Kyaabo kipungilo, atukekilondela mianda ya ntumbo ya A Yikalayika na ya bukome bwaye mpa na bilengyeleshi bi bakitshiine. 5 A Yikalayika betukamikile'twe twikulu twa Yakobo mianda yee, etupa'twe beena Isaleele ndambukisho yee. Bádinyi mukamikye bankambwa betu by'abadya kwiilambukisha baabo baana, 6 bilombeene kiakia kipungilo kibaadi akilondo kyeiuuka, na baaba baana bash'atandjilwe bakeilungula namu baabo baana. 7 Bakitshiine biabia by'abadya kukulupila mw'adi ee, Efile Mukulu, na kutentekyesha bi bikitshiino byee mpaa na kukôkyela mikamiko yee, 8 kupela bakefwana bankambwa baabo, baasha nkoma-ntshima, abamutombokyeleele. Kyakya kipungilo kibaadi na mashimba ashi elumbuule sunga nkulamata kwi Efile Mukulu. 9 Bena Efalayime, baasha buuna bwa mikyetwe, abasuukile p'efuku dia ngoshi, 10 mwanda t'abalamine kilombeeno kiabo n'Efile Mukulu, 000. Abapelele kulonda ndambukisho yee. 11 Abádi bapwe kwilwa bikitshiino byee bikata na bilengyeleshi bi bakitshiine ku mpala kwaabo. 12 Baleesheshe bankambwa baabo bintu bia kukaanya mwiumbo dia Eshipitu, mu mapya e peepi na Soane. 13 Batshibile meema a kalunga pa nkatshi, eaimika swee bu mbumbo pa mwanda wa kwibaabusha. 14 Kutôka, A Yikalayika bebakunkushanga n'ekumbi, bufuku namu n'etaata dia kaalo. 15 Mu kabaaka, batanyine mbwebwe, ee nkwibapa meema a kutoma akile bungi abatuukile mwanka. 16 Batuushishe tusulo twaao mwibwe, ee nkwitwalaasha bu misulo. 17 Ank'abo, abaididîle na kulwishiisha winyi Efile mukile booso, pa kumutombokyela mwamwa mu kabaaka. 18 Abakimbile bia kumutompa pa kumutunga mwita w'abádi abalakila. 19 Abádi abamwakula bi bubi, abo'shi: "Obe'shi, Efile Mukulu mmulombeene kwitupa bidiibwa muno mu kabaaka su? 20 Bînyibînyi, batanyine lubwebwe mwatuuka meema aalaala bu misulo. Mmulombeenenyi kwitupa mpaa na bidiibwa su? Etupengye'twe bantu baaye mwita, tutale." 21 A Yikalayika pa kupusha biabia, bakwatshiile beena Isaleele nsuungu ikata, na kwibatumina abo twikulu twa Yakobo, kaalo ka kwibashîka: 22 T'abádi bakumîne Efile Mukilu sunga nkukulupila matalwa ee a kwibapaasha, 000. 23 Aku tá bádi mupwe kukamika eilu na kushitula bîbi biaadyo, 24 bilombeene dyebanokyeesha *mane bu bidiibwa, ebapa mukate wa mwiyilu. (w) 25 Biabia, baana ba bantu abadîle mukate wa bamwikeilu. Efile Mukulu bebapeele bidiibwa by'abaikwite. 26 Ku nyima bapukîshe mwiyilu kipapi kia kutunduka na kufisha kia ku sunde ku bukome bwaye. 27 Kyakya kipaso nyi ki baponeesheshe bantu baaye tonyi atudiibwaa, tubádi bungi'nka bu lufuufi sunga bu misengyeya. 28 Bebaponeesheshe twanka mu nkatshi mwa musumba, twefuunyisha mashibo a mapema. 29 Bena Isaleele abadîle, baikuta ndaa, mwanda Efile Mukulu bebapeele mwita w'abádi abalakila. 30 Anka, kwibedi kwa lukalo lw'abádi n'alo tá lwapwile, wawa mwita ukí mu kanwa, 31 Efile Mukulu bebakwatshidile nsuungu. Baipaile babinkome baabo mpaa na bansongwalume baabo bakile kukankamana. 32 Sunga biabia bioso bi bebakitshikile, abanyishishe'nka kulwisha. Sunga abamwene biabia bilengyeleshi byee, t'abakuminyiine bianka, 000. 33 Bînyibiabia, Efile Mukulu bebashimîshe bukidi'nka bu mulemba ubatanduka, atshiba myuuwa yaabo mu malwa a kimpulunkamba. 34 Pa bádi ebaipaa, baaba abádi abashaalá abaalukanga kw'adi. Abélanganga na kukimba bia kulombana n'ee. 35 Abádi abatentekyesha Efile Mukulu bi bádi bu lubwebwe lwaabo, ee, Efile mukile booso, bi bádi mufungushi aabo. 36 Anka, abádi abamulangwila na bulamalama, bamulungulanga bintu bia madimi. 37 T'abádi balamate kw'adi mu mashimb'aabo, sunga nkwikala na kishima mu kilombeeno ki bádi n'abo, 000. 38 Sunga mbiabia, ee, Efile Mukulu sha lusa, bebalekyeele milwisho yaabo kushi kwibalwisha. Misuusa i bungi bádi alama nsuungu i bádi n'abo, kushi kwibaleesha bi bukyelo byee. 39 Bádi atentekyesha'shi: "Bôso mbaana ba bantu, be bu lupapi alukidi kushi kwaluka dimo." 40 A mmisuusa bungi kinyi y'abamutombokyelele mu kabaaka na kumufitshishanga muunda? 41 T'abádi abakôko kumutompa na kumukolomona ee winyi Efile a beena Isaleele, mwilamuune ku bubi booso. 42 T'abádi abatentekyesha bi bukata bwa bukome bwaye na mafuku a bebafungwishe ku maasa kwa mwilo ubádi awibamwesha malwa, 43 pa bakitshiine bilengyeleshi mwiumbo dia Eshipitu, aleesha bitundwilo bia kukaanya mu mapya e peepi na Soane. 44 Baalulwile meema a mu mikola ya mwela wa Nyile bu mase, ben'Eshipitu, bia bashya kumona bia kwiatoma. 45 Ku nyima, bebatuminyine bibuwa bibebasumine na ngunda ibalwishîshe mu nsenga yaabo. 46 Bebatuminyinenyi nshiye, ayo nkudya byumbulwa biaabo, yasaasula bioso by'abafubile. 47 Dingi, batshokwele milundo yaabo ya *nfinyo na kasangu, na mitshi yaabo ya *shikomole ku mabwe a mpeshi. 48 Baipaile nyema yaabo ikata ku aa mabwe, ipeela namu ku nkamanyi. 49 Mu nsuungu yee ikata na bukyelo, bebamwesheshe malwa e moo, ebatumina bishyotshi. Biabia bioso bibádi'nka bu kibumbu kia bamwikeilu abafwabatuutananga. 50 Baleesheshe bi nsuungu yee patooka, kushi kwibalama ku lufu, ebaipaisha ku kipupa. 51 Baipaile baana baabo balume booso babedi b'abatandjile ku bukinga, atwesha lufu mu mashibo aabo'bo twikulu twa Kama. 52 Ku nyima, batuushishe bantu baaye mwanka, enda n'abo mu kabaaka afwebakunkushanga bu mulami a mikooko. 53 T'abádi na moo, mwanda bádi ebakunkusha bi buwa. Anka, beshikwanyi n'abo, meema a kalunga abebabwikîdile. 54 Bakafishîshe beena Isaleele mu mbalo yee ya kishila, mpaa na ku uno mwengye u baatshile ku bukome bwaye. 55 Bebabingîle ingi miilo, aata maumbo aayo, ebaabila anka bu aabo aabo muyiile bisamba biaabo. Bebapeele mpaa na mashibo a baaba bantu. 56 Sunga mbiabia, abatompele Efile Mukulu, yawa mukile booso, bamutombokyela. T'abaneemekyele milangilo yee. 57 Abamufutaleele, bamwipuluka kîpuko bu bi bakitshiine bankambwa baabo. Abalumbile'nka bu mikyetwe yedîbwe na buta bukondakane. 58 Abakolomwene nsuungu yee p'abádi abalangwila bangi befile mu myengye yaabo, bamukwatshisha mukao pa mwanda wa mankishi aabo. 59 Efile Mukulu pa kumona biabia, bakwatshile nsuungu ikata, ebasumbudidiila. 60 Bakatukile mu Nshibo yee y'epema ibádi mu Shilo, mwamwa mubádi mubombeele mu nkatshi mwa baana ba bantu. 61 Musheeto wa kilombeeno, ubádi auleesha bukome bwaye na ntumbo, beutumine ku angi maumbo pa kwiutuula mu maasa a beshikwanyi n'abo. 62 Bakwatshiile mwilo wee wee nsuungu, pa kwiuleka'shi wipaîbwe mu ngoshi. 63 Kaalo kabashîkile bansongwalume baabo, biabia, bansongwakashi baabo abakutshilwe ba kwibebakila. 64 Batshite-baakwidi baabo namu abaipailwe. Babo bakashi ta mbamone bia kwibadila. 65 Penyipapa, Nfumwetu bapasukile bu muntu táikalanga mu tulo, bu kimankinda enyîsha p'adi mutome maalwa. 66 Bakupîle baaba bebamweshe malwa abádi tábasuuku, na kwibakwatshishididiila buufu. 67 Sunga mbiabia bapelele twikulu twa Yosefe. Ta basangwile kisamba kia Efalayime, nyaa. 68 Anka, basangwile kisamba kia Yunda, na mwengye wa *Siona ubádi mufule. 69 Kwakwa nyi ku baibakile Nshibo yee ya kishila anka bwiilu dishi misaano na bu nsenga i batuudididîle. 79 Pabádi Dafidi, muntu ee, mu nkatshi mwa mpôpo, mu bádi alama mikooko, Nfumwetu bamusangwile bu fumu. 71 Bamukatwishe ku wawa mufubo wa kulama mikooko na baana baayo, nkumwikasha bu mulami a bantu baaye baaye, beena Isaleele, twikulu twa Yakobo. 72 Winyi Dafidi bebalamine n'eshimba ditôka, ebakunkusha'nka kalolo. v: Tala Mateo 13.35 — w: Tala Yoano 6.31 LONO 79 Kutompola pa kulwishîbwa kwa Yelushalema Luno nyi ndono lwa Asafa. Obe, Efile Mukulu! Bantu ba ingi miilo abápu kunyenga eumbo dia bantu boobe boobe! Abaaluula Nshibo yobe ya kishila bu i butete, Yelushalema namu bu kibundu kia mabwe. 2 Abálekye bitandá bia bantu boobe bu bidiibwa bia tonyi, nyema ya kisuku ibadi mwita wa baaba bekeele bashimeete m'odi. 3 Abásumbula mase aabo anka bu meema mu Yelushalema môso, kushi kumona muntu a kwibashîka. 4 Mîlo îtwifuunyishe ibetusaabuula, táîtusepe na kwitusenga. 5 A A Yikalayika, ino nsuungu y'odi mwitukwatshile aikapwila pa kinyi? Nsungu ya mukao wobe aikekala'nka aitembe bu kaalo su? 6 Eikwatshile yaya miilo aikutunu, na aa mafumu mwa bash’abakulangwilaa, 7 mwanda ibetwipaa, atwe twikulu twa Yakobo, na kulwisha eumbo dyetu. 8 T'wetumweshanga malwa pa mwanda wa milwisho ya bankambwa betu! Fika binobino, wetufwile lusa, mwanda tubafudiila! 9 Efile Mukulu, mupaashi etu, fika wetukwashe bilombeene bantu bamona ntumbo yobe! Etupososhe na kwitulekyela milwisho, pa mwanda wa nkumo yobe i buwa! 10 Mmwanda kinyi bantu ba ingi miilo abeipusheena'shi: "A papa winyi Efile aabo e kunyi?" Atukyebe kwimwena na meeso by'ôbola yaya miilo ibasumbulwile mase a bantu boobe! 11 Pusha kutompola kwa be mu nkano! Ku bukome boobe bukata, paasha baaba bafundjilwe lufu! 12 Nfumwetu, obola yaya miilo îtwifuunyishe pa mwanda wa kukusaabuula, weyalwishe kwakwa kusaabuula misuusa musambobidi! 13 Anka'twe bantu boobe, mikooko ya mu lombe lobe, atukakulangwila mpaa na kwikalayika. Atukakutumbisha ku bipungo na bipungo. LONO 80 Isaleele e bu mulundo wa nfinyo ulwishiibwe Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lw'abakitshiine kwi Asafa mwanda wa'shi A Yikalayika atentekyeshe bantu baaye. Aluimbîbwaa kipaso kimune na lwa "Bilongo". 2 Tee matwi, obe mulami a beena Isaleele, akunkushaa twikulu twa Yosefe bu lombe lwa mikooko! Obe mushaale pa nkatshi pa *bakeluba, leesha ntumbo yobe! 3 Leesha bukome boobe ku meeso kwa kisamba kia Efalayime na kia Beshamee mpaa na kia Manase. Ofikye wetupaashe! 4 Efile Mukulu, etwimikye dimo! Atukapanda'nka su wetukitshiina bi buwa. 5 A A Yikalayika, Efile Mukulu sha matalwa ooso, okalekye kukwata nsuungu ku nteko y'atwe bantu boobe pa kinyi? 6 We mwitupe kudila bu bidiibwa, makopo auule mpolo namu bu bitomwanga. 7 Mîlo îtwifuunyishe ikwete kulwila eumbo dyetu. Beshikwanyi netu bakwete kwitusepa. 8 Efile Mukulu sha matalwa ooso, etwimikye dimo! Atukapanda'nka su wetukitshiina bi buwa. 9 Boshuudile mulundo wa *nfinyo mu Eshipitu, opaasula miilo mu maumbo aayo mwanda wa kukeukuna mwanka. 10 Bweulumbulwidile mbalo i buwa, wamena mishi na kupuuta eumbo dioso. 11 Mutaala waao ubapuutshile mangulu, ntabi yaao namu ibabwikîle mpaa na ku mitshi ya *mufula ikile bukata. 12 Yaya ntabi ibakembeelele mpaa na mu *kalunga ka meema Kakata yakafika mpaa na ku mwela wa Ufwalate. 13A biabia, mmwanda kinyi we mukingule lupoopo'shi booso bankidi-eshinda bekuudile tukuba, 14 ngulube ya kisuku îulwishe, nyema ya mapya namu'shi îudye? 15 Efile Mukulu sha matalwa ooso, aluka! Tala muushi mw'eilu, omone! Fika opaashe uno mulundo wa nfinyo. 16 Weulame, mwand'obe nabeene nyi beukunyine. Wi bu mwana obopeele bukome. 17 Mbeushîkye kaalo na kwiutshiba. Biabia, ebaleeshe nsuungu yobe, bafwe! 18 Lama muntu mushaale ku mboko yobe i balume, yawa mwana a muntu obopeele bukome. 19 Biabia, t'atukalamuunuka dimo k'odi. Etwalwishe muwa by'atudya kukulangwila. 20 A Yikalayika, Efile Mukulu sha matalwa ooso, etwimikye dimo! Atukapanda'nka su wetukitshiina bi buwa. LONO 81 Buwa bw'Efile Mukulu kwi bantu baaye balube Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa Asafa. Aluimbîbwaa na kyombwanga kia beena Ngata. 2 Tanyai 'nsadi pa mwanda w'Efile Mukulu etupeyaa bukome! Saamunai Efile a Yakobo! 3 Bangai kumuimbila na kukupila matanko, nombe nseese na mono wi buwa, nombenyi na bindaala. 4 EElai mampandala apalombana mafuku etu a kusepeela: efuku dia kapasu na dia kufwa kwa mweshi. 5 Mwanda wawa nyi mmulangilo u bapeele beena Isaleele, nyi nkitshibilo kyee, Efile a Yakobo. 6 Bekikamikidile twikulu twa Yosefe, pa baîle mu kumwesha eumbo dia Eshipitu malwa. Napushishe eyi dyansh'anyiuuku adyakula'shi: 7 "Nenutentwile bîta bibádi ku mapampa na kwinulekyesha kutwala kwa biseele bi bushito. 8 Pa nubádi mu malwa, nubanyitaamîne, nenupaasha. Ami mufwame, nenwalulwile n'eyi di bu kabadibadi. Dingi, nenutompele ku meema a Mediba. 9 Bantu bande, pushai kwanyinudimuna! Bena Isaleele, anukampushiisha pa kinyi? 10 T'anwikalanga na mungi efile mu nkatshi mwenu sunga nkulangwila efile a ungi mwilo! 11 Ami A Yikalayika nyi Efil'enu, benutuushishe mwiumbo dia Eshipitu. Buulai mu makanwa mwenu, nakemuuusha bidiibwa. 12 "Anka, bantu bande beena Isaleele ta mbampushîshe sunga nkunkôkyela, nyaa! 13 Biabia, nebasumbusheneene'shi bakite muyiile nkoma-ntshima ya mashimb’abo, batambukye mw'abakyebela. 14 Kashaa! Su bantu bande abadya kumpushiisha na kutambuka mwishinda diande babô! 15 Biabia, mu kapindji n'aka nadya kwibakambîla beshikwanyi n'abo, na kwibalwila na baaba abebamwesha malwa. 16 Baaba banshikwe'mi A Yikalayika abadya kuntshiina, bakunama ku mpala kwande, mpaa na malwa aabo aabadya kwikadidiila. 17 Anka, kwi bantu bande, nadya kwibapa *belee ikile buwa na kwibekutshisha buuki bunune." LONO 82 Efile nyi nsushi a bansushi Luno nyi ndono lwa Asafa. Efile Mukulu e mu kikongeeno kyee, mwibungile befile mwanda wa kutshibilwa kîmu. 2 AAkula'shi: "A mpa kipindji kinyi ky'anukalekyesha kutshibila bantu bîmu mu kipaso ki bubi, na kwayelela babi ku mongo? 3 Tshibilai bafudîle na baana ba nshiyé bîmu biaabo kalolo! Nutale mu kipaso kilombane mianda ya balanda na ya baaba abamweshîbwa malwa. 4 Paashai baaba bafudîle na balanda, nwibafungushe ku maasa a bantu babi. 5 "Ta nwi na binangu sunga ndushingulwilo, nukwete kutambukila mu mufito. Biabia, nsenga yooso ikwete kulwila. 6 Nami baakwile'shi: 'Anwe booso nwi befile, (x) baana ba yawa Efile mukile booso.' 7 Sunga mbiabia, anukafu'nka abifwiyaa baana ba bantu. Anukafudiila'nka bu bangi baasha matalwa." 8 Efile Mukulu, fika bukidi otshibile be pa nsenga kîmu, mwanda miilo yooso ngyobe yobe! x: Tala Yoano 10.34 LONO 83 Luteko lwa'shi beena Isaleele bakabile beshikwanyi Luno nyi ndono lwa Asafa. 2 A Efile Mukulu, t’oshaalánga nyaa! T'opunganyanga kushi kukita kintu! 3 Tala beshikwanyi nobe kw'abatomboka, baaba bakushikwe abatunduula na mitwe. 4 Bakwete kudiila bantu boobe b'olamaa tupombo, abakimbi na bulamalama bia kwibakita bi bubi. 5 Abeitaamisheena'shi: "Twendei tukatuute mwilo wôso wa Isaleele by'aushya kwikala auteemunwa dimo!" 6 Abakudiila twatwa tupombo n'eshimba dimune, abalombasheena bia kukwibwela ngoshi. 7 Nyi mbena Endome na beena Ishimeele na beena Moabe na twikulu twa Angala, 8 na beena Ngyebale na beena Amone na beena Amaleka na beena Peleshete mpaa na kibalo kia Tile. 9 Bena Ashidi namu mbebungye kw'abadi. Nyi mbasha bukome, beele mongo ku twatwa twikulu twa Lote. (y) 10 A Yikalayika, ebakite biabia bi bokitshiine beena Midyana na Shisela na Yabina ku kasulo ka Kishone. 11 Bwebalwishishe ku Endole, bitandá biaabo biafukisha nsenga. 12 Kita bakunkushi baabo'nka bi bokitshiine ba Oleba na Sebe, bakata baabo namu bi bokitshiine ba Sebaka na Salamuna, 13 benyi abaakwile'shi: "Tunyengyei eumbo dy'Efile Mukulu, dîkale bu dyetu!" 14 Obe Efile Mukulu ande, ebekashe bu lufuufi lwi mu kingumbongumbo, na bu bisôswa abipapulwa na lupapi! 15 Anka abilambakanaa kaalo mu mutamba na mu mangulu, 16 nyi by'odya kwibabinga na kwibatshiinyisha na kipapi kiobe kikile bukopo! 17 Ebakwatshishe buufu bukata, bilombeene bakimba bia kulombana n'obe A Yikalayika! 18 Buufu na moo ukata bîbakwatshididîle! Bafwe makoshi atshokole! 19 Beuukye'shi, anka pend'obe A Yikalayika nyi Efile mukile booso, Nfumu a pano pa nsenga pôso! y: Nkwamba'shi: beena Moabe na beena Amone. Tala Kibangilo 19.30-38 LONO 84 Lukalo lwa kutwelanga mu Nshibo y'Efile Mukulu Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa twikulu twa Kolee. Aluimbîbwaa na kyombwanga kia beena Ngata. 2 A A Yikalayika sha matalwa ooso, kyandji mufule Nshibo yobe kino pe! 3 Nkwete kudila'nka bu lufu kutwela mu mpôpo yaayo. Eshimba diande na mbidi abitanya nsadi k'odi'be Efile sha muwa. 4 mpaa na misodya anka i na kibombeelo kyaayo mwanka. Bimafwai namu bi na maswa a kulama baana baabyo peepi na meesa oobe a kushîkila milambu, obe A Yikalayika sha matalwa ooso, Nfumu ande, Efile Mukulu ande. 5 Baaba abatwelaa efuku dioso mu Nshibo yobe, na kukutumbisha mu ngono, be na muloo! 6 Baaba booso namu abapetaa bukome m'odi, abakyebaa na mashimb'aabo ooso kwenda ku *Siona, be na muloo! 7 P'abakîla mwibanda diuume dia mitshi ya *bome, abedimonaa bu mbalo i masulo a meema, mwanda mpeshi mbedi ediuushaa mashiba. 8 Bukome bwaabo abutenteka p'abatambuka mpaa na p'abakelubula ku mpala kobe Efile Mukulu ku Siona. 9 A A Yikalayika sha matalwa ooso, pusha luteko lwande! Ntee matwi, obe Efile a Yakobo. 10 Efile Mukulu, tala fumu, mulami etu. Omukitshiine bi buwa, ee odi musangule. 11 Bînyibînyi, kushaalá efuku dimune mu mpôpo ya Nshibo yobe nkukile mafuku kinunu a paasha. Napusha buwa kushaalá pa kibelo kia Nshibo y'Efile Mukulu ande pe kubombeela mu mashibo mwi bantu babi 12 A Yikalayika Efile Mukulu e bu nguba na bu ngabo. ??? mwaabi na ntumbo. I ????kupa muntu mululame ???buwa. 13 A A Yikalayika sha matalwa ooso, muntu mukukulupile e na muloo! LONO 85 Luteko lwa'shi Efile Mukulu afwile beena Isaleele lusa Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono lwa twikulu twa Kolee. 2 A Yikalayika, boleesheshe bumuntu kwi bantu ba mwiumbo diobe. Bolulwile malwa abádi aamono twikulu twa Yakobo bu mwaabi. 3 Bolekyeele bantu boobe milwisho yaabo, oshimangisha bubi bwaabo. 4 Botaaleshe nsuungu yobe yooso, opôsha kaalo kaayo. 5 Etwimikye dimo, obe Efile Mukulu mupaashi etu! Lekyesha kwitufitshila muunda! 6 Okekala na yaya nsuungu yobe mafuku ooso su? Okekadidiila n'ayo mpaa na ku bipungo bioso su? 7 T'oketwalwisha'twe bantu boobe muwa by'atudya kwikala na kusepeela m'odi su? 8 A Yikalayika, leesha bi kifulo ky'odi netu! Kumîna kwitupaasha! 9 Nakyebe kupusha by'abaakula kwi A Yikalayika Efile Mukulu. Pa mwanda, kwete kwitulaa atwe bantu baaye bashimeete mw'adi kufukama, su t'atwaluka dimo mu mianda ipatakane. 10 Mbînyibînyi, akumînaa kupaasha baaba abamuneemeka, bilombeene eumbo dyetu dyekala na ntumbo. 11 Biabia, bumuntu na kishima abikafumankana! Kululama na kufukama namu abikekwateena! 12 Kishima akikamene pa nsenga. Kululama kwa mwiyilu namu akukatala paashi. 13 Bînyibînyi, A Yikalayika aketupa biabia bi buwa, nsenga yetu namu aikatuusha bidiibwa bi bungi. 14 Kululama akukekala ku mpala kwaye mwanda wa kumulumbulwila eshinda dyee. LONO 86 Luteko lwa kufwilwa lusa Luno nyi nduteko lwa Dafidi. A Yikalayika, ntee matwi, ongaluule, mwanda nyi sha malwa, mulanda! 2 Lama muwa wande mwanda nyi mushimeete k'odi! Obe Efile Mukulu ande, mpaashe'mi muntu oobe, mwanda nyi mukukulupile! 3 Nfwile lusa Nfumwaami, mwanda nkwete kukuteka efuku dioso. 4 Sangasha eshimba dy'ami muntu oobe, mwanda nyi mwidituule k'odi. 5 Obe Nfumwaami we buwa, sha lusa. Oleeshaa bumuntu bukata kwi booso abakutekaa. 6 A Yikalayika, tee matwi ku luteko lwande, opushe kwankusendeela! 7 Pandji muno mu malwa, nakutekye, mwanda ongaluulaa. 8 Nfumwaami, ta kwi mungi efîle e bu'be. Ta kwi kintu kikitshiibwe bu biobe by'odi mukite! 9 Mîlo yooso i bopangile aikafiki k'odi mu kukukunamina na kukutumbisha. 10 Pa mwanda we mukata, akitaa bilengyeleshi. Anka pend'obe nyi Efile Mukulu! 11 A Yikalayika, ndambukishe biabia by'okyebe'shi nkite, biandja kutambukila muyiile bia eyendo biobe. Mpe eshimba dimune biandja kukutshiina. 12 Nakakulangwila n'eshimba diande dioso, nakakutumbisha mafuku ooso obe Nfumwaami, Efile Mukulu ande, 13 mwanda kifulo ky'odi n'ami nkikata. We mungabule mu *Kalunga-nyembo. 14 A Efile Mukulu, baasha kwineemeka abanyibwela. Kisaka kia bantomboshi akikimbi muwa wande. T'abakumono bu kintu. 15 Anka, obe Nfumwaami, we sha lusa na bumuntu, sh'akwataa nsuungu bukidi, muuule na kifulo na bia eyendo. 16 Ealuule kwandji, onfwile lusa! Mpe bukome na kumpaasha'mi muntu oobe, mwana a mpik'oobe mukashi. 17 A Yikalayika, ndeeshe kitundwilo kia'shi, bioso abikanyîla kalolo bilombeene baaba banshikwe bakwatshiibwa na buufu, pa kumona'shi, nobe A Yikalayika bankwasha na kunsamba. LONO 87 Ntumbo ya kibalo ky'Efile Mukulu Luno nyi ndono lwa twikulu twa Kolee. A Yikalayika batuudile kibalo kia *Siona pa myengye ya kishila. 2 Mmwikifule kukila ingi mbalo yooso ibombeele twikulu twa Yosefe. 3 Obe kibalo ky'Efile Mukulu, pusha mianda ya ntumbo y'abakwamba! 4 EE'shi: "Nakateemuna mwilo wa Eshipitu na wa Babilone mu nkatshi mwa yaya ainyiuuku. Bena Peleshete na beena Tile mpaa na beena *Nubi abakateemunwa bu batandwe mu kino kibalo." 5 Siona akaitaaminwa bu nyin'a bantu booso (z) mwanda nyi ngiawa nabeene, Efile mukile booso, akekikankamika. 6 A Yikalayika p'akabadika mashina a bantu ba miilo yooso akafundu p'eshina dia muntu eese'shi: "Uno nyi mutandwe mu Siona." 7 Baaba abaimbi na baaba abashi abakaamba'shi: "Siona nyi nsulo ya miabi yetu yooso." z: Tala Ngalatea 4.26 LONO 88 Kuteka bukwashi Kwi mukunkushi a ngono: luno nyi ndono alupaanaa binangu lwa twikulu twa Kolee. Abelukitshiine kwi Emane a mu kifuko kia Eselaka. Aluimbîbwaa n'eyi dia kwinyongola. 2 A Yikalayika, Efile Mukulu, mupaashi ande, nkwete kukudila kaanya na bufuku. 3 Tee matwi ku luteko lwande. Opushe musaase wande! 4 Nyi mukambilwe na malwa, nyi'nka ku milomo ya mashaama. 5 Abambadika mu baaba abaalaala ku *Kalunga-nyembo. Bukome bwande booso bubafudiila. 6 Nyi bu muntu musumbulwe mu nkatshi mwa bafwe, umune a ku baaba bepaîbwe, balaale mu mashaama, baaba bosh'otentekyeshaa dimo sunga nkwibakwasha. 7 We mungyeele mu lupongo lula, mwi mufito wi fututuu. 8 Nsungu yobe i bu kîta kinyenyeene. Malwa odi muntumine e bu ntanki ya meema imbwikîle. 9 Bondamuuna bekashi n'ami na kunyikasha bu kintu kia kubendwa kw'abadi. Tándji bu muntu e mu lukano, shi na kipaso kia kutuuka. 10 Meso aantanyika pa mwanda wa kudila. A Yikalayika, mafuku ooso nakutekaa, mweele maboko mwiyilu. 11 Okitshiinaa bafwe bilengyeleshi su? Ababuukaa dimo bakulangwila su? 12 Baaba be mu mashaama, mwamwa mwa bakwete kulwila, abalungulaa wa kifulo kiobe na kwisamba wa kishima kiobe su? 13 Abamonaa mianda yobe ya kukaanya mwamwa mu mufito su? Sunga nkwiuuka bikitshiino biobe bi buwa mu yaya nsenga ya bapwe kwilwa bia pano? 14 Ank'ami nkwete kwayela musaase k'odi'be A Yikalayika na kukuteka ku namashika kôso'shi: 15 "A A Yikalayika, mmwanda kinyi we munsumbusheene na kunfutaala? 16 Kubanga ku bukinga bwande nyi'nka kimonyi a malwa, mufwe atembe. Nyi mufudîle pa mwanda wa mianda i moo y'odi munyenyekye. 17 Bukyelo bwa nsuungu yobe bubankambila. Matshinyisho oobe aakyebe kunyipaa. 18 Nsaa yooso akwete kunyibwela ku mpese yooso. E bu kyeshi kia meema kinyifuunyishe. 19 Bondamuuna baaba bantembaa n'abo mpaa na bakuku. Ki tákishaalánga bu kiande nyi’nka mufito wi fututuu." LONO 89 Kilombeeno kia A Yikalayika na Dafidi Luno nyi ndono alupaanaa binangu lw'abakitshiine kwi Etane a mu kifuko kia Eselaka. 2 A A Yikalayika, nakaimbi mafuku ooso pa mwanda wa bikitshino bia bumuntu boobe. Nakalungula bantu ba bipungo bioso mwanda wa kishima kiobe. 3 Nyi mupwe kwibeuukisha abikekadidiila bumuntu boobe n'abikaisha kishima kiobe anka bwiilu. 4 Obe namu bokwile'shi: "Nákitshi kilombeeno na yawa andji musangule. Nálaa muntu ande Dafidi'shi: 5 `Nakatuudidiila twikulu tobe by'atudya kwikala atwipyaneena elanga diobe. Naketulama mu bwabwa bufumu ku kipungilo na kipungilo.' " A Yikalayika nyi sha kishima na bukome 6 Be mwiyilu booso bakutumbishe obe A Yikalayika pa mwanda wa bikitshiino biobe bia kukaanya! Bamwikeilu bakutumbishe mu bikongeeno biaabo pa mwanda wa kishima kiobe! 7 A nanyi mwiyilu môso a kwikala bu'be A Yikalayika? Nanyi e by'odi'be mu nkatshi mwa bamwikeilu? 8 Obe Efile Mukulu otshiinwaa bikata mu lukuku lwa ba mwiyilu. Baaba booso bakwifuunyishe abakwatshiibwa na moo ukilekile. 9 A A Yikalayika, Efile Mukulu sha matalwa ooso, nanyi e bukome bu'be? We sha kishima mu bioso by'okitaa. 10 Nobe atontaa byongo byongo bia meema a tulunga. Apebô ntanki ikata, obe weipôshaa. 11 Nobe batshokwele ben'Eshipitu, webekasha bu bitandá. Ku bukome boobe, bopalakeeshe beshikwanyi n'obe. 12 Eilu ndjobe, mpaa na nsenga namu ngyobe. Nobe beipangile na bioso bi panka. 13 Bopangilenyi ku nôlo na ku sunde. Ngulu a Tabole na a Keemone e na kusangala pa mwanda wobe. 14 Ky'odi bu kinkome kino pe! We na bukome na matalwa akata! 15 Kitako kia bufumu boobe nyi nkululama na bitshibilo bilombane. Kifulo na kishima abimwekaa mu bioso by'okitaa. 16 A A Yikalayika, baasha muloo nyi mbaba abashinguula bia kukusaamuna, bakwete kutambukila mu bumuntu boobe. 17 Abasangalaa efuku dioso pa mwanda wobe, na kwitumbisha pa mwanda wa buwa boobe kw'abadi. 18 Obe nyi aabatumbisha pa kwibapa bukome bwa kobesha. Nyi mbumuntu boobe abutamishaa bukome bwetu. 19 Dingi, fumu etu, winyi etulamaa, e mu maasa mobe A Yikalayika, Efile a beena Isaleele, mwilamuune ku bubi booso. Milailo y'Efile Mukulu Kwi Dafidi 20 Kala, obe A Yikalayika bolungwile bantu abádi bashimeete m'odi mu kimonwa'shi: "Nyi mweele mongo kwi nsongwalume kimankinda na kumusangula mu nkatshi mwa mwilo by'adya kwiumuna. 21 Winyi a námono nyi muntu ande Dafidi. Napu kumupongolwela mwimu wande wa kishila. (a) 22 Nakamukankamika mafuku ooso na kumupa bukome. 23 Beshikwanyi n'ee t'abakamutuuku kitubutubu. Sunga bantomboshi t'abakamushindji. 24 Nakamutshokwela baaba abakyebe kumumwesha malwa, mpaa na kwipaa baaba bamushikwe. 25 Nakamuleesha kishima na kifulo, matalwa ee aakatama pa mwanda wande. 26 Nakatamisha bufumu bwaye by'abudya nkafika ku *kalunga ka meema Kakata mpaa na ku mwela wa Ufwalate. 27 EE namu akanyitaamina bu nsh'ee na bu Efil'ee, lubwebwe lwa kumufya by'adya kupanda. 28 Nakamwikasha bu mwan'ande mbedi, fumu mukile bangi banfumu booso bukata. 29 Nakalaminyinyîna kifulo kyandji n'ee na kushinkamisha kilombeeno kyandji n'ee. 30 Nakamupa twikulu twi enda enda na bufumu abukaisha bwiilu. 31 "Anka su twikulu twee twakasumbusheena ndambukisho yande na kukutwa kuneemeka bitshibilo biande, 32 sunga nkushuula bishila biande na kupela kukôkyela milangilo yande, 33 biabia, nakebapyamba lukodi pa mwanda w'etombo dyaabo, nakebakupila nfimbo pa mwanda wa bwabwa bubi bwaabo. 34 Sunga mbiabia, ntankalekye kufula Dafidi, sunga nkukutwa kishima ku biabia bi namulaile. 35 Ntankatshibi kilombeeno kyandji n'ee, 000, sunga nkwaluula ku kiakia kituukye ku kanwa kwande. 36 "Napu kutshipididiila'shi: `Na biandji bu Efile Mukulu, ntankadimbi Dafidi, nyaa!' 37 Twikulu twee atukekala enda enda. Nakalama bufumu bwaye by'abudya kuisha bu nguba. 38 Abukekadidiila'nka bu mweshi, kaka kamonyi ka kishima ke mwiyilu.” Kutompola pa mwanda wa kupona kwa fumu 39 Anka, tá mbinobino, bokwatshila yawa obosangwile bu fumu nsuungu. Bomupele na kumusumbusheena! 40 Botshibi kilombeeno ky'odi n'ee, ee mufubi oobe, na kufuutakasha kilongo kyee kia ntumbo mu nsenga. 41 Botanya mpôpo yooso y'epata dyee, na kulwisha bipempe bikingîle bingi bibalo byee. 42 Bôso abakîla mwanka, abamunyengye bintu byee. Bena mudyanyino n'ee tábamusengye. 43 Botamisha matalwa a beshikwanyi n'ee na kusangulusha be na ngo n'ee booso. 44 Boikasha lupete lwee lwa ngoshi kitutuulu. T'we mumukwashe pa kulwa ngoshi, nyaa. 45 Bofudîsha ntumbo yee na kuponesha bufumu bwaye. 46 Bomwikasha bu mununu aku kí nsongwalume. Bomukwatshisha buufu bwi moo. Luteko lwa kufungushîbwa 47 A Yikalayika, a bino abikapwila pa kipindji kinyi? Oketufwaminyinyîna su? A mpa kipindji kinyi apakapwila ino nsuungu yobe aitembe bu kaalo? 48 Tentekyesha bi bwipi bwa muwa wande. A baana ba bantu, bwebapangile bu ba bisumanga su? 49A mmuntu kinyi e na muwa sh'akafu? Nanyi mulombeene kupanda su lufu lubamukwata? 50 Nfumwetu, a bikitshino bia bumuntu boobe bia kala na milailo ya kishima i bolaile Dafidi bi kwi kunyi? 51 Tentekyesha by'abampeesha, ami muntu oobe, na biandji n'eshimba bushito misuusa yooso y'abankaa kwi bantu ba ingi miilo. 52 T'oilwanga beshikwanyi n'obe A Yikalayika, by'abakaa yawa odi musangule kwikala bu fumu. Bakwete kumukaa kôso kw'ende. 53 A Yikalayika atumbishiibwe yikalayika!Bîkale'nka biabia! Ôlo, bîkale'nka biabia! a: Kino kibaadi nkipikwa kia beena Isaleele pa kusangula muntu bu fumu. Tala 1Samwele 10.1 KIPINDJI KIA KANANKA (90-106) LONO 90 Bwipi bwa muwa wa bantu Luno nyi nduteko lwa Mosesa, muntu'Efile Mukulu. Nfumwetu, we'nka bu kibombeelo kyetu ku kipungilo na kipungilo. 2 Kwibedi kwa mangulu táabumbilwe, nsenga tá yapangilwe na bintu bi panka, obe w'Efile Mukulu kubanga kala kalaa. Okekadidiila yikalayika. 3 Olushaa bantu ku nsenga'shi: "Anwe baana ba bantu, alukai mwanka!" 4 Ku meeso kobe, bipwa kinunu abimweka'nka bwifuku dimune. (b) Bi'nka bu malôba abákidi, sunga mbu kilo kimune kia bufuku. 5 Webashimishaa bukidi anka bu kalo na bu lubishi alumene namashika. 6 Kwakwa ku namashika alukomo, ku kyolwa namu alufumbu na kuuuma. 7 P'wetukwatshilaa nsuungu, atutukilaa. Bukyelo boobe abwitukwatshishaa moo ukata. 8 Otuulaa milwisho yetu ku meeso kobe. Mpaa na bubi bwetu bufwame, webutuulaa mwitaata diobe. 9 Mafuku a myuuwa yetu aatshibikaa pa mwanda wa nsuungu yobe. Bipwa bietu abipwiyaa'nka bu kwayela kwa nkwa. 10 Muuwa wetu ngwa bipwa makumi musambobidi, pangi makumi mwanda su twi na mbidi bukome. Mwinyi mwamwa twi'nka na kufwambuka na kwinyongola. Mu kapindji n'aka bibapu, tubende. 11 Nanyi euuku bi bukata bwa nsuungu yobe? Nanyi akutshiinyi muyiile bukata bwa bukyelo boobe? 12 Etulambukishe by'atudya kubadika bungi bwa mafuku a muwa wetu, bilombeene twekala na binangu! 13 Aluka kw'atudi, A Yikalayika! Nsungu yobe aikapwila pa kipindji kinyi? Fwila bantu boobe lusa! 14 Ku namashika kôso wekale wetuleesha kifulo kyôso ky'odi netu. Biabia atukasepeela na kutanya nsadi mu muwa wetu ooso. 15 Etupe muloo mupunda mafuku obwetumwesha malwa, mu biabia bipwa bia tubamono bishyotshi. 16 Bikitshiino biobe bimwekye kwi'twe boobe, ntumbo yobe namu kwi baana betu! 17 Mwaabi wobe A Yikalayika, Efile Mukulu eetu, wikale netu! Etulumbulwile bioso by'atukitshi byende ku mpala. b: Tala 2Mpetelo 3.8 LONO 91 Efile Mukulu mmulami a baaba abafwaminaa mw'adi Yawa afwaminaa mwi yawa Efile mukile booso, na kushaala peepi n'ee, Sha bukome booso, 2 mmulombeene kumulungula'shi: "We bu mpako yande na bu kipempe kinkingîle, Efile Mukulu ande andji mukulupile." 3 EE nyi a kukufungusha ku miteo yooso y'abakutee na kukupaasha ku kipupa kia lufu. 4 Akakubwikîla mu mbaba yee m'okalamîbwa bi buwa. Kishima kyee namu akikakukingîla bu ngabo. 5 T'okatshiinyi kintu akikwatshishaa bantu moo bufuku, sunga nky'akipulumuka kaanya bu mukyetwe. 6 T'okatshiinyinyi kipupa kia nkufikila mu mufito sunga mbusungu bwa kaanya elangalanga. 7 Sunga bantu kinunu bapona kiakia kipupa p'odi, sunga mbinunu ekumi, t'akikafiki peepi n'obe. 8 Anka, obe nabeene okemwena'shi, dyadya nyi efuto dia bantu babi. 9 Pa mwanda A Yikalayika e bu kifwamino kiobe, ee Efile mukile booso e bu mpako yobe, 10 biabia, ta kwi mwanda wi bubi aukakukwata sunga mbusungu kufika peepi na nshibo yobe. 11 Mwanda mmukamikye bamwikeilu baaye by'abadya kukulama kôso k'wende. 12 Abakakutwala mu maasa aabo tala okakokola kwibwe. (c) 13 Okaashina nyema ya ntambwe na nyoka ya nsubu, mpaa na yaya ikile bukome na bukyelo. 14 A Yikalayika'shi: "Su muntu alamata kwandji, nakamupaasha. Nakamulama mwanda anshinguula. 15 Pantekye, namwaluula. Nakamulama mu malwa. Nakamupaasha na kumupa ntumbo. 16 Nakamupa muwa ula wi buvva, mpaa na kipandjilo." c: Tala Mateo 4.6 na Luka 4.10-11 LONO 92 Ntumbo kwi A Yikalayika mwanda e buwa Luno nyi ndono aluimbîbwaa mwifuku dia musambobidi. 2 A A Yikalayika, ky'abidi buwa kukutumbula na kuimba ngono ya kukutumbisha, obe Efile mukile booso kino pe! 3 Bi buwa kulungula bantu mu lono ku namashika kôso bi kifulo kiobe, bufuku booso namu bi kishima kiobe, 4 na komba lunseese lwa nsambo ekumi na kindaala. 5 Biabia by'odi mukite abimpa muloo. Natanya nsadi pa mwanda wa biabia bikitshiino biobe. 6 A A Yikalayika, bikitshiino biobe ky'abidi bukata kino pe! Mitentekyesho yobe ngikile bukopo kwiishinguula! 7 Muntu e bu nyema, sunga e bu mutshikame, t'euukaa mu binangu'shi: 8 sunga balwishe bamena bu kisuku, mianda ya bakitshi ba bubi booso yenda ku mpala, abakafudiila mu kulwishididîlwa, 9 mwand'obe A Yikalayika we mwiyilu, mumunane yikalayika! 10 Bînyibînyi, beshikwanyi n'obe A Yikalayika abakashimina. Bakitshi ba bubi booso abakapalakashwa. 11 We mumpe bukome bu bwa mbô, na kunyeela miabi i buwa bu kemu ke mapembwe. 12 Napu kumona na meeso ande kupona kwa baaba bambelamine, na kupusha na matwi kudila kwa bakitshi ba bubi abekalanga banyibwele ngoshi. 13 Mwikeelo wa baaba abakôkyelaa A Yikalayika wi buwa na kululama anka bwibo. Bukome na ntumbo yaabo abitama'nka bu mutshi wa * mufula a mu Libano. 14 Be'nka bu mitshi ikunyîbwe mu Nshibo ya A Yikalayika, Efile Mukulu eetu, aitama mu mpôpo yaayo. 15 Sunga táidi inunu, anka bia ikyaipa'bi. Ngibunkume, na maka e bungi. 16 Bino abileesha'shi A Yikalayika, lubwebwe lwande, e na kululama, ta mmukite kintu ki bubi, 000! LONO 93 A Yikalayika nyi fumu A Yikalayika nyi fumu! Mmufwale ntumbo bu kilamba, bukome namu bu mukoba w'adi mwianye. Batuudile nsenga mu mbalo ishi misaano. 2 A Yikalayika, lupuna-nsulu lobe lwi'nka pô kubanga kala kalaa. Bôdi kwanka yikalayika! 3 Meema a tulunga akwete kwieela mwiyilu, ntanki yaao aipushika kw'aikupila bikata. 4 A Yikalayika e mwiyilu, e na bukome bukile bwa meema akata aatuutu, sunga mbwa ntanki ikata ya meema a tulunga. 5 A A Yikalayika, milangilo yobe t'ayalulukaa, 000. Nshibo yobe namu ngilombeene kumonyîbwa bu ya kishila mafuku ooso. LONO 94 Luteko lwa'shi, A Yikalayika amweshe babi malwa A A Yikalayika, Efile sha kobola, obe obolaa babi, leesha ntumbo yobe! 2 Ebwee, obe nsushi a nsenga yooso! Ofute baasha kwineemeka efuto dîbalombeene! 3 A A Yikalayika, baaba abasepeela mu kukita kwa bi bubi, muloo waabo aukapwila pa kipindji kinyi? 4 Baaba bakitshi ba bubi booso pa kwakula bakwete kwitumbisha na kulasa mabale. 5 A A Yikalayika, bakwete kufina bantu boobe butundu, bamweshanga mwilo wobe wobe malwa! 6 Abaipaa bakashi kilele na baana ba nshiyé, mpaa na benyi be mu dino eumbo dyetu. 7 Abaamba'shi: "A Yikalayika, Efile a Yakobo, t'etumonaa sunga nkubasuka mianda y'atukitshi, 000." 8 Anwe be bu nyema, tentekyeshai kalolo. Anwe batshikame, anukekela na binangu pa kinyi? 9 Yawa benupeele matwi, mmulombeene kukutwa kupusha su? EE bapangile meeso, e bu mpofu su? 10 Yawa amweshaa miilo malwa, akakutwa kwinumwesha malwa su? A Yikalayika, yawa alambukishaa bantu kiuukilo, 11 ashinguulaa bi mitentekyesho yaabo na kwiimona bu ya bisumanga. (d) 12 Sha muloo nyi ngiawa omwesha malwa, obe A Yikalayika, okwete kulambukisha mianda i mu mukanda wobe, 13 by'adya kufukama mu mafuku a malwa mpaa n'apakapwila kubundulwa lusafu lwa kupona babi. 14 A Yikalayika t'akalekyeela bantu baaye sunga nkwibasumbusheena abo mwilo wee wee, 000. (e) 15 Bîmu abikatshibîbwa dimo na kululama, booso baasha mashimba alulame abakebikumîna. 16 Nanyi akandamwina kwi bantu babi, na kunkingîla kwi bakitshi ba bubi? 17 Su A Yikalayika ta bádi ankwasha, nadya kwikala mupwe kufwa. 18 A A Yikalayika, pa nádi amono'shi tánselemuka, kifulo kiobe kibaadi akinyisha. 19 Pa nádi n'eshimba diuule na mialasheeno, kunsamba kobe kubádi akunsangasha. 20 A nkinyi ky'odi mutadîle bansushi abaaluula mianda na kufuba na milangilo mu kipaso kia kumwesha bantu malwa? 21 Bakwete kudiila bantu be buwa tupombo mwanda wa kukimba myuuwa yaabo, na kutshibila lufu bashi basôle mwanda. 22 Anka, A Yikalayika Efile Mukulu ande e bu mpako yande na bu lubwebwe mwandja kufwamina. 23 Akebaalulwila bubi bwaabo, akebashimisha pa mwanda wa milwisho yaabo. Bînyibînyi A Yikalayika Efile Mukulu eetu akebashimisha! d: Tala 1Kodinda 3.20 — e: Tala Loma 11.1-2 LONO 95 Kwitaamina bantu ba A Yikalayika mu kumulangwila Fikai tusaamune A Yikalayika na muloo! Tutanye nsadi pa mwanda wee, lubwebwe lwa kwitufya by'atudya kupanda! 2 Twibungyei ku mpala kwaye mwanda wa kumutumbula. Tutanye nsadi na kumuimbila ngono! 3 A Yikalayika nyi Efile mukata. EE nyi Nfumu mukata e panundu pa befile booso. 4 Nsenga yooso i mu maasa mwee, kubanga ku mpongo i mwaa mpaa na ku mangulu akile bula. 5 Tulunga tôso twa meema ntwee, mwanda nee betupangile. Nsenganyi ngyee, mwanda nee beibumbile. 6 Fikai tukupile mapala paashi ku mpala kwa A Yikalayika. Tumubandamine na kumukunamina, ee mupangi etu. 7 Mwanda ee nyi Efile Mukulu eetu, atwe namu twi bantu baaye, twi bu mikooko y'alamaa mu kimwaa kyee. Nadidi lelo uno, nupushe dyadya eyi dyee adyamba'shi: 8 "T'anukomeshanga mashimba enu bu by'abakitshiine kwi bankambwa benu ku Mediba, p'abádi mu kabaaka, kwakwa ku Masa. (f) 9 Kwakwa kw'abankolomwene, bantompa, akunyi abapwile kumona bi nebakitshiinyine. 10 Nabendele wawa mwilo muunda mwa bipwa makumi ananka. Naakwile'shi: 'Bano bantu, mbasha mashimba a kuluba. T'ababasuka biabia biankyebe'shi bakite.' 11 Bînyibiabia, nebakwatshidile nsuungu, natshipa'shi: “T'abakatwele mu dyadya eumbo mu nadya kukebapa kîkisho, nyaa!'” (g) f: Tala Ebelu 3.15, 4.7 — g: Tala Ebelu 3.7-11, 4.3 LONO 96 Kwitaamina booso be pa nsenga kulangwila A Yikalayika Imbilai A Yikalayika lono lupya! Muimbilei anwe booso be pa nsenga! 2 Imbilai A Yikalayika na kumutumbula, nulungule mianda ya kipandjilo kyee kwifuku n'efuku. 3 Euukishei ingi miilo bi ntumbo yee, na bi mianda yee ya kukaanya. 4 A Yikalayika mmukile bukata, nee mulombeene kutumbishîbwa bikata. Nga kuneemekîbwa kukila befile booso, 5 mwanda baaba befile ba ingi miilo mba bisumanga. Dingi, A Yikalayika nyi bapangile eilu. 6 Kupenyapenya na kineemo kikile mbimwifuunyishe. Nshibo yee ya kishila ngiuule na bukome na ntumbo. 7 Anwe bifuko bia miilo yooso, saamunai A Yikalayika pa mwanda wa ntumbo yee na bukome! 8 Musaamunei muyiile ntumbo yee! Fikai na milambu yenu mu mpôpo ya Nshibo yee. 9 Langwilai A Yikalayika bafwale bifwalwa bia kishila. Anwe booso be pa nsenga, mutshiinei! 10 Euukishei ingi miilo'shi: "A Yikalayika nyi Nfumu! Batuudile nsenga'nka pô bia ishya kusaana. Akatshibila miilo yooso kîmu na kululama." 11 Anwe be mwiyilu sepeelai! Be pa nsenga namu basangale! Meema a kalunga na bintu bioso bi mwanka bibulukute. 12 Mapya na bioso bi mwanka bisepele. Mitshi yooso ya mu mitamba îkale na muloo 13 pa kutundaisha A Yikalayika, mwanda afiki mu kutshibila nsenga yooso kîmu. Akeitshibila kyanka na kululama, na kuludika miilo yooso muyiile bia eyendo. LONO 97 Bukome bwa kumunana kwa A Yikalayika A Yikalayika nyi Nfumu! Biabia, anwe ba pa nsenga sangalai! Sepeelai, anwe booso be mu bîla bi kula! 2 Makumbi na mufito wi fututuu mbimwifuunyishe. Kululama na bitshibilo bilombane nyi kitako kia bufumu bwaye. 3 Kaalo nkamukîle ku mpala, akataatshisha beshikwanyi n'ee bamwifuunyishe. 4 Nsembwe yee aimunyika nsenga yooso. Ayo pa kwiimona, aibanga kusuusa. 5 Ku mpala kwa A Yikalayika, Nfumu a nsenga yooso, mangulu aasunguluka'nka bu mwimu ukamate. 6 Eilu adileesha buwa bwaye, miilo yooso namu aimono ntumbo yee. 7 Baaba booso abalangwila mankishi, abetumbîsha mu biabia bintu bia bisumanga, abakwatshiibwa na buufu. Anwe befile booso, kunamai ku mpala kwa A Yikalayika! 8 A A Yikalayika, beena *Siona, pa kupusha bitshibilo biobe, abasepeela. Be mu bibalo bia Yunda namu abasangala. 9 Pa mwanda, obe A Yikalayika we Efile mukile booso, Nfumu a pano pa nsenga pôso. We mukilekile bukata pe befile booso. 10 Anwe bafule A Yikalayika, shikwai bubi! Alamaa myuuwa ya baaba bashimeete kw'adi na kwibafungusha ku maasa a babi. 11 Etaata adikamunyikila baaba abakôkyelaa A Yikalayika. Mulô namu aukafikila baasha mashimba alulame. 12 Anwe abakôkyela A Yikalayika, sepeelai! Numutumbishe, mwanda ee mmwilamuune ku bubi booso. LONO 98 Ngobesha ya A Yikalayika mululame Imbilai A Yikalayika lono lupya, mwanda bakitshiine mianda ya kukaanya! Bapete ngobesha ku bukome bwaye, ku katshintshi kee nabeene. 2 A Yikalayika beuukisha by'adi bu mupaashi, pa kuleesha bikitshiino byee bi buwa ku meeso kwa ingi miilo. 3 Ta mmwilwe kwikala na bumuntu na kishima kwi beena Isaleele. Bantu, booso mpaa na be ku nfudiilo kwa nsenga anka bamoné ngobesha y'Efile Mukulu eetu. 4 Anwe booso ba pa nsenga, tanyai nsadi pa mwanda wa A Yikalayika! Saamushai mayi pa kumutumbisha na ngono ya muloo! 5 Mutumbisheyi na ngono i buwa na nseese! 9 Nweele mampandala na mampungi! Tanyai nsadi ku mpala kwa A Yikalayika Nfumu etu! 7 Meema a kalunga na bintu bioso bi mwanka bibulukute pa mwanda wa muloo, na nsenga namu na bioso bi panka! 8 Misulo ikupile nkasa, mangulu namu atanye nsadi, 9 pa kutundaisha A Yikalayika, mwanda afiki mu kutshibila nsenga yooso kîmu. Akeitshibila kyanka na kululama, na kuludika miilo yooso mu kipaso kilombane. LONO 99 A Yikalayika nyi fumu mwilamuune ku bubi booso A Yikalayika nyi Nfumu! Bantu booso bamutshiine! Mmushaale pa nkatshi pa *bakeluba. Nsenga itenkakane! 2 A Yikalayika mmukata mu *Siona, e panundu pa bantu ba miilo yooso. 3 Bakutumbishe obe Efile mukata a kutshiinwa, mwilamuune ku bubi booso! 4 Obe Nfumu, sha bukome, we mufule bitshibilo bilombane! Obe nyi mutuule bitshibilo bilombane mu Isaleele na kwibatshibila mianda mu kipaso kilombane na kukita bia kululama. 5 Saamunai A Yikalayika, Efile Mukulu eetu! Kunamai ku ngao yee, mwilamuune ku bubi booso! 6 Mosesa na Alone abádi ba mu nkatshi mwa batshite-baakwidi abámufubilanga, Samwele namu mu baaba abádi abatekye kw'adi. Abádi abatekye kwi A Yikalayika, ee namu ebaaluulanga. 7 EE bádi ebalungula mu musungo w'ekumbi. Abo namu abádi abakôkyela mikamiko yee na milangilo yee. 8 A A Yikalayika Efile Mukulu eetu, obe bwebaaluulanga. Bôdi kw'abadi bu Efile a kwibalekyeelanga milwisho yaabo. Sunga mbiabia, bwebamwesheeshe malwa p'abádi abakitshi bubi. 9 Saamunai A Yikalayika Efile Mukulu eetu! Mulangwilei pa mwengye wee wa kishila, mwand'ee mmwilamuune ku bubi booso! LONO 100 Lono lwa kutumbisha A Yikalayika Luno nyi ndono lwa lutumbu. Anwe bantu booso ba pano pa nsenga, saamunai A Yikalayika! 2 Mulangwilei na muloo! Fikai kw'adi na kumuimbila ngono ya kusepeela! 3 Nushinguule'shi A Yikalayika nyi Efile Mukulu. Nee betupangile, twi bantu baaye. Twi bu mikooko yee ya kwete kulama. 4 Nwikale anumutumbula mu ngono pa kutwela mu Nshibo yee, na kumutumbisha pa kukila mu lupoopo lwaayo. Nwikale'nka anumutumbula na kumutumbisha. 5 Mwanda A Yikalayika e buwa, na kifulo ky'adi netu nkya yikalayika. Kishima kyee namu nkîkadidîle ku bipungo na bipungo. LONO 101 Mitshipo ya fumu Luno nyi ndono lwa Dafidi. Lono lwande ndwa pa mwanda wa kishima na kululama. Nobe A Yikalayika ankyebe kwiluimbila. 2 Nakakimbi bia kwikala shi na matope. Okafiki kwandji pa kipindji kinyi? Mpaa na mwibalasa diande, nakatambuka mu kululama swee. 3 Nakashikwa kumona bubi. Dingi, ntankakumîna kusumbusheena lukumiino lwande, sunga nkwikala na baaba bebikite. 4 Ntankyebe kwikala n'eshimba adyabila bubi. Ntankebukitshi sunga nkapeelapeela. 5 Yawa akudimbila mungi muntu m'bufyefye, nakamushimisha. Ntankakumîna baasha kwineemeka, baaba abatalanaa ku nsongo a meeso. 6 Meso ande aakakimbi'nka beena eumbo be na kishima, by'abadya kukunkusha n'ami mwilo. Baaba abatambukila'nka mu kululama, nabo abakekala bamikola bande. 7 Basha bulamalama t'abakekala na mbalo mwibalasa diande. Mpaa na baasha madimi t'abakashaalá peepi n'ami, 000. 8 Kwifuku n'efuku nakekala'nka nashimisha bakitshi ba bubi booso be mu dino eumbo diande. Biabia nakebapudisha booso mu kibalo kia A Yikalayika. LONO 102 Luteko lwa mu malwa Luno nyi nduteko lwa muntu bafudiila pa mwanda wa kufwambuka, atuulu mwanda wee kwi A Yikalayika. 2 A Yikalayika, pusha luteko lwande, otambule eyi diande! 3 Pano pandji mu malwa, t'onfutaalanga! Ntee matwi, na kungaluula bukidi pano pankutekye! 4 Mafuku a muwa wande aashimina'nka bu mîshi. Mbidi yande aitembe bu kaalo. 5 Eshimba diande ndjipungile'nka bu lubishi lutshibîbwe, ntampusha sunga mbia kudya. 6 Kutompola kwande kukata kubanyanyisha'nka pô. 7 Tándji anka bupenka bu konyi ke mu kabaaka, sunga mbu kipungulu ki mu bikumbi. 8 Ntamonaa tulo, nyi mushaalé'nka bu musodya wi bupenka ku musaka. 9 Efuku dioso baaba be n'ami mushikwa bakwete kunkaa. P'abadi na nsuungu ikata, abateemuna eshina diande pa kwayelana milwaa. 10 Kwinyongola nyi kwi bu biande bidiibwa, mpolo namu bu biande bitomwanga, 11 pa mwanda we munkwatshile nsuungu na kuleesha bi bukyelo boobe, we muntentule na kunsumbula kula n'obe. 12 Mafuku a muwa wande aashimina'nka bu mwesheshe wa kyolwa. Nyi mufumbe'nka bu lubishi. 13 Ank'obe A Yikalayika, we mumunane mpaa na kwikalayika, bipungo na bipungo abikakutentekyesha. 14 Binobino okebô, ofwile beena *Siona lusa, mwanda kipindji kibapu kulombana kia kwibakitshiina bi buwa. Bînyibînyi kibapu kulombana. 15 Baaba abakulangwilaa be na kibalo kia Siona kifulo, sunga tákidi bu kibundu. Abenyongola p'abekimono tákidi bu lufuufi. 16 Biabia, miilo yooso aikatshiinyi A Yikalayika, banfumu booso ba pano pa nsenga abakeuuku bi ntumbo yee. 17 Mwanda p'akebakuula Siona, akamweka mu ntumbo yee. 18 Akapusha nteko ya bantu baaye bafudîle kushi kwiifutaala. 19 Bi buwa kufunda ino mianda pa mwanda wa bipungo abikalondo, bilombeene baana betu abakatandwa bakatumbisha A Yikalayika. 20 A Yikalayika e mwiyilu, mu Nshibo yee ya kishila, akatala be pa nsenga, 21 na kupusha kutompola kwa baaba be mu nkano, mpaa na kufungusha baaba bafundjilwe lufu. 22 Biabia, bantu abakalungula beena Siona bioso by'abadi bakite kwi A Yikalayika, na kupalakasha nkumo ya ntumbo yee mwamwa mu Yelushalema, 23 apakebungu mwanka bantu ba ingi miilo na ba angi mafumu mwanda wa kumulangwila. 24 A Yikalayika mmufudîshe bukome bwande na kupeelesha mafuku a muwa wande. 25 Biabia, naamba'shi: "Obe Efile Mukulu ande, t'ontshibikishanga muwa, aku nkí nsongwalume! Obe we a bipwa na bipwa, ku bipungo na bipungo. 26 "Kala kala bopangile nsenga, okita mpaa n'eilu. 27 Abyo bioso abikashimina, ank'obe okekadidiila. Abikakulu anka bu bilamba. Okebishintusheena'nka bwikotshi. Abyo namu abikakatuka. 28 Ank'obe t'walulukaa, 000 Muuwa wobe ta wi na nfudiilo. (h) 29 Baana betu'twe bantu boobe, abakashaala bi buwa. Mpaa na baabo baana namu abakekala na kufukama mwanda okekala webalama." h: Tala Ebelu 1.10-12 LONO 103 Lutumbu kwi A Yikalayika pa mwanda wa lusa lwee Luno nyi ndono lwa Dafidi. Ntumbishe A Yikalayika n'eshimba diande dioso. Mmutumbishe, ee mwilamuune ku bubi booso! 2 Ntumbishe A Yikalayika n'eshimba diande dioso, nkiilwanga bioso bi buwa by'adi munkitshiine. 3 EE nyi andekyelaa milwisho yande yooso, na kupwisha masungu ande ooso. 4 Nee ampaasha ku lufu. Kifulo kyee na lusa lwee bi bu kilongo kia ntumbo ky'adi munfwadikye. 5 Neenyi ampeyaa muloo mu muwa wande wôso. Angalushaa bu nsongwalume e na bukome bu bwa konyi ka mumba. 6 A Yikalayika atshibilaa bantu booso abamweshîbwa malwa kîmu kilulame. 7 Bafumbwile mianda yee kwi Mosesa, na kuleesha bikitshiino bia bukome bwaye kwi beena Isaleele. 8 A Yikalayika nyi sha lusa na bumuntu, sh'akwataa nsuungu bukidi, mmuuule ndaa na kifulo. 9 T'etusaashididiila sunga nkwitukwatshididiila nsuungu, 000. 10 T'etumweshaa malwa muyiile mianda y'atudi basôle, sunga nkwitufuta efuto dilombeene bubi bwetu. 11 Bukata bwa kifulo kyee kwi baaba abamuneemekaa bwi'nka bu bw'etando di pa nkatshi p'eilu na nsenga. 12 Bu bi bula bwi pa nkatshi a kutunduka nguba na kupona, nyi bi bula bwa kw'asumbulaa bikitshiino bietu by'etombo. 13 Anka bu bi nsh'a baana ebafwilaa lusa nyi bi A Yikalayika namu kwi baaba abamuneemekaa. 14 Ashingulaa kiakia ki betubumbile n'akyo. Euuku'shi, atwe tubatuukile ku nsenga. 15 Mafuku a muwa wa muntu ngapeela'nka bu a lubishi, kukula kwaye nkwipi'nka bu kwa kilongo akifunguluka. 16 Lupapi pa kupuka, akishimina, ta kikyakimwekanyi dimo, 000. 17-18 Anka kwi baaba abaneemeka A Yikalayika, bakwete kulama kilombeeno ky'adi n'abo, na kukôkyela milangilo yee na kishima, e n'abo kifulo mpaa na kwikalayika. Ebakitshiinaa bi buwa mpaa na ku twikuluulu twaabo. 19 A Yikalayika mmutuule lupuna-nsulu lwee mwiyilu, ee nyi Nfumu a bipangwa bioso. 20 Anwe bamwikeilu ba bukome ba A Yikalayika, abakôkyelaa eyi dyee na kumupushiishanga mu bioso by'aamba, mutumbishei! 21 Anwe basalayi baaye ba mwiyilu, abamufubilaa mu kukita bioso by'akyebe, mutumbishei! 22 Anwe bipangwa byee bioso bi mu mbalo yooso y'adi mumunane, mutumbishei! Ntumbishe A Yikalayika n'eshimba diande dioso! LONO 104 Lono lwa kutumbisha mupangi Ntumbishe A Yikalayika n'eshimba diande dioso! Obe A Yikalayika, Efile Mukulu ande, we mukile bukata. We mufwale ntumbo na kineemo bu bilamba. 2 Etaata ndjikwifuunyishe'nka bu'be mwipuute mudinda. Botuudile eilu anka bwipema di bofungulwile. 3 Boibakile kibombeelo kiobe kunundu kwaadyo. Ôbe ngolofwanda nyi mmakumbi. Otambukilaa ku mbaba ya lupapi. 4 Oikashaa mpapi bu mikyendji yobe, mpete ya mpeshi namu bu bafubi boobe. (i) 5 Boshimikile nsenga pa bibangilo biaayo, ta kwi akikeisaanyisha mpaa na kwikalayika. 6 Bweibwikîle na madindji a meema anka bu kilamba, aa meema aabwikila mpaa na mangulu ooso. 7 Pobweasaashîle, abasuukîle, mwanda eyi diobe dibádi bu kabadibadi dibeabingile. 8 Abakamîne mu mangulu na kwalaala mu mabanda, mpaa na p'abashaalele mu mbalo i bweatshibidîle. 9 Bweatshibidîlenyi midyanyino y'ashya kusambuka tala aaluka dimo mu kubwikila nsenga yooso. 10 Nobe atuntumushaa masulo a meema mu mabanda, aafwaalondanga mu nkatshi mwa mangulu. 11 Aa meema nyi aabatomaa kwi nyema yooso ya mapya, mpaa na mpunda ya kisuku nyi kw'aipwilaa nyôta. 12 Tonyi twi na maswa aato ku mitshi i ku bukunkula bwaao, atuimbaa mu ntabi yaayo. 13 Ku kibombeelo kiobe, onoshaa mpeshi pa mangulu, biabia nsenga ngiuule na bintu bi buwa pa mwanda wa wawa mufubo wobe. 14 Nobe ameneshaa lubishi lw'abadya kudya kwi nyema ya paasha, na mitshi y'abadimaa kwi bantu mwanda wa kusokola bidiibwa. 15 Abapetaa maalwa a *nfinyo a kwibasangasha, na mwimu wa mpafu wa kulumbuula mapala, mpaa na mukate wa kwibapa bukome. 16 Mitshi ya *mifula ya mu Libano, înyi mitshi ya A Yikalayika i bakunyine, aitambulaa mpeshi e bungi. 17 Ku yaya mitshi nyi akwayelaa tonyi maswa aato, na masekwe namu ngabombeele kunundu kwaayo. 18 Mangulu ala nyi mbibombeelo bia mbushi ya mu kisuku, mbwebwe namu nyi mbifwamino bia nseshi. 19 Obe A Yikalayika, bopangile mweshi mwanda wa kuleesha bipindji bia kipwa, na nguba sh'ailwaa nsaa yee ya kupona. 20 Nobe atumaa mufito bufuku bwaila, nyema yooso ya mitamba namu by'aituuku. 21 Ntambwe ya mulongo aikumbulaa p'aita, nyi mbidiibwa biaayo by'aitekaa k'odi. 22 Apatundukaa nguba, ayalukaa na kulaala mu luufwa lwaayo. 23 Biabia, bantu namu abatuukilaa ku mifubo yaabo, abaididiila na kufuba mpaa na ku kyolwa. 24 A A Yikalayika, mifubo yobe ky'aidi bungi kino pe! Bweikitshiine yooso anka na binangu, nsenga ngiuule na biabia bi bopangile. 25 Tala meema a tulunga, bukata na kwalabala kw'adi! Mwi bintu bi na muwa, bikata na bipeela, bi bungi bush'abubadikwa. 26 Mwi maato aemutambukila, na binyema bia *lewitana bi bopangile'shi bîmwashe. 27 Biabia bipangwa bioso abikutalaa'nk'obe'shi webipe bidiibwa biaabyo pa nsaa ilombane. 28 P'webipa bianka, abîbisangula. P'ofungula eyasa diobe, abîkuta bintu bi buwa. 29 Su webifutaala, abipusha moo. Su webiata muwa, abifu na kwaluka ku nsenga kwa bibatuukile. 30 P'otumu dimo muwa wobe, bingi bipya abipangîbwa. Dingi, waluulaa bi pa nsenga tá mbipya. 31 Ntumbo ya A Yikalayika îkadidîle yikalayika! Asangale na mifubo i bafubile. 32 P'atala pa nsenga, aisuusu. P'akumu mangulu, aatuusha mîshi. 33 Nakaimbila A Yikalayika mu muwa wande wôso. Nankatumbisha Efile Mukulu ande mu ngono pankyantala. 34 Bino bishima biande bimusangashe, mwanda muloo wande ngufikye kw'adi. 35 Balwishi bashimine pa nsenga! Babi t'abekalanga kwanka! Ntumbishe A Yikalayika n'eshimba diande dioso! A Yikalayika atumbishiibwe! i: Tala Ebelu 1.7 LONO 105 A Yikalayika na bantu baaye ba kala Tumbulayi A Yikalayika na kumulangwila! Nwiukishe ingi miilo mianda ikata i bakitshiine! 2 Muimbilei na kumutumbisha mu ngono! Nulungule wa bilengyeleshi byee bioso! 3 Nwitumbîshe mw'adi ee, mwilamuune ku bubi booso! Sepeelai anwe booso abakimbi bia kulombana n'ee! 4 Tekai A Yikalayika enuludikye na kwinupa bukome bwaye. Kimbai nsaa yooso bia kukumînyîbwa n'ee! 5-6 Pushai, anwe basangulwe na A Yikalayika, twikulu twa Abalaama muntu ee, tutuukye kwi Yakobo: Tentekyeshai bilengyeleshi byee na bikitshiino byee bia kukaanya, mpaa na bitshibilo byee bi baakwile. 7 EE, A Yikalayika, nyi Efile Mukulu eetu. Bitshibilo byee bi kwi bantu booso ba pa nsenga. 8 Mafuku ooso atentekyeshaa kilombeeno ky'adi netu, winyi mwanda wee u betutuudîle ku bipungo na bipungo. 9 Kînyi kiakia kilombeeno ki bakitshiine na Abalaama, bekilaile na Isaka namu. 10 Bekishinkamîshe kwi Yakobo, amupa mulangilo, pa kukita n'ee, Isaleele, bu kilombeeno kia yikalayika, 11 amulungula'shi: "Obe nyi ankapa eumbo dia Kanaana dîkale bu diobe diobe na baana boobe." 12 Pa kiakia kipindji, abádi'nka kisaka kipeela, bantu benyi mu dyadya eumbo. 13 Abádi abende ku miilo na miilo, ku bufumu na bufumu. 14 Anka, A Yikalayika ta bakumînyine'shi muntu ebamweshe malwa. Basaashîle mpaa na banfumu pa mwanda waabo'shi: 15 “T’anukumanga bantu bandji mwisangwile, sunga nkukita batemuki bande bi bubi!" 16 Ku nyima, A Yikalayika bafwishîshe kipupa kia nsala mwiumbo, emukutshishwa bidiibwa. 17 Anka, babadishîshe muntu ku mpala kwaabo. Winyi yawa muntu nyi ngYosefe, bapaanyinwe mu bupika. 18 Abamwanyine nkano ku mikôlo, bamupudika lungi mu nshingo, 19 mpaa n'apabalombeene butemuki bwaye. (j) Biabia, mwanda wa A Yikalayika ubamubingîshe. 20 Penyipapa, fumu a beena Eshipitu bakamikile'shi, bamufungule, biabia yawa mumunyi a miilo bamupeele bulungantu. 21 Bamutuudile panundu pa beena ebalasa dyee na kumupa matalwa pa bintu byee bioso, 22 mwanda wa kuludika bamikola baaye bu mw'akyebela, na kulambukisha bakulu ba mu bufumu bwaye binangu. 23 Biabia Yakobo, winyi Isaleele, baîle mu Eshipitu, mwiumbo dia beena Kama (k), akemushaala. 24 Mwamwa, A Yikalayika bafwimîshe bantu baaye bikata, na kwibapa bukome bukile bwa baaba abádi abebamwesha malwa. 25 Bapeele beena Eshipitu mashimba a kwibashikwa na kwibepuluka kîpuko. 26 Ku nyima, batumine mufubi ee Mosesa mpaa na Alone a basangwìle. 27 Muîle eyi dyee, abakakitshiine bitundwilo mu Eshipitu, baleesha bilengyeleshi byee mwamwa mwiumbo dia beena Kama. 28 Batuminenyi mufito mu dyadya eumbo dioso, anka ben'Eshipitu t'abakôkyeele eyi dyee, 000. 29 Baalulwile meema aabo bu mase, na kwipaa mishipa yaamo. 30 Mu dyadya eumbo dyaabo mubauudile ngunda, mpaa na mu tudimbo twa bakata baabo. 31 A Yikalayika, pa bakamikile, bibumbu bia bibuwa na bia tumwe bibauudile mu yaya nsenga yaabo yooso. 32 Bebanokyesheshe kasangu pa mutwe wa mpeshi, na kuponesha mankamanyi mu dyadya eumbo dioso. 33 Balwishishe milundo yaabo ya *nfinyo na mitshi yaabo ya *nfingye mpaa na kutshokola ingi mitshi yaabo yooso. 34 Kwiyi dyee, nshiye ikile bungi na bibote biaayo bish'abibadikwa bibemufikile. 35 Yaya nshiye ibakongwele bimenwanga bioso bibádi mwanka, mpaa na bikunwanga biaabo. 36 A Yikalayika baipaile baana babedi booso ba ben'Eshipitu, b'abatandjile ku bukinga bwaabo. 37 Ku nyima, batuushishe bantu baaye batwale mmono i bungi. Mu bisamba biaabo ta mubádi muntu mutshobolokye, 000. 38 P'abatuukile, ben'Eshipitu abádi na kusepeela, mwanda beena Isaleele abádi abebakwatshisha moo ukata. 39 A Yikalayika bebabwikîdile ekumbi, bufuku dibekeele bu kaalo ka kwibamunyika. 40 P'abamutekyele bidiibwa, bebatuminyine tonyi twi bu tumukimbi. Bebapeele mpaa na mukate wa mwiyilu (l), wi bungi. 41 Baabulwile lubwebwe, meema abemutuntumukile, na kwalaala mu kabaaka bu musulo. 42 Bakitshiine biabia bioso pa kutentekyesha mulailo wa kishila u balaile muntu ee Abalaama. 43 Biabia, batuushishe bantu baaye ba basangwile, tábafwabatanyanga nsadi na kuimba ngono ya muloo. 44 Bebapeele nsenga ya ingi miilo, abo nkunyenga mafub'aayo. 45 Bakitshiine biabia by'abadya kukôkyela milangilo yee na kulama ndambukisho yee. A Yikalayika atumbishiibwe! j: Tala Kibangilo 41.13 — k: Tala Kibangilo 10.6 — l: Nkwamba'shi: mane. Tala Kikatukilo 16.14-15, 31 106 LONO 106 Kutomboka kwa beena Isaleele A Yikalayika atumbishiibwe! Tumbulayi A Yikalayika mwanda e buwa, na kifulo ky'adi netu nkya yikalayika! 2 A nanyi a kwakula mianda ikata yooso y'adi mukite? Nanyi namu a kulungula bantu mianda yooso ya ntumbo yee? 3 Basha muloo nyi mbaba abaneemekaa bitshibilo byee na kumukôkyelanga mafuku ooso. 4 A A Yikalayika, pa kukitshiina bangi bantu boobe bi buwa, ontentekyeshe namu! Potófwila kwibakwasha, ompaashe namu! 5 Biabia, nakamono wande mwaabi pamune na baaba bobosangwile, na kwikala na muloo wi bu wa mwilo wobe, mpaa na kwitumbîsha m'odi pamune na baaba bantu boobe boobe. 6 Twi balwishe anka pamune bu bankambwa betu. Twi basôle mianda ikata, twakita bubi bwi moo. 7 Baaba bankambwa betu, p'abádi mu Eshipitu, t'abamwene bilengyeleshi bia A Yikalayika bu kintu, sunga nkutentekyesha bi bungi bwa misuusa i bebaleesheshe bumuntu bwaye. Anka abamutombokyeele peepi na *kalunga ka Malengye. 8 Sunga mbiabia, bebapaashishe pa mwanda wa mwikeelo wee wi buwa by'abadya kwiuuka bi bukome bwaye. 9 Basaashîle meema a kaka kalunga, aao nkuuuma. Biabia bakunkwishe bantu baaye na kwibaabusha mwamwa mubakamine edindji dia meema. 10 Bebapaashishe kwi baaba bebashikwe, ebafungusha kwi baaba beshikwanyi n'abo. 11 Meema ababwikîle baaba abádi abebamwesha malwa, ta kubasheele sunga ngumune a kw'abadi. 12 Biabia, bantu baaye abakuminyiine milailo ye'shi, ngia eyendo, tábamutumbisha na lono. 13 Anka mu kipindji kipeela abaîlwe biabia bi bebakitshinyiine, kushi kutengyela'shi ebaleeshe by'abadya kukita. 14 P'abadi mu kabaaka, abakwatshilwe na ngabiabi ikata, na kutompa Efile Mukulu. 15 EE namu bebapeele mwita w'abamutekyele anka bebatentekyeele munkumbo wa lufu. 16 Ku nyima, p'abakebakile musumba, abakwatshidile Mosesa kyuutu, mpaa na Alone, mufubi a kishila a A Yikalayika. 17 Penyipapa nsenga ibabuulukile na kumina Ndatana, Ibabwikîdile Abilama na kisaka kyee. 18 Kaalo kabashîkile Kolee na kyee kisaka, kataatshisha baaba babi booso. 19 Bankambwa betu, p'abádi ku ngulu a Olebe (m), abakitshiine nyema a ñombe a kilonda, babanga kulangwila yawa nkishi. 20 Biabia abashintusheneene yawa bádi ntumbo yaabo ku nkishi a ñombe, nyema adiyaa lubishi! 21 Abaîlwe Efile Mukulu, mupaashi aabo, bebakitshinyiine bintu bikata mu Eshipitu: 22 bilengyeleshi mu dyadya eumbo dia beena Kama na mianda i moo ku kalunga ka Malengye. 23 Biabia, baakulanga mwanda wa kwibalwisha. Anka Mosesa, winyi a basangwile, bádi mwituule pa nkatshi paabo n'ee, mwanda wa kumukutshishwa kwibalwisha mu nsuungu yee. 24 T'abamwene dyadya eumbo di buwa di bebalaile bu kintu, mwanda t'abakuminyiine wawa mulailo wee. 25 Abádi abaununa mu mashibo aabo a mapema kushi kupushiisha A Yikalayika. 26 Biabia bebalaile patooka'shi: "Nakenwipaila muno mu kabaaka, 27 na kupalakasha twikulu twenu pano pa nsenga pôso, mpaa na kwitwipaila mu yaya miilo y'atukekala." 28 Ku nyima bankambwa betu, p'abádi ku Peole, abalameete kwifile *Baala, na kudya nyema ibádi itapilwe mwishina dia befile bashi na muwa." 29 Biabia bikitshiino biaabo bi bubi bibakolomwene nsuungu ya A Yikalayika, nyi kibebatwelele kipupa kia busungu. 30 Anka, Pinekase bebwele, apwa wawa mwanda, biabia kiakia kipupa kibalekyele namu. 31 Pa wawa mwanda, A Yikalayika bamumwene bu mumukôkyele, amubingisha ku bipungo na bipungo mpaa na kwikalayika. 32 P'abádi ku meema a Mediba, abakolomwenenyi nsuungu ya A Yikalayika. Mosesa namu bamwene malwa pa mwanda waabo. 33 Mwanda abamufitshiishe eshimba, ee nkupôtakana. 34 Dingi, bankambwa betu t'abaipaile beena Kanaana bu bi bebakamikile A Yikalayika. 35 Abesangakeene n'abo mpaa na kwambula bipikwa biaabo. 36 Ababangile kulangwila mankishi a baaba bantu, wawa mwanda namu ubekeele kw'abadi bu muteo. 37 Abádi abatapila mpaa na baana baabo balume na bakashi ku bikudi bibi. 38 Abádi abebaipaa kwa bashi basôle mwanda, pa kwibalambula ku aa mankishi a beena Kanaana. Pa mwanda wa biabia bitapilo, eumbo dioso dibalwidile. 39 Biabia bikitshiino biaabo bibebaalulwile bu be butete na bu baasha lusandji. 48 Bînyibiabia, A Yikalayika bakwatshidîle bantu baaye nsuungu, ebabenda abo mwilo wee wee. 41 Bebapeene mu maasa a bantu ba ingi miilo, baaba abádi bebashikwe, abo nkwibamuna. 42 Baaba beshikwanyi n'abo abebamwesheshe malwa na kwibatonta. 43 A Yikalayika bádi afungusha bantu baaye misuusa na misuusa, ank'abo, pa mwanda wa nkoma-ntshima yaabo abádi'nka abamutombokyela na kutweleleela mu mianda yaabo i bubi. 44 Misuusa yooso, A Yikalayika bádi amono malwa aabo na kupusha kudila kwaabo. 45 Bádi atentekyesha kiakia kilombeeno ki bakitshiine n'abo. Pa mwanda wa kifulo ki bádi n'abo, bádi ebafwila lusa, 46 mpaa na kupa baaba booso abádi abebamunu bupika mashimba a kwibasamba. 47 Obe A Yikalayika, Efile Mukulu eetu, etupaashe! Wetutuushe mu nkatshi mwa ingi miilo na kwitubunga pamune, by'atudya kukulangwil'obe mwilamuune ku bubi booso, na kwitumbisha pa kukutumbisha. 48 A Yikalayika, Efile a beena Isaleele, atumbishiibwe mafuku ooso mpaa na kwikalayika. Bantu booso baakule'shi: "Bîkale'nka biabia!" A Yikalayika atumbishiibwe! m: Ngulu a Olebe ateemunwanyi bu ngulu a Shinai — n: Sunga'shi: mwishina dia bantu bafwe. KIPINDJI KIA KATANO (107-150) 107 LONO 107 1 Tumbishayi A Yikalayika ! Mwanda e buwa ; mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 2 Abituungu bakudiibwe ba A Yikalayika bebiakule, baaba baadi mukuule mu maasa a yawa amweshana malwa, 3 Baaba’nyi baadi mukoongolo kukatuka ku maumbo a kutuunduka nguba na a kupona nguba, a ku noolo na a kuushi1. *(1) Sunga’shi : maumbo a ku meema, ku sude. 4 Abo babaadi abakuubakana mu kabaaka, mwishinda dia bupeenka, kushii kumona kibundji kilombeene kushaala ; 5 Babaadi na nsala na nyota, bapwe kupungila. 6 Paapa babeelele musaase kwi A Yikalayika mwamwa mu malwa aabo, aye namu Nkwibafuungusha mu yaya nkalakashi yaabo, 7 Nkwibakuunkusha mwishinda dilulame, dia kwenda ku kibundji kilombeene kushaala. 8 Batumbishe A Yikalayika pa mwanda wa buwa bwaye, na pa mwanda wa bikitshiino biaye bia kukaanya kwi baana ba bantu ! 9 Mwanda bapwisha nyota ya muntu alakalaka, na kwikutshisha sha nsala na bidiibwa bi buwa. *10 Baaba bashaale mu mufito wi bwii na mu mwesheshe wa lufu, banyiibwe mu malwa na mu nkano, 11 Mwanda babaadi batombokyele milangilo y'Efile Mukulu, na kupeesha elango dia Mukile-kile mwiulu… 12 Bayitula mashimba aabo pa kwibapa mifubo i bukopo ; babapono kushii kumona a muntu a kwibakwasha. 13 Paapa babeelele musaase kwi A Yikalayika mwamwa mu malwa aabo, aye namu Nkwibafuungusha mu yaya nkalakashi yaabo : 14 Bebatushiishe mu wawa mufito wi bwii na mu mwwesheshi wa lufu mubaabadi, aye nkutshiba nkano yaabo. 15 Batumbishe A Yikalayika pa mwanda wa buwa bwaye, na pa mwanda wa bikitshiino biaye bia kukaanya kwi baana ba bantu ! 16 Mwanda batshokola biibi bia biamo bia munyinga, na kusasula mioolo ya bilonda. *17 Bantu bapatakane, pa mwanda w’eshinda dia kutoomboka kwaabo, na pa mwanda wa milwisho yabo, be mu malwa ; 18 Kikudi kiabo nkikutweene na kidiibwa kioso kiakia, dingi be peepi na biibi bia lufu. 19 Paapa abo nkwela musaase kwi A Yikalayika mwamwa mu malwa aabo, aye namu nkwibafuungusha mu yaya nkalakashi yaabo. 20 Batumu eyi diaye nyi bebapaasha masungu, na kwibatuusha mu meena aabo a lufu. 21 Batumbishe A Yikalayika pa mwanda wa buwa bwaye, na pa mwanda wa bikitshiino biaye bia kukaanya kwi baana ba bantu, 22 Dingi bamulambule bitapilo bia lutumbu, balungule bantu bi bikitshiino biaye na ngono ya muloo ! *23 Baaba namu bakwete kwalaala pa meema mu mashuwa, bakwete kufuba mifubo yabo pa meema akata a tulunga, 24 Baaba bakwete kumona bikitshiino bia A Yikalayika, na mianda ya kukaanya i muushi mwa meema. 25 Batumine eyi, aye nkufwiisha kipapi kia lupunga, akio nkwiboosha mbunda-mbunda yaye : 26 Ayisaampuka mwiyilu, ayiyini mu tupoko twa meema : bikudi biabo bibebatupikile ; 27 Babefuunyine na kulunduka bu muntu mukolwe maalwa, na binangu biabo bioso bibebapalakeene... 28 Paapa abo nkwela musaase kwi A Yikalayika mwamwa mu malwa aabo, aye namu nkwibafuungusha mu yaya nkalakashi yaabo ; 29 Baimikile kiakia kipapi, kiaumiina, mbunda-mbunda namu ibalekyele, 30 Bee na muloo pa mwanda wa kufukama kwa meema, aye namu [A Yikalayika] ebakuunkusha mpaa na kwifwa kwabadi n’ako lukalo. 31 Batumbishe A Yikalayika pa mwanda wa buwa bwaye, na pa mwanda wa bikitshiino biaye bia kukaanya kwi baana ba bantu ; 32 Dingi bamusaamune mu kakongye ka mwiilo, na kumutumbisha mu kikongeeno kia bakulu ! *33 Aye aaluula mieela yafika bu kabaaka, misulo ya meema namu bu nsenga yiuume, 34 Nsenga yi buwa namu [yafika] bu nsenga yi muungwa, pa mwanda wa bubi bwa bemushaale. 35 Aye aaluula kabaaka kafika bu eshiba dia meema, nsenga iuume namu misulo ya meema e bungi ; 36 Aye emushaadika baasha nsala ; abo namu abayibaka mwanka bibundji bilombeene kushaala, 37 Nkudima mafuba, nkukuna milundo ya nfinyo, yakwibapeela bikuba. 38 Aye ebeelela mwabi, abo abetandeena bungi , kushii kukumiina’shi bimunwanga biabo biapeelapeela ;... 39 Abo abapeelapeela, abamweshiibwa mpombo, kabi na kiongwa [abibamwesha] 40 [A Yikalayika] asaabulusha bantu baabo baneeme, ebaumbakasha mu kabaaka mushii eshinda ; 41 Anka’ye abuusha balanda mu kufwambuka kwabo, na kwibapa bifuko bu bia bibumbu bia bimunwanga. 42 Bantu balulame abakamumona basepeele ; bubi booso namu abukafuunga kukanwa. *43 Muntu sha kinangu akadimukila yino mianda, dingi akashinguula bi buwa bwa A Yikalayika. 108 LONO 108 Lono lwa Dafidi. 1 Eshimba diande dibanyingi, obe Efile Mukulu ! nankyebe kwimba, na nankatumbisha na lono, …mpaa na anyima ande namu. 2 Pasukai, obe kidaala n’obe luseese ! Ami nankapausuka ku nkyelo. *3 Nankakusaamuna munkatshi mwa miilo, oo A Yikalayika ! dingi nankakutumbisha na ngono munkatshi mwa bisaamba ; 4 Mwanda buwa boobe mbukata kukila mayilu, eyendo diobe namu [ndikakume] mpaa na mu makumbi. 5 Eleeshe, oo Efile Mukulu, kunundu kwa mayilu, ntumbo yobe namu imwekwe kwiulu kwa nsenga yoso. 6 Bwa’shi baaba boodi mufule kifulo bafungushiibwe, mpaashe na mboko yobe yibalume, dingi ongaluule. 7 Efile Mukulu baakwile mu mbalo yaye yi selele : nankekala na muloo ; nankaabile bantu kibundji kia Shekeme na kupima ebanda dia Sukote. *8 Ngalade ngande, Manase ngande, kisaamba kia Efalayime namu nyi mbukome bwa mutwe wande , Yuda nyi mukoombo wande wa bufumu ; 9 Moabe nyi eloonga diande dianetumpila meema ; mwiumbo dia Edome nemwaasa lusandale lwande ; mwiumbo dia Peleshete namu nankemweela tukuuwa twa kutshimuna. *10 A nanyi akandudika mu kibundji kii bukome ? Nanyi akanfikisha mpaa na mu Edome ? 11 Ta n’obe, oo Efile Mukulu, obe betusumbusheena, na bakutwa na bisaka bietu bia basalayi, oo Efile Mukulu ? 12 Etukwashe namu bwa kutuuka mu ano malwa ; mwanda bukwashi abutuukila kwa muntu mbwa bisumanga. 13 Na bukome bw’Efile Mukulu atukakitshi bipaso bikata, aye winyi ngi akafuuntu baaba betushikwe ngao. 109 LONO 109 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 Oo Efile Mukulu antumbishaa ! toumiinanga nya. 2 Mwanda kukanwa kwa muntu mubi na kukanwa kwa bulamalama kubambulwiila’mi : abangakula bi bubi na kundjimbiila, 3 Abaakula mbwipi mwande mooso mayi a mushikwa, na kulwa n’ami ngoshi kushii mwanda. 4 Bwa kifulo kiandji mwibafule, bakwete kulwa n’ami ; anka’mi [nemwipaane mu] luteko. 5 Dingi babangalwisha bubi ku buwa, na mushikwa ku kifulo. *6 Musangwile muntu mubi, na mwishikwanyi namu ayimane ku mboko yaye yibalume ; 7 Pakatshibilwa kiimu, bamupiishe’shi ntoomboshi, mpaa na luteko lwaye lumwekye bu mulwisho ; 8 Mafuku a muwa waye apeeleshwe, mungi muntu namu afube pa mbalo yaye1 ; *(1) Tala na mu Bikitshiino 1. 20. 9 Baana baaye bashaale bu baana ba nshiye, mukashi aaye bu mukashi kilele ; 10 Baana baaye beekale bipuupakanyi, abafwabashindjilanga, batambukile’nka kula na mashibo aabo alwile. 11 Yawa amwiapusha mmono amubelekye bwa kwata bioso biadi nabio, bangi bantu namu ba kwabene bamunyengye bioso biadi mufube ; 12 Muntu sunga ngumune tamufwilanga lusa, sunga muntu akukwasha baana baaye ba nshiye ; 13 Ba ku musuku waye bashimine ; eshina diabo bedishime mu kipungo akifiki ; 14 Bubi bwa banshaye bufikye mu kinangu kia A Yikalayika, sunga bubi bubasolweele nyinaye tabebwilwanga ; 15 A Yikalayika eekale’nka ebatentekyesha mafuku ooso, dingi bantu booso be pa nsenga tabebatentekyeshanga dimonyi ; 16 Mwanda tabaadi atentekyesha kufwila bangi lusa anya, baadi abingabinga bamweshiibwe malwa na balanda, na baasha mashimba afudiile, bwa kwibayipasha. 17 Baadi mufule’nka kwelana kwa milwa : — biabia namu imwalulukile aye nabene ! Tabaadi akumiina kwelela bangi miabi nya :— biabia namu imusuukye ! 18 Biabia eekale mufwadikwe mulwa’nka bu nkaandji aaye ; dingi umutwele muunda’nka bu meema, na mu mifufwa yaye anka bu mwimu ; 19 Mulwa wikale’nka bu kilamba kiadi mwipuute, na bu mukaba waadi mwianye mu kifuka nguba ooso. 20 Ngi bia kwikala efuto dia beshikwanyi n’ami biabia, diabebafutu kwi A Yikalayika, na dia baaba abafwabangakulanga bi bubi. *21 Ank’obe, A Yikalayika ! Nfumwami ! nkitshiine’be pa mwanda w’eshina diobe ; mwanda lusa lobe lwi buwa ; nfungushe ; 22 Mwanda ne shaa malwa na mulanda, mpaa n’eshimba diande nditapikye muunda mwande. 23 Nkwete kushimina’nka bu mwesheshe wa kyolwa ; ne musuumbulwe aku n’aku bu mpasu. 24 Makunuungu ande akwete kusuusa pa mwanda wa kushila bia kudia, na mbidi yande nginyane yakutwa mpaa na mwimu. 25 Ami namu, ntandji bu kintu kia kuseengwa kwabadi ; pabammono, abapuku mutwe. 26 Nkwashe namu, A Yikalayika, Efile Mukulu ande ! Ompaashe, muyiile buwa boobe ! 27 Bilombeene bashinguula’shi yino nyi mboko yobe, — eshi obe, A Yikalayika ! nn’obe bebikitshi. 28 Abo, abeelana milwaa ; ank’obe namu, ela mwabi. Su abeekamisha, bafwishiibwe buufu, mufubi oobe namu asepeele. 29 Baaba abalu n’ami ngoshi batwelwe na kafuutakanyi, dingi bebwikile buufu bwabo’nka bu ekotshi. *30 Paapa nankasaamuna A Yikalayika na kukanwa kwande bikata, na kumutumbisha munkatshi mwa bibumbu bibumbu. 31 Pa mwanda mmwimane ku mboko yibalume ya muntu mulanda, bwa kumupaasha kwi baaba abamutshibila kiimu. 110 LONO 110 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika balungwile Nfumwaami’shi : Shaala ku mboko yande yibalume, mpaa na pankatuulu beshikwanyi n’obe bu kituulo kia ngao yobe1. *(1) Tala Mateo 22. 44 ; Maako 12. 36 ; Luka 20. 42-43. *2 A Yikalayika akatuma mukoombo wa bukome2 boobe kukatukila ku Siona : Obe bikala pankatshi pa beshikwanyi n’obe ! *(2) Tala Kikatukilo 4. 2, 17. 3 Mwiilo oobe aukeekala [bu mwiilo] aukukookyela n’eshimba dioso, p’efuku dia bukome boobe, bwa kuleesha bukata bweyendo. Ku kipindji kia ku nkyeelo akukakufwila lume lwa ku busongwalume boobe. 4 A Yikalayika mmupwe kutshipa mutshipo, takashintusheena dimo’nyi nya : Wemupwe kwikala tshite-mwakwidi bwa losoo, muyiile mulongo wa Melekisendeke3. *(2) Tala Ebelu 5. 6 ; 7. 17. *5 Mwanana, ku mboko yobe yibalume, akatshokola banfumu p’efuku dia nsuungu yaaye. 6 Akatshiba kiimu pankatshi pa miilo, akauusha mbalo yoso na bitanda bia bantu bafwe, akatshokola fumu a mwiumbo dikata. 7 Mwishinda, akatomo meema a kasulo, nyi pa mwanda kinyi akatambuka mutwe mwiulu. 111 LONO 111 Tumbishayi A Yikalayika1. 1 Nankatumbisha A Yikalayika n'eshimba diande dioso, pandji mwibungye na bantu balulame mpaa na mu kakongye. *(1) Twi kwamba sunga’shi : Alleluya. *2 Mifubo ya A Yikalayika ngikata, baaba beyikumiine abakimbaa bia kwiishinguula. 3 Biaadi mukite bii na ntumbo na kineemo, kululama kwaye namu akushadidiila mafuku ooso. 4 Mmutuule kitentekyesho kia bikitshiino biaye bia kukaanya. A Yikalayika e na bumuntu bukile mpaa na lusa ; 5 Apeyaa baaba abamutshiinyi bidiibwa ; efuku dioso atentekyesha kilombeeno kiaye. 6 Balesheeshe mwiilo waye bi bukome bwa mifubo yaye, bwadia kwibapa bupianyi bwa maumbo. 7 Mifubo ya ku maboko kwaye ngi’eyendo na kululama ; milangilo yaaye yoso ngia kukulupilwa, 8 Ngitudiibwa bwa losoo, ku mafuku ashi mpwiilo ; beifubile mwiyendo na kululama. 9 Batumiine mwiilo waye bufungushi ; aye nkukita kilombeeno kia losoo. Eshina diaye di selele dingi ndia kutshiinwa. 10Kutshiina kwa kwa A Yikalayika ngi mbangilo a binangu2 ; baaba booso abafubila [milangilo yaye] abakapeta kinangu kii buwa. Ntumbo yaye ayishadidiila losoo. *(2) Tala namu Nkindji 1. 7. 112 LONO 112 Tumbishayi A Yikalayika1. 1 Sha muloo’nka yawa atshiinyi A Yikalayika na asangeela bikata mu bitshibilo biaye. *(1) Twi kwamba sunga’shi : Alleluya. 2 Baana baaye abakeekala bukome mwiumbo ; … kipungo kia bantu balulame akikeelwa miabi. 3 Bintu bineeme na bupeta abikeekala mu nshibo yaaye, bululame bwaye namu ta bwi na nfudiilo. *4 Etaata adikamunyika mu mufito wi bwii ku mwanda wa bantu balulame. Aye mmuule ndaa na buuntu, e na lusa, na kululama. 5 Mwabi kwi muntu afwilana lusa, akumiinaa kwiapusheena bintu ! akalumbuula mianda yaaye mu kipaso kilulame ! 6 Dingi takasanyishwa nya. Kutentekyesha kwa muntu mululame akukashadidiila mafuku ooso. 7 Takatshiina apamufikila mukandu ubi nya ; eshimba diaye ndikankamane, na kukulupila mwi A Yikalayika ; 8 Eshimba diaye di’nka poo ; tatshiinyi kintu nya, mpaa na pamwena kiakia kiakyebe’shi kikitshikila baaba bamushikwe. 9 Akwaasha, apa balanda [bintu] 2 ; luseengwa lwaye ndukaamishwe mu ntumbo. *(2) Tala 2 Kodinda 9. 9. *10 Muntu mubi pakamumona, akakwata kiuutu ; dingi akamudiila mayoo akupu ashimine ; lukulupilo lwa muntu mubi alukafudiila. 113 LONO 113 Tumbishayi A Yikalayika. 1 Tumbishayi, anwe bafubi ba A Yikalayika, tumbishayi eshina dia A Yikalayika. 2 Eshina dia A Yikalayika ditumbishiibwe, kubanga binobino mpaa na kwikalayika ! 3 Kubanga kutuunduka nguba mpaa na kupona nguba, eshina dia A Yikalayika ditumbishiibwe ! 4 A Yikalayika e na matalwa e kwiulu kwa mawumbo ooso ; ntumbo yaaye i panundu p’eulu. *5 A nanyi e bu A Yikalayika, Efile Mukulu eetu ? Mmutuule kibombeelo kiaye kunundu mwiyilu mukile bula ; 6 Aye eyishaa bwa kutala mwiulu na pa nsenga ; 7 Ebweshaa muntu mufudiile mu lufuufi mwaadi, mulnda namu amukaasha mu bibunduulu, 8 Bwa kwibashadika pamune na bantu baneeme, munkatshi mwa bakata ba mu mwiilo ; 9 Atweshaa mukashi nkuunga mu mashibo, amushaadika mu muloo bu nambutwile mutaande balume. A Yikalayika atumbishiibwe ! * 114 LONO 114 1 Pabatuukile Isaleele mu Eshipitu, shibo ya Yakobo pakukatuka kwi mwiilo awisaamba edimi dia kwabeene, 2 Yuda baadi bu mbalo yaaye yi selele, Isalele namu bu kipya kia kamuneeno kaaye. *3 Meema a kalunga abamumwene, ao nkusuuka ; musulo wa Yudane namu nkwalukiila ku mongo ; 4 Miengye yibatupikile bu bimpanga bia mikooko, myengye ipeela bu baana ba mikooko. *5 A nkinyi kiboodi nakio, obe meema a kalunga, kibakusukiishe ; obe musulo wa Yudane namu, nkinyi kibakwalwishe ku mongo ? 6 Anwe, miengye ya mangulu, kibanutupikiile bu bimpanga bia mikooko nkinyi ; n’anwe myengye ipeela, kibanutupikiile bu baana ba mikooko nkinyi ? 7 Kumpala kwa lukyebo lwa Mwanana, suusa, oo nsenga ! [suusa] kumpala kwa lukyebo lw’Efile Mukulu a Yakobo, 8 Aye mwaluule lubwebwe lwafika bu meema ediingye, ebwe namu di bukopo bu musulo wa meema aalaala. 115 LONO 115 1 Ta nkwatudi’twe nya, oo A Yikalayika ! ta nkwatudi’twe nya, anka eshina diobe nyi diodiakupa ntumbo, pa mwanda wa buwa boobe, [na] pa mwanda wa eyendo diobe. *2 Mmwanda kinyi maumbo ngalombeene kwamba’shi : A biabia winyi Efile Mukulu aabo e kwi kunyi ? 3 Anka Efile Mukulu eetu e mu mayilu mwiulu ; bioso bibakuminyine, mmwibikite. 4 B’efile baabo [babalangwila] nyi mba bilonda bia fwalanga na bia oolo, bikitshiibwe na maasa a bantu : 5 Bee na kukanwa anka tabaakula nya, bee na meeso anka tabamono kintu nya ; 6 Bee na matwi anka tabapusha nya ; bee na mapembe anka tabalula eshiko nya ; 7 Bee na maasa anka tambalombeene kukuma kintu nya ; na ngao, kushii’bo kutabuka ; mu midibu yaabo tamutuuka eyi sunga ndjipeela nya. 8 Benyi bebakite, baaba booso abebakulupila, bee bu biabadi. *9 Isaleele, kulupila’be mwi A Yikalayika : aye nyi ebakwasha na mwikale bu ngabo yaabo. 10 Shibo ya Alone, kulupilayi mwi A Yikalayika : aye nyi ebakwasha na mwikale bu ngabo yaabo. 11 Anwe abatshiina A Yikalayika : kulupilayi mwi A Yikalayka :aye nyi ebakwasha na mwikale bu ngabo yaabo. *12 A Yikalayika baapu kwitutentekyesha : akeela miabi, akeelela shibo ya Isaleele mwabi, akeelela shibo ya Alone mwabi. 13 Akeelela baaba abatshinyi A Yikalayika mwabi, bashii bakata na bakata. 14 Kwanudi’nwe na kwi baana beenu, A Yikalayika akenutentekyela [miabi]. 15 Anwe nwibeelwe mwabi kwi A Yikalayika, mupangi a eulu na nsenga. *16 Mayilu nyi mayilu a A Yikalayika, anka nsenga beyipeele baana ba bantu. 17 Bafwe, sunga baaba abatwele mu mbalo ya baumiine talalaa, tabakutumbisha A Yikalayika nya. 18 Ank’atwe [abatala], atukeela A Yikalayika miabi, kubanga binobino mpaa na kwikalayika. A Yikalayika atumbishiibwe ! 116 LONO 116 1 Ne mufule A Yikalayika kifulo, pa mwanda bapusha eyi diande, [bapusha] kumwisendeela kwande. 2 Mwanda mmuntee matwi aye kwandi, muunda mwa mafuku ande nankamulangwila. *3 Miooshi ya lufu yibaadi yinganyine, na malwa a mu kalunga-nyembo nkunkwata ; nandji na malwa na kwinyongola ; 4 Ank’ami nandji nkute kulangwila A Yikalayika’shi : Nankusendeela namu, oo A Yikalayika ! fuungusha anyima ande. 5 A Yikalayika mmuule ndaa na bumuntu mpaa na kululama, dingi eetu Efile Mukulu e na lusa. 6 A Yikalayika alamaa bashii na bukome, nangikalanga mufudiile, aye bampaasha. *7 Anyima ande, alukiila mu kufukama koobe, mwanda A Yikalayika bakukitshiina bi buwa. 8 Mwanda we mufuungushe anyima ande ku lufu, na kunkumuna mpolo ku meeso ande, wemukutshishwe ngao yande kupona : 9 Nankatambuka kumpala kwa A Yikalayika mu yino nsenga ya abatala. 10 Nemukumiine, ngi pa mwanda kinyi nemwaakule. Nandji mufwambukye bikata. 11 Nandji mwakule mu kusuusakana kwande’shi :tentekyeshanga mu kwakwa kusuwasuwa kwande’shi: Muntu ooso shaa madimi." 12 A nkinyi kiankaalwisha A Yikalayika ku biabia bioso bi buwa biadi munkitshiine ? 13 Nankatambula kipulu kia kipandjilog1, nyi ndagwiile eshina dia A Yikalayika. *(1) Tala lono 53, 6. 14 Nankakumbasha mitshipo yande yoso yinantshipiile A Yikalayika, — oolo, kumpala kwa mwiilo waye ooso. 15 Kii na muulo ukata, kumpala kwa A Yikalayika, nyi ndufu lwa bantu baaye be selele. *16 Nankusendeela, oo A Yikalayika ! mwanda ne mufubi oobe ; ami ne mufubi oobe, mwana a mufubi oobe mukashi ; wemwangule miooshi yande. 17 Nakakulambula bitapilo bia lutumbu, dingi nankalangwila eshina dia A Yikalayika. 18 Nankakumbasha mitshipo yande yoso yinantshipiile A Yikalayika, — oolo, kumpala kwa mwiilo waye ooso, 19 Mu lupoopo lwa shibo ya A Yikalayikaaye, munkatshi moobe’mu, Yelushalema. A Yikalayika atumbishiibwe ! 117 LONO 117 1 Tumbishayi A Yikalayika, anwe, maumbo ooso ; musaamuneyi, anwe, miilo yoso ! 2 Mwanda bumuntu bwaye kwatudi mbukile bukata, mpaa n’eyendo dia A Yikalayika ndia losoo. A Yikalayika atumbishiibwe ! 118 LONO 118 1 Tumbishayi A Yikalayika ! Mwanda e buwa ; mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 2 Isaleele aakule’shi : bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ! 3 Shibo ya Alone yaakule’shi : bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ! 4 Baaba booso abatshiina A Yikalayika baakule’shi : bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ! *5 Ami munkatshi mwa malwa, nantekyele kwi A Yikalayika1. ; A Yikalayika1 namu bangalulwiile, ampoososha [mu aanka]. *(1) Mu fwalase’shi : Jah.= Yepowa. 6 A Yikalayika ngande’mi, tankatshiinyi kintu nya ; muntu e kunkita kinyi2 ? *(2) v: Tala Ebelu 13. 6. 7 A Yikalayika ngande’mi munkatshi mwa baaba abankwashaa ; ami namu nankamono kupona kwa baaba banshikwe. 8 Mbikile buwa kukulupila mwi A Yikalayika pe kweema mwi muntu. 9 Mbikile buwa kukulupila mwi A Yikalayika pe kweema mwi bantu bakata. *10 Maumbo ooso abaadi angifuunyishe ; mwishina dia A Yikalayika, eyendo nemwiabutule. 11 Abaadi angifuunyishe, eyendo, angifuunyishe mpese yooso ; mwishina dia A Yikalayika, eyendo nemwiabutule. 12 Abaadi anyifuunyishe’nka bu nyuki ; ao nkshimiibwa’nka bu kaalo ke kwibuula ; mwishina dia A Yikalayika, eyendo nemwiabutule. *13 Bongyepele elundu dikabe, bwandia kupona ; anka A Yikalayika bankwashiishe. 14 A Yikalayika nyi baadi bu bwande bukome nab u lwande lono, aye nyi baadi kipandjilo kiande. *15 Eyi dia butshiunyi na dia kipandjilo adituukila mu mashibo a bantu balulame : mboko yibalume ya A Yikalayika ayifubu na ngobesha ; 16 Mboko yibalume ya A Yikalayika ngikile kukaamina, mboko yibalume ya A Yikalayika ayifubu na ngobesha ; 17 Ntankafu’mi, anka nakeekala na muwa, dingi nankalungula bantu bi bikitshiino bia A Yikalayika. 18 A Yikalayika banyokyele bi bukopo, anka ta muntadikiishe ku lufu nya. *19 Nshitwileyi biibi bia kululama ; biandja kwimutwela, nankatumbisha A Yikalayika. 20 Kino nyi kiibi kia A Yikalayika, bantu balulame abakemutwele. 21 Nankakutumbisha, pa mwanda obe bongaluula, na kwikala bu kipandjilo kiande. *22 Ebwe dibaabadi basuumbule kwi bebaki, dibafiki bu mutwe w’epaka3. *(3) Tala Luka 20. 17 ; Bikitshiino 4. 11 ; 1 Mpiele 2. 7. 23 Bino bikitshiibwe na A Yikalayika : nyi nkintu kia kukaanya ku meeso kwetu4. *(4) Tala Mateo 21. 42 ; Mako 12. 10-11. 24 Dino nyi efuku dikite A Yikalayika ; tusangaleyi na kusepeela mwadi ! 25 Oo A Yikalayika, nankusendeela, paasha namu ! A Yikalayika, nankusendeela, etupe namu bupeta ! 26 Muntu akweelela mwabi’nka yawa afiki mwishina dia A Yikalayika ! Atwinweela mwabi aukatukila ku shibo ya a Yikalayika. *27 A Yikalayika nyi Efile Mukulu, aye nyi mwitupe etaata. Atayi mulambu [wa kitapilo] nwiwanye miooshi ku nsengwa ya kilambwilo. 28 We Efile Mukulu ande, dingi nankakutumbula, — Efile Mukulu ande, nankakusaamuna. 29 Tumbishayi A Yikalayika ! mwanda e buwa ; mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. A Yikalayika mwanda e buwa, na kifulo ky'adi netu nkya yikalayika! Corrigé à partie d’ici. * 119 LONO 119 *1 Baasha muloo mbaaba bee na mwikeelo wi buwa mu luendo lwabo, abatambukila mu mwiiya wa A Yikalayika. 2 Baasha muloo mbaaba abalama1 mianda yaadi mwakule, baaba abamukimba n’eshimba diabo dioso. *(1) Sunga’shi : Baaba abafubila. 3 Baaba’nyi bashasoolo bubi ; abatambukila mu mashinda aaye. 4 We mutuushe ndambukiisho yoobe bwabadia kwiyilama kalolo. 5 Oo, mashinda ande akutambukila eekale namu alulame, bwa kulama milangilo yoobe. 6 Paapa namu ntankakwatshiibwa na buufu su nalamata ku mikamiko yoobe yoso nya. 7 Nankakutumbisha n’eshimba dilulame, pankashinguula bi bitshibilo bia kululama koobe. 8 Nankalama milangilo yobe ; obe tonsumbusheenanga. *9 A nkipaso kinyi kilombeene nsongwalume anumbuula eshinda diaye dia kutambukila ? Anka padimuka muyiile eyi diobe. 10 Nankukimbi n’eshimba diande dioso ; tondekyeelanga’shi mpeengame ku mikamiko yoobe. 11 Ne mufye eyi diobe mwishimba diande, bwa’shi ntshikulwishiishanga. 12 A Yikalayika ! we mwelwe mwabi ; ndambukishe milangilo yoobe. 13 Ku milomo yande ne mulondele bantu bi bitshibilo bia mukanwa moobe bioso. 14 Kulonda kwa mianda yoodi mwakule akunsangasha, kukila kusangeela bioso bia bupeta. 15 Nankanangusheena ndambukiisho yoobe na kutala kanaana ku tushinda toobe. 16 Nasepeela bikata mu milangilo yoobe, ntankayilwa eyi diobe nya. *17 Kitshiina mufubi oobe bi buwa, nankeekala na muwa, nyi nkalame eyi diiobe. 18 Mbuula meeso ande, biandja kumona mianda ya kukaanya yi mu mwiiya oobe. 19 Ami ne muntu mwenyi mwiumbo ; tonfianga mikamiko yoobe. 20 Anyima ande mufudiile na lukalo lukata lwaadi n’alo kipindji kioso lwa [kuwuka] bitshibilo biobe. 21 Bosaashila baasha kwineemeka, balumbiibwe mulwa, baaba bakwete kupengamanga mikamiko yoobe. 22 Biabia nkaashe buno buufu na kunsabuulwa ; mwanda nkwete kulama mianda yoodi mwakule. 23 Beenyi bakata babashaala bwa kundjiila lukuku ; mufubi oobe namu anangusheena milangilo yoobe. 24 Mianda yoodi mwakule ayinsangasha, bantu ba kumpa elango. *25 Anyima ande mmulamate ku lufuufi ; ngikashe na muwa muyiile eyi diobe. 26 Nemukuleeshe bi mashinda ande, obe namu wemungaluule ; ndambukishe milangilo yoobe. 27 Nshinguulwile eshinda dia ndambukiisho yoobe, ami namu nankanangusheena mifubo yoobe ya kukaanya. 28 Anyima ande, kwete kudila mpolo pa mwanda wa kiongwa ; nkankamikye muyiile eyi diobe. 29 Suukisha kula n’ami eshinda kudimba kwa madimi, na, ompe mwiiya oobe ku buuntu boobe. 30 Ne musangule eshinda dia kwikala na kishima, [kumpala kwande] nemutuule bitshibilo biobe. 31 Ne mulamate’nka ku mianda yoodi mwakule : A Yikalayika ! tonkwatshishanga buufu. 32 Nankalondo mwishinda dia mikamiko yoobe, su boopu kutuula eshimba diande mu buwa. *33 A Yikalayika, ndambukishe eshinda dia milangilo yoobe, ami namu nakedilondo mpaa na ku nfudiilo. 34 Mpe kinangu, ami namu nankeneemeka mwiiya oobe, na kwiulama n’eshimba diande dioso. 35 Nkunkushe mwishinda dia mikamiko yoobe, mwanda nemupetela muloo. 36 Takuula eshimba diande ku mianda yoodi mwakule, kushii [kwiditakuula] ku bupeta. 37 Kuumba meeso ande bwaasha kutala bintu bia bisumanga ; mpe muwa wa kwikala mwishinda diobe. 38 Lombasha eyi diobe diode mwakule na mufubi oobe, yawa mwipaane mu kukutshiina kwa moo. 39 Nkaashe buno buufu bwantshiinyi ; mwanda bitshibilo biobe bi buwa. 40 Talanga, nee na lukalo lukata lwa ndambukiisho yoobe ; mpe muwa wa kwikala mu kalolo koobe. *41 Na dingi buwa boobe bufikye kwandji, ôo A Yikalayika ! — kipandjilo kiobe, muyiile eyi diobe [dibwakwile] ! 42 Biabia nankamono bia kwaluula yawa ankaa ; mwanda nemukulupile mu [diadia] eyi diobe. 43 Dingi tokaashanga eyi diobe di’eyendo dioso mukanwa mwande ; mwanda nemukulupile bitshibilo biobe. 44 Paapa nankekala nandama mwiiya oobe looso, mafuku ooso mpaa na kwikalayika ; 45 Na nankataambuka na bulungantu, mwanda nemukimbe ndambukiisho yoobe. 46 Na kumpala kwa ba-fumu nankaakula bi mianda yoodi mwakule, kushii kwikala na buufu ; 47 Na nankasaangana miloo yande mu mikamiko yoobe yandji mufule. 48 Na nankebweesha maasa ande ku mikamiko yoobe yandji mufule, na kunangusheena milangilo yobe. *49 [A Yikalayika] Tentekyesha diadi’eyi diobe dibolungwile mufubi oob, diadia diodi mukite’shi ami nedikulupile. 50 Pandji mu malwa kukankamana kwande kwi bino, eyi diode mwakule adimpa muwa. 51 Baasha kwineemeka abansaabuula bikata : ami namu ntshii mulekye kulonda mwiiya oobe nya ; 52 Nantentekyesha mikamiko yobe ya kala, ôo A Yikalayika !ngi nakankamana. 53 Nsungu ikata ainkwata pa kumona baabi abasumbusheena mwiiya oobe. 54 Milangilo yobe kwandji yibaadi bu ngono [ya kuimba], mu shibo ya bu mwiina lwendo bwande [pano pa nsenga]. 55 Nantentekyesha eshina diobe bufuku booso, ôo A Yikalayika ! ngi nandama mwiiya oobe. 56 Bino bibanfikila, mwanda nemulame ndambukiisho yoobe. *57 Bwande bwedi, ôo A Yikalayika ! tampwile kwakula, nyi nkulama mayi oobe. 58 Nemukusendeele n’eshimba diande dioso, onfwile lusa muyiile kwakula koobe. 59 Nemutentekyeshe bii mashinda aande, ngi naalusha ngao yande ku mianda yoodi mwakule. 60 Ami nkukama lubilo, kushii kushingakana mu kulama kwa mikamiko yoobe. 61 Miooshi ya bantu babi nginyifuunyishe : ntshii mulube mwiiya oobe. 62 Nambuuka munkatshi mwa bufuku bwa nkutumbisha pa mwanda wa bitshibilo bia kululama koobe. 63 Ne kuuku a baaba booso abakutshiinyi, na a baaba abalama ndambukiisho yoobe. 64 Nsenga [yooso], ôo A Yikalayika ! ngiuule ndaa na bumuntu boobe ; ndambukishe namu milangilo yoobe. *65 Ôo A Yikalayika ! we munkitshiine mufubi oobe bi buwa, muyiile eyi diobe. 66 Ndambukishe mpushiisho e buwa na kiwukilo ; mwanda’shi ne mutentekye lukumiino ku mikamiko yoobe. 67 Kumpala kw’ami kumweshiibwa malwa, nandji alubakana [mu mashinda] ; anka binobino nkwete kulama eyi diobe. 68 Obe we buwa n’okitshiinaa bantu bi buwa ; ndambukishe milangilo yoobe. 69 Baasha kwineemeka abampoteka mianda ya madimi ; ank’ami nankalama ndambukiisho yoobe n’eshimba diande dioso. 70 Eshimba diabo dibekameena bu mwimu ; ank’ami nemusangane wande muloo mu mwiiya oobe. 71 Bii buwa kwandji’mi biabia binandji mumweshiibwe malwa, biandja kwiiya bi milangilo yoobe. 72 Mwiiya wa kukanwa koobe ngukilekile buwa kwandji'mi kukila mituuto na mituuto ya bilonda bia oolo na bia fwalanga. *73 Maasa oobe ngi abampangile na kumbuumba2 ; ngikashe namu na kinanga, mmone bia kushinguula bi mikamiko yoobe. *(2) Sunga’shi : Kungikasha bino biandji. 74 Baaba abakutshiinyi abakaamono, basepeele ; mwanda’shi ne mukulupile eyi diobe. 75 A Yikalayika ! nanguuku’shi bitshibilo biobe mbilulame, na’shi kiodi mumweshele malwa nyi mpa mwanda wa kishima kiobe. 76 Bumuntu boobe namu, biankusendeela, bunsaambe, muyiile biodi mulungule mufubi oobe. 77 Lusa loobe namu lulufikye paandji, ami ngikale na muwa ; mwanda’shi mwiiya oobe ausangasha. 78 Baasha kwineemeka bakwatshiibwe na buufu, mwanda babakitshi bilubakane kwandji kushii mwanda ; ank’ami nanangusheena bi ndambukiisho yoobe. 79 Baaba abakutshiinyi bafikye kwandji, mpaa na baaba abashinguula bi mianda yoodi mwakule. 80 Eshimba diande namu diikale dilulame mu milangilo yoobe, biansha kukwatshiibwa na buufu. *81 Anyima ande kwete kwabila na kutengyela kipandjilo kiobe ; ne mukulupile eyi diobe. 82 Meeso ande aabila na kutengyela eyi diobe ; ngi ne mwakule’shi : nkipindji kinyi kiokansaamba ? 83 Pa mwanda’shi ntandji bu mpaya a musokya mupudikye ku miishi ; ntshi mwilwe milangilo yoobe nya. 84 A mafuku a mufubi oobe [aakekala] bungi kinyi ? a nkipindji kinyi kiokatshibila baaba bakwete kumbingabinga kiimu ? 85 Baasha kwineemeka mbambundwile meena, kintu kishii mu mwiiya oobe. 86 Mikamiko yoobe yooso ngia kishima. Nkwashe, Bakwete kumbingabinga kushii mwanda mwanda ; nkwashe namu ! 87 Abikalanga peepi na’bo kunshimisha pa nsenga ; ank’ami namu, ntshii mufutaale ndambukiisho yoobe nya. 88 Muyiile bumuntu boobe, ngikashe na muwa, biandja kulama bu-kamonyi bwa mukanwa moobe. *89 A Yikalayika ! eyi diobe ndikankamane mwiyilu bwa looso. 90 Kishima kiobe ki kwanka ku bipungo na bipungo. Botuudile nsenga, ayo ngishaale pe poo. 91 Muyiile bitshibilo biobe, [biabia bintu bioso] bi kwanka mpaa na lelo uno ; mwanda bintu bioso abikukwasha. 92 Su mwiiya oobe ubakutshilwe kwika muloo wande, nandjia kufwiila mu malwa ande. 93 Ntankailwa ndambukiisho yoobe, mwanda mu yaanka nyi moodi mumpe muwa. 94 Ne muntu oobe, mpaashe namu ; mwanda nakimbaa ndambukiisho yoobe. 95 Bantu babi abambelamina pa mwanda wa kungipaa ; ank’ami ne mutee matwi ku mianda yoodi mwakule. 96 Nemumone nfudiilo a kupwidika kooso ; mwiiya oobe namu ubakalabala kwandakana. *97 Nkifulo bukata kinyi kiandji mufule mwiiya oobe ! efuku dioso neunangusheena. 98 Milangilo yoobe yibampa binangu bikilekile pe bia beshikwanyi n’ami, mwanda i n’ami mafuku ooso. 99 Ne mupatulukye kukila baaba abandambukishaa, mwanda nkwete kunangusheena ndambukiisho yoobe. 100 Ne na binangu bikalabale kukila bakulu, mwanda ne mulame ndambukiisho yoobe. 101 Ne mulame ngao yande [biayisha kutambukila] mwishinda dioso dibi, biandja kulama eyi diobe. 102 Ntshi mulamunukye ku mikamiko yoobe nya, mwand’obe ngi beyindambukiishe. 103 Nsaasa yi mayi oobe mu kalakalaka kaande, ngikile buuki [bwi] mukanwa mwande. 104 Ku bukwashi bwa ndambukiisho yoobe nampete binangu ; nyi pa uno mwanda ne mushikwe eshinda dia kudimba madimi. *105 Eyi diobe nyi mwinda ku lwao lwande, na [bu] etaata mwishinda diande. 106 Nemutshipe mutshipo, dingi nankeukumbasha, bwa kulama bitshibilo bia kululama koobe. 107 Ne munkatshi mwa malwa akata, A Yikalayika ! ngikashe na muwa muyiile eyi diobe. 108 Tambula namu, nankusendeela, ôo A Yikalayika ! mulambu ya kikyebe k’eshimba ayituuku mukanwa mwande, na kundambukisha bitshibilo biobe. 109 Muwa wande wi mwiyaasa diande3 mafuku ooso, anka ntshi mwilwe mwiiya oobe. *(3) Nyi nkwamba’shi : muwa wande wi mu masaku a lufu. Tala Bansushi 12 : 3. 110 Bantu babi mbantee muteo ; anka ntshi mulamunukye ku ndambukiisho yoobe. 111 Mianda yoodi mwakule yi bu bupianyi bwande mafuku ooso ; mwanda ayisangasha eshimba diande. 112 Ne mushimikye eshimba diande bwa kukookyela milangilo yoobe, mafuku ooso, mpaa na kunfudiilo. *113 Ami ne mushikwe baaba be na mashimba abidi, anka ne mufule mwiiya oobe. 114 Obe we bu kifwamino kiande na ngabo yande ; ne mukulupile eyi diobe. 115 Katukayi kwandji anwe abakitshi bubi, biandja kukookyela mikamiko y'Efile Mukulu ande ! 116 A Yikalayika, nkankamikye muyiile mulailo wobe biandja kwikala na muwa. T'onkwatshishanga buufu mwanda nyi mukulupile. 117 Nkwashe namu, biandja nkapanda, meeso ande aakatala milangilo yobe mafuku ooso. 118 We musumbusheene baaba booso batupakane ku milangilo yoobe : mwanda bulamalama bwabo bwi’nka madimi. 119 Okaasha bantu babi booso pa nsenga, anka bu bikangala ; nyi pa mwanda kinyi nemufule mianda yoodi mwakule. 120 Mbidi yande ainsuusu pa mwanda wa kutshiina kwankutshiinyi, dingi nampusha moo pa mwanda wa bitshibilo biobe. *121 Ami ne mutaluule [mianda yoso na ] kalolo na bululame ; tondekyelanga kwi baaba abammwesha malwa. 122 Ikala bu mwimeenyi a mufubi oobe bwa buwa bwaye ; baasha kwineemeka tabammweshanga malwa. 123 Meeso ande aabila na kutengyela kipandjilo kiobe n’eyi dia kululama koobe. 124 Kitshiina mufubi oobe muyiile bumuntu boobe, dingi ondambukishe milangilo yoobe. 125 Ne mufubi oobe ; ngikashe na binangu, biabia nankashinguula mianda yoodi mwakule. 126 Kipindji kibalombana kia’shi A Yikalayika akite kintu : mwanda bantu bakwete kwipaa mwiiya oobe. 127 Nyi pa mwanda kinyi ne mufule mikamiko yoobe kukila kilonda kia oolo, sunga oolo mupwidikye bikile. 128 Nyi pa mwanda kinyi nemumone’shi ndambukiisho yoobe yooso ngilulame, kumpala kwa bintu bioso ; ami ne mushikwe bikitshiino bioso bia madimi. *129 Minda yoodi mwakule ngia kukaanya ; ngi pa mwanda kinyi anyima ande kwete kwiyikookyela. 130 Kitwelelo kia mayi oobe akimunyika, na kupa bantu beeyishe binangu. 131 Ne mutubule mukanwa mwande ; mwanda ne na lwabi lukata lwa [kuwuka] mikamiko yoobe. 132 Ekyebule kwandji onfwile lusa, muyiile kipikwa kiobe kwi baaba bafule eshina diobe. 133 Nyingisha matabula ande mwiyi diobe, bubi sunga mbupeelapeela tabummunanga. 134 Nfungushe ku kumweshiibwa kwa malwa kwi muntu ammwesha, biandja kukookyela ndambukiisho yoobe. 135 Etaata dia lukyebo lobe dimunyikye mufubi oobe, dingi ndambukishe milangilo yoobe. 136 Mieela ya meema ayalaala mu meeso mwande, mwanda bantu tabakookyela mwiiya oobe nya. *137 Obe we mululame, ôo A Yikalayika ! we mululame mpaa na mu bitshibilo biobe. 138 Wemukamikie bi bukopo, bululame bwa mianda yoodi mwakule, mpaa na kishima [koodi]. 139 Kisumi kiande kibangipaa ; pa mwanda beshikwanyi n’ami mbasumbusheene mayi oobe. 140 Eyi diobe ndisulukye kalolo, na mufubi oobe e nadio kifulo. 141 Ne muntu shii na kineemo na mulenguulwe ; [anka] ntshi mwilwe ndambukiisho yoobe. 142 Kululama koobe nyi nkululama kwa looso, na mwiiya yoobe namu ngw’eyendo. 143 Mpombo na katshima-muunda mbinkwate ; mikamiko yoobe namu ngi muloo wande. 144 Kululama kwa mianda yoodi mwakule nkwa looso ; mpe namu kinangu, biandja kwikala na muwa. *145 Neele musaase n’eshimba diande dioso ; ngaluule namu, A Yikalayika ! nankalama milangilo yoobe. 146 Nankakutekye : mpaashe namu ! biandja kuneemeka mianda yoodi mwakule. 147 Nemubadidiile ka-mwilwa nshobe, ngi neele musaase ; nashaala mukulupile eyi diobe. 148 Meeso ande ngabadidiile bilo bia bufuku bwa kunangusheena eyi diobe. 149 Pusha eyi diade, muyiile bumuntu boobe, ôo A Yikalayika ! Ngikashe na muwa muyiile kukamika koobe. 150 Baaba abakyebe bubi, babeseesela peepi n’ami ; be kula na mwiiya oobe. 151 A Yikalayika ! obe we peepi ; na mikamiko yoobe yooso ngi’eyendo. 152 Biatshiile ku kala nandji mupwe kuwuka, muyiile mianda yoodi mwakule’shi, bweituudile bwa looso. *153 Tala malwa ande, mpoososhe ; mwanda ntshi mwilwe mwiiya oobe. 154 Imeena mwanda wande, onkuule ! Mpe muwa muyiile eyi diobe. 155 Kipandjilo kii kula na bantu babi, mwanda tabakwete kukimba milangilo yoobe. 156 Bia lusa biobe mbikile bungi, ôo A Yikalayika ! — Mpe muwa muyiile bitshibilo biobe. 157 Baaba abambingabinga na abammwesha malwa be bungi bukile ; anka ntshi mulekye kukita mianda yoodi mwakule. 158 Pammono bansesa, nebakiengula, mwanda tabakwete kulama eyi diobe. 159 Tala biandji mufule ndambukiisho yoobe ; mpe muwa muyiile bumuntu boobe. 160 Kisha ki’eyi diobe nyi eyendo, na kitshibilo kioso kia kululama koobe nkia yikalayika. *161 Baasha matalwa bakwete kumbingabinga kushii mwanda ; anka eshimba diande dibatshiinyi eyi diobe. 162 Nasangeela eyi diobe, nka bu muntu bapete bupeta bukata. 163 Ne mushikwe madimi, na kwiakiengula ; ne mufule mwiiya oobe. 164 Nankutumbisha misuusa musambobidi kwifuku, pa mwanda wa bitshibilo bia kululama koobe. 165 Kufukama kukata nkwa baaba bafule mwiiya oobe ; na kwabadi ta be na kia kwibakokosha. 166 Nemukulupile mu kipandjilo kiobe, ôo A Yikalayika ! dingi nemukookyele mikamiko yoobe. 167 Anyima ande mmulame mianda yoodi mwakule, dingi nemwiyifule bikata. 168 Ne mulame ndambukiisho yoobe mpaa na mwanda yoodi mwakule ; mwanda mashinda ande ooso e ku meeso koobe. *169 Musaase wandde ufikye koodi, ôo A Yikalayika ! ngikashe namu na binangu muyiile eyi diobe ! 170 Kwiseendeela kwande kufikye kumpala koobe ; nfungushe muyiile eyi diobe! 171 Milomo yande ayikapalakasha ntumbo yobe, pokapwa kundambukisha milangilo yoobe. 172 Ludimi lwande alukaakula pakata mwanda w’eyi diobe , mwanda bitshibilo biobe bioso mbilulame. 173 Eyaasa diobe adikankwasha, mwanda nemusangule ndambukiisho yoobe. 174 Nemudile kipandjilo kiobe bikata, ôo A Yikalayika ! mwiiya oobe namu nyi muloo wande. 175 Anyima ande ekale na muwa, biandja kukutumbisha ; dingi okite bilombeene bitshibilo biobe biankwasha ! 176 Nkwete kukindakana’nka bu mukooko aushimina : kimba mufubi oobe, pa mwanda ntshi mwilwe mikamiko yoobe. 120 LONO 120 Musambo wa biteenta. 1 Panaandji mu malwa, neelele musaase kwi A Yikalayika ; aye namu nkungaluula. 2 A Yikalayika ! paasha namu anyima ande kwi baasha madimi, na ku ludimi lwa kudimbana madimi. 3 Bakupe kinyi, na kukutentekyela kinyi, obe ludimi lwa kudimbana ? — 4 [Bakwase] mikyetwe isongole ya muntu e bukome, na makala e kaalo a mutshi wa mpaami. 5 Ne a malwa pa mwanda ne mushaale ku Mesheke, pa mwanda n mubombeele munkatshi mwa mapema a Kedale ; — 6 Anyima ande bakooko kubombeela na baaba bashikwe kufukama ! 7 Ami nankyebe kufukama ; anka panebiakula, abo abakyeb'anka ngoshi. 121 LONO 121 Musambo wa biteenta. 1 Nebwesha meeso ande [bwa kutala] ku mangulu akutukila bukwashi bwande ; 2 Nyi mMwanana akankwasha, yawa bapangile eilu na nsenga. *3 Aye Takakumiina’shi lwao loobe luselemukye ; yawa akulama takabuunguta tulo nya. 4 Talanga, yawa alama Isaleele takabuunguta tulo, dingi talaalaa tulo nya. *5 A Yikalayika nyi mulami oobe ; A Yikalayika nyi mwasheeshi oobe, ku mboko yobe yibalume. 6 Nguba takakumwesha malwa ku kaanya, sunga mweshi namu ku bufuku. 7 A Yikalayika akakulama ku bubi booso ; akalama mpaa na anyima oobe. 8 A Yikalayika akalama kutuuka koobe mpaa na kutweela koobe, kubanga binobino mpaa na kwikalayika. 122 LONO 122 Musambo wa biteenta. 1 Nsepeleele pabangambile’shi : Twende ku shibo ya A Yikalayika ! 2 Ngao yetu ayikeemana mu bibelo biobe ! oo Yelushalema ! *3 Yelushalema, mwibakiibwe bu kibalo kikwateene kumune ! 4 Nyi akukaamina bisamba kwakwa, bisaamba bia Yepowa, kuleesha bu-kamonyi kwi Isaleele, bwa kutumbisha eshina dia A Yikalayika. 5 Mwanda kwakwa nyi kutuulwe mpunansulu ya kiimu, mpunansulu ya ya shibo ya Dafidi. *6 Tekayi kufukama kwa Yelushalema ; baaba be n’obe kifulo abakeyikeela. 7 Kufukama kwikale mu midiimba yoobe, kwiyikeela namu mu mabalasa oobe ! 8 Pa mwanda wa bakwetu na bakuuku bande, nankaakula’shi : Kufukama kwikale moodi ! 9 Pa mwanda wa shibo ya A Yikalayika, Efile Mukulu eetu, nankakimbi buwa boobe. 123 LONO 123 Musambo wa biteenta. 1 Nebweesha meeso ande koodi’be, mubobeele mu mayilu. *2 Talanga, anka bu [abitalaa] meeso a bafubi eyaasa dia nfumwabo, bu abitalaa meeso a mpika mukashi eyaasa dia nfumwee mukashi, mbimune na meeso eetu [akwete kutala] kwa A Yikalayika, Efile Mukulu eetu, mpaa na paketufwila lusa. 3 Etufwile lusa, oo A Yikalayika ! etufwile namu lusa ; mwanda tubakolwa na kasaabu bikata. 4 Miuwa yetu namu, ibakolwa bikata na kukayibwa mulomo kwi baaba beyikeele, mpaa na kasaabu ka baasha kwineemeka. 124 LONO 124 Musambo wa biteenta. 1 Su A Yikalayika ta baadi ku lwetu lupese, — Isaleele ebiakule, 2 Su A Yikalayika ta baadi ku lwetu lupese, paapa pabetwibweleele ngoshi kwi bantu, — 3 Paapa babaadia kwitumina atwe abatala, petwibweleele nsuungu yabo ; 4 Paapa meema abaadia kwitwalaasha, mpumo yetwalaasha. 5 Paapa meema akwineemeka abaadia kwitwalaasha. 6 A Yikalayika shi mwitutakuule bu binunwa ku meeno kwabo atumbishiibwe ! 7 Muwa wetu ngupaandukye bu koonyi ku muteo wa mpibwe : muteo ubatshibika epolo, atwe namu tubapoosoka. 8 Bukwashi bwetu bwi mwishina dia A Yikalayika, aye bapangile mayilu na nsenga. 125 LONO 125 Musambo wa biteenta. 1 Baaba bakulupile mwi A Yikalayika be bu mwengye wa Siona, ushausaanaa. [mwengye] aushadidiila looso. *2 Yelushalema ; — miengye ngimwifuunyishe, A Yikalayika namu mwifuunyishe mwiilo waye, kubanga binobino mpaa na kwikalayika. 3 Mwanda kaboongye1 ka baasha bubi tankabikale pa bupianyi bwa bantu balulame ; bisha kutandabula bantu balulame eyaasa diabo kwi bubi. *(1) Sunga’shi : mukoombo. *4 A Yikalayika ! kita bi buwa kwi baaba be buwa, mpaa na kwi baasha mashimba alulame ! 5 Anka kwi baaba abakuubakana mu mashinda aabo atwelakane, A Yikalayika webatweshe mwishinda dia bakitshi ba bubi ! Kufukama kwikale pe Isaleele! 126 LONO 126 Musambo wa biteenta. 1 A Yikalayika pabaalwishe misuungi ya mu Siona [mu mbalo yaabo], tubaadi’nka bu bantu abalooto. 2 Paapa kukanwa kwetu kubaadi na tusepo twi bungi, edimi dietu namu na ngono ya muloo ; papa bantu ba munkatshi mwa beena maumbo abo nkwakula’shi : A Yikalayika mmukitshiine bano bantu mianda ikata. 3 A Yikalayika mmwitukitshiine mianda ikata ; yaya mianda ngitusepeleshe. *4 Oo A Yikalayika ; alusha misuungi yetu [mu mbalo yaabo], bu mieshi ya mpeshi ku midi ! 5 Baaba abakunu mbio na kudila mpolo abakawumbula na lono lwa muloo. 6 Ende na kudila mpolo, mmusemune mbio afwaakunanga ; pakwalukiila afiki na lono lwa muloo, mmusemune mabombo aaye a biumbulwanga. 127 LONO 127 Musambo wa biteenta. Wa Salomo. 1 Su A Yikalayika takwete kwibaka shibo, baaba abeyibaka kakwete kufuba mufubo wa bisumanga kwanka ; su A Yikalayika takwete kulama kibundji, yawa kwete kwikilama akutwa tulo bisumanga. 2 Nyi mbwa bisumanga bwanukwete kubuuka ku namashika, nwalalanga nguba mukile, nwadianga bidiibwa bia kukalakala. Biabia namu, [A Yikalayika] apeyaa yawa aadi mufule bia kulaala tulo. *3 Talanga, baana balume bataandwe nyi mbupianyi abufwiya kwi A Yikalayika, kituukye muunda nyi mbwedi1. *(1) Sunga’shi : Kutaanda nyi efuto. 4 Nka biabia bi mikyetwe mwiyaasa dia muntu e bukome, ngi bi baana balume ba ku bukinga. 5 Sha muloo’nka muntumwiyiwushe mu nkupi aaye ! Tabakeekala na buufu pabakesaamba na beshikwanyi ku kibelo nya. 128 LONO 128 Musambo wa biteenta. 1 Sha muloo’nka yawa atshiinyi A Yikalayika, na kutabukilanga mu mashinda aaye ! 2 Mwanda okadiila ku mufubo wa maasa oobe ; okeekala sha muloo, na kupeta bintu bi bungi bia bupeta. 3 Mukashi oobe akeekala muunda mwa shibo yoobe anka bu mulundo wa nfinyo aupa kalolo ; baana boobe namu ku meesa oobe ; baana boobe bu mashina a mitshi ya mpafu efuunyishe ku mesa oobe. 4 Talanga, ngi abikeekala yawa atshiinyi A Yikalayika biabia. 5 A Yikalayika akakwelela miabi mu Siona. Omone namu bi buwa bwa Yelushalema mu mafuku ooso a muwa oobe. 6 Na bia kumona baana ba baana1 boobe ! Kufukama kwikale kwi Isaleele ! *(1) Sunga’shi : Beekulu boobe. 129 LONO 129 Musambo wa biteenta. Luno nyi ndono lwa pa kwenda mu kulangwila. 1 Mbammweshe malwa misuusa i bungi kubanga ku bukinga bwande, — Isaleele ebiakule, — 2 Mbammweshe malwa misuusa i bungi kubanga ku bukinga bwande ; anka ta mbangobeshe nya. 3 Badimi ba mafuba mbadime mongo wande, bemubuunda mbuunda yabo ila. *4 A Yikalayika mmululame ; mmutshibe miooshi ya bantu babi. 5 Bakwatshiibwe na buufu, dingi baalukye ku mongo, baaba booso bashikwe Siona. 6 Beekale bu lubishi lumene ku musaka wa nshibo, alwiuminaa aku tabelutukwiile. 7 Lwabasha kulombasha mwiyaasa kwi muntu aumbula, sunga kwilwanyaa maoma mu kiadi kiaye ; … 8 sunga bakidi’eshinda tabakwakula’shi : Mwaabi wa A Yikalayika wikale panudi ; Atwinweelela mwabi mwishina dia A Yikalayika. 130 LONO 130 Musambo wa biteenta. 1 Nankutekye mu mbalo yi bula, oo A Yikalayika ! 2 Mwanana ! pusha eyi diande ! matwi oobe namu ateemeshe eyi dia kwisendeela kwande. 3 Oo Yepowa ! su bobadika bi bungi bwa milwisho, Mwanana, a nanyi akapaanda ? 4 Anka kufwiilwa kwa lusa kwi koodi, biodia kutshiinwa. *5 Nemutengyele A Yikalayika ; anyima ande mumutengyele, na mutengyelo wande ne mwiupete mwiyi diaye. 6 Anyima ande atengyela Mwanana, kukila bansamo abatengyela ku namashika, kukila bansamo abatengyela ku namashika. 7 Isaleele, kulupila mwi A Yikalayika ; mwanda kwi A Yikalayika kwi bumuntu, dingi kwi kipaandjilo kikilekile kwadi. 8 Dingi’nyi akakuula Isaleele ku milwisho yaye yooso. 131 LONO 131 Musambo wa biteenta. Wa Dafidi. 1 A Yikalayika ; eshimba diande tadi na kwineemeka, na meeso ande taakiengula muntu nya ; dingi ami ntshi mutambukile ku mianda yi bukopo sunga yandji mukaanye nya. 2 Ntshi mufukamishe anyima ande na kumuwuminisha, biabia bi mwana e pa mbidi pa nyina baapu kutshibwe ebeele ? Anyima ande e muunda mwande bu mwana mutshibwe ebeele. 3 Isaleele, kulupilai mwi A Yikalayika, kubanga binobino mpaa na kwikalayika ! 132 LONO 132 Musambo wa biteenta. 1 A Yikalayika, tentekyesha namu Dafidi, na malwa aaye ooso a bamwene ! 2 Tentekyesha bibakutshipidiile A Yikalayika, na mutshipo [ubatshipiile] sha bukome [Efile Mukulu] a Yakobo’shi : 3 Su nantwele mu kadiimbo ka shibo yande, su nankaamina ku lusala lwandaadila, 4 Su nantadiila’shi meeso ande alaale tulo, bikupukupu bia meeso’shi bibuungute tulo, 5 Mpaa na pankamwena mbalo yabaadia kubombeela kwi A Yikalayika, mbalo ya kumbeela sha bukome [Efile Mukulu] a Yakobo ! *6 Talanga, tubapushiishe abaakula mwanda wao1 ku Efalata, atwe nkwiusangana mu mafuba a ku Yaale. *(1) Nyi nkwamba’shi : musheete wa kilombeeno. 7 Tutweleyi mu bibombeelo biaye, twikuukule paashi kumpala kwa kituulo kia ngao yaaye. 8 A Yikalayika, ebwee ! bwa [kutwela mu] kikiisho kiobe, obe na musheete wa bukome boobe ! 9 Batshiite-mwakwidi boobe beekale bafwadikwe kululama, bantu boobe be selele namu beele misaase ya muloo. 10 Pa mwanda wa mufubi oobe Dafidi, topelanga kumona mpala ya mushiingwe mimu oobe. *11 A Yikalayika bapwile kulaa Dafidi uno mulailo mwiyendo, takewaluula nya, aye nkwakula’shi : Nankatuulu’nka mwana a mwifu diobe ku lupunansulu loobe. 12 Su baana boobe bakalama kilombeeno kiande na mikamiko yande yankebalambukisha, baana baabo balume namu abakashadidiila losoo ku lupunansulu loobe. *13 Mwanda A Yikalayika basangwile Siona ; bamukumiina’shi eekale bu kibombeelo kiaye : 14 Baambile’shi: Pano nyi pe kikiisho kiande kia losoo ; pano nankepashaala, mwanda nemwipakumiine. 15 Nakeelela bidiibwa biaye mwaabi wi bungi, ngikutshishe balanda baaye mikate. 16 Dingi nankafwadika batshiite-mwakwidi baaye kipandjilo, na bantu baaye be selele abakatanya nsadi ya muloo. 17 Kwakwa nankabuusha luseengwa lwa Dafidi, nanteembesha elampi bwa mushiingwe mwimu ande. 18 Nankakwatshisha beshikwanyi naaye buufu ; na kilongo kiaye kia ntumbo akikapenyapenya ku mutwe waye. 133 LONO 133 Musambo wa biteenta. Wa Dafidi. 1 Talanga biabidi buwa na muloo’shi baana ba muntu bashaale bebuungye pamune ! 2 Bi’nka bu mwimu wa muulo, upongoolwele ku mutwe, ubaadi awalaala ku mwefu, mwefu wa Alone, ubaadi awalaala ku lweembe lwa bilamba biaye ; 3 Bu lume lwa ku Elemone, alwalaala ku miengye ya Siona ; mwanda kwakwa nyi kwabadi balee mwabi kwi A Yikalayika, [kwamba’shi], muwa ushii na nfudiilo. 134 LONO 134 Musambo wa biteenta. 1 Talanga, elelayi A Yikalayika mwabi, anwe, bafubi booso ba A Yikalayika, abayimana muunda mwa bufuku mu shibo ya A Yikalayika ! 2 Elayi maboko eenu mwiyilu mu mbalo yi selele, nwelele A Yikalayika mwabi ! nutekye batadîle dia ku kadimbo kee ka kishila, numutumbishe! 3 A Yikalayika, yawa bapangile mayilu na nsenga, akweelele mwabi ku Siona ! 135 LONO 135 Tumbishayi Yepowa1 1 Tumbishayi eshina dia A Yikalayika ; mutumbisheyi, anwe bafubi ba A Yikalayika, *(1) Twikwamba’nyi eshi : Aleluya ! 2 [Anwe] abayimana mu shibo ya A Yikalayika, mu lupoopo lwa shibo y’Efile Mukulu eetu ! 3 Tumbishayi Yepowa ! mwanda A Yikalayika e buwa. Yimbayi ngono ya kutumbisha eshina diaye ; mwanda e buwa 4 Mwanda Yepowa musangule Yakobo pa mwanda waye’ye nabene, Isaleele bu bupeta bwa pa bwaye. *5 Mwanda nashinguula’shi A Yikalayika mmukata, na’shi Fumwetu e kunudu kwa b’efile booso. 6 Kioso kibakuminyine kukita, A Yikalayika mwikikite, mwiyilu mpaa na pano pa nsenga, mu meema a tulunga na muushi mooso mula, 7 Aye nyi ebweesha makumbi ku nfudiilo kwa nsenga, akita tubadibadi bwa kunosha mpeshi, na kutuusha lupapi mu mbalo yadi mwilulame ; 8 Aye bayipayile baana babedi ba mu Eshipitu, kubanga ku muntu mpaa na ku nyema ; 9 Batumine bitundwilo na bilengyeleshi muunda moobe, oo Eshipitu ! bwa kumwesha Faalo malwa na bafubi baaye ; 10 Batuutshile maumbo e bungi na kwipaa bafumu baao ba matalwa akata, 11 Shikone, fumu a beena Amole, na Ongye, fumu a mwiumbo dia Bashana, mpaa na mafumu ooso a mu Kanaana ; 12 Dingi baatshile eumbo diabo bu bupianyi, edipa Isaleele mwiilo waye bu diabo. *13 A Yikalayika ! eshina diobe adikeekadidiila ; A Yikalayika ! kitentekyesho kiobe nkia ku bipungo na bipungo. 14 Mwanda A yikalayika akabingisha mwiilo waye ku kiimu, na kufwila bafubi baaye lusa. 15 Mankishi abalangwila kwi beena maumbo nga bilonda bia fwalanga na bia oolo, bintu bikitshiibwe na maasa a bantu. 16 E na kukanwa, anka taakula nya ; e na meeso, anka taamona nya ; 17 E na matwi, anka taapusha nya ; sunga mukanwa mwao ta mwi muwa wa kuyuka nya. 18 Baaba babeakitshiine, baaba booso abeakulupila, be biaadi. *19 Obe shibo ya Isaleele, elela A Yikalayika mwabi ! Shibo ya Alone, elela A Yikalayika mwabi ! 20 Obe shibo ya Lefi, elela A Yikalayika mwabi ! Anwe abatshiina A Yikalayika, elelayi A Yikalayika mwabi ! 21 A Yikalayika eelelwe mwabi mu Siona, aye mubombeele ku Yelushalema ! Tumbishayi A Yikalayika ! 136 LONO 136 1 Tumbishayi A Yikalayika ! Mwanda e buwa ; mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 2 Tumbulayi Efile Mukulu a b’efile ! mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 3 Tumbulayi Fumu a banfumu ! mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. *4 Nyi’nka peend’aye akitaa mianda ya kukaanya? mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 5 Nnaye bapangile mayilu muyiile binangu biaye, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 6 Nnaye batuudile nsenga pa tulunga twa meema, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 7 Nnaye bapangile bimunyi bikata, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso : 8 Nguba biadia kubikala ku kaanya, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 9 Mweshi namu na nyenyenyi biyidia kubikala bufuku, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 10 Nnaye bamwesheshe Eshipitu malwa kwi baana babedi balume ba mwanka, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 11 Batushiishe Isaleele munkatshi mwaabo, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso, — 12 Kwiyaasadi bukome na mboko yoolokye, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 13 Nnaye batshibulwile meema a kalunga kamoonga pankatshi, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 14 Na kwabusha Isaleele munkatshi mwaao mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 15 Bayitshikiishe Faalo na basalayi baaye mu meema a kalunga kamoonga, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 16 Nnaye bakunkwishe mwiilo waye mu kabaaka, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 17 Nnaye batutshiishe banfumu bakata, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 18 Na kwipaa banfumu ba matalwa akata, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso : 19 Shikone, fumu a beena Amole, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso, 20 Na Ongye, fumu a mwiumbo dia Bashana mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 21 Baatshile eumbo diabo edituusha bu bupianyi, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso, — 22 Edipa Isalele, mufubi aaye, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; *23 Nnaye, pabaatudi mu malwa, betutentekyeeshe binangu, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso, 24 Aye nkwitufungusha ku maboko kwa beshikwanyi neetu, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso ; 25 Nnaye apeya bipangwa bioso bii na muwa bidiibwa, mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. 26 Tumbulayi Efile Mukulu a mwiulu ! mwanda bumuntu bwaye bwi kwanka mafuku ooso. *137 LONO 137 1 Ku makunkula a mieela ya ku Babilone kwakwa, tubashaleele, twadila pabatutentekyeshe bi Siona. 2 Ku mitshi ya saules ibaadi mwamwa tubapudikile bidaala bietu. 3 Mwanda kwakwa, baaba babaadi betukwate bu misungi babetutekanga’shi twimbe ngongo, mpaa na baaba babetumwesheshe malwa, abetwambile biatudia kwimba lono lwa kusepeela, abo’shi : Etwimbileyi lono lwa mu ngono ya ku Siona. *4 Atukayimbi lono lwa A Yikalayika mu nsenga yabeene naminyi ? 5 Su nankwilwa, oo Yelushalema, mboko yande yibalume namu ibeeyilwa ! 6 Edimi diande dilamakane su nankwilwa, su nankutwa kutuula Yelushalema panundu pa miloo yande ! 7 A Yikalayika, tentekkyesha baana ba Endome, abo babaakulanga p’efuku dia Yelushalema’shi: Bumbulayi, bumbulayii bioso mpaa na ku bibangilo biaye ! 8 Obe mwana a Babilone mukashi, mufundjilwe kulwishiibwa, sha muloo’nka yawa akakukitshiina biabia bi bwetukitshiina ! 9 Sha muloo’nka yawa akakwata boobe baana bakinga, na kwibakupila mitwe ku lubwebwe ! 138 LONO 138 Lono lwa Dafidi. 1 Nankakutumbisha n’eshimba diande dioso ; nankayimbi ngono ya ntumbo yobe kumpala kwa b’efile. 2 Nankakunama mukupile mpala paashi mutadiile ntempelo a bu-selele boobe, na kutumbisha eshina diobe pa mwanda wa bumuntu boobe na pa mwanda w’eyendo diobe ; mwanda we muneemeshe eyi diobe kukila eshina diobe dioso. *3 Efuku dinangyelele musaase, bongalulwile ; obe nkukankamika anyima ande ile, ompa eshimba dinyingye.na bukome. 4 Banfumu booso ba pa nsenga abakakulangwila, oo A Yikalayika ! pabakapusha bishima bia kukanwa koobe. 5 Dingi abakatumbisha mashinda A Yikalayika mu ngono, mwanda ntumbo ya A Yikalayika ngikata. *6 Mwanda A Yikalayika e kwiulu kukile ; anka amonaa baaba baasha kwipeelesha, na baaba baasha kwineemeka aye ebatundwilaa ku bula. 7 Pantambukila munkatshi mwa malwa, obe okampa muwa, mboko yoobe weyoole bwa kulwa na nsuungu ya beshikwanyi n’ami, mboko yobe yibalume namu yimpaashe. 8 A Yikalayika akalombasha bioso biadi mupwe kutshiba pa mwanda wande. A Yikalayika ! bumuntu boobe bwi kwanka mafuku ooso. Tolekyeelanga mifubo ya ku maasa koobe. 139 LONO 139 Kwi mukunkushi a ngono. Luno lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! we mutale bi muunda mwande, onshinguula biandi. 2 Oshinguula panshaala na panyimana bwimane, omonaa bi mitentekyesho yande ku bula ; 3 Omonaa eshinda diande diantambukila na kulaala kwande, dingi oshinguula mashinda ande ooso. 4 Mwanda kwibedi kwa kufika kishima ku ludimi lwande, talanga, oo A Yikalayika ! obe wekiwuku kioso. 5 We munkingiile ku moongo na kumpala na ku mongo, dingi we muntentekye eyaasa diobe, … 6 Kino nkiwukilo akinkaanyisha bikata, kinkile kipimo biansha kukafika kwakidi ! *7 A nkwi kunyi kwankende kula na Kikudi kiobe? Na kwinyi kwankasuukila kushii lukyebo loobe kunyi ? 8 Su nakaamina mwiyilu, we mwanka ; sunga nandaala mu kalunga-nyembo1, anka biodi mwanka’bi. *(1) Tala lono 6. 5. 9 Su namene mbamba kumpala kwa nguba kutuunduka,su natuula kibombeelo kiande ku nfudiilo kwa kalunga ka meema, 10 Mpaa na kwakwa eyaasa diobe adinkuukunsha na mboko yobe yibalume yinkwate. 11 Su nadia kwakula’shi : mufito aukambwikii, nka papa bufuku abwaluluka etaata mbwiipi mwande. 12 Mifito yinyi tangifiite fututu bwa’si nkufwame, sunga bufuku mbutookye soo bu kaanya, mufito namu wi pamune bu etaata. 13 Mwanda obe nyi bapangile mbidi yande yooso, obe bondungile mwifu dia nyin’ami. *14 Nankutumbisha pa mwanda wandji mupangiibwe mu kino kipaso kii buno bukata na kia kukaanya ! Mifubo yobe ngia kukaanya, na anyima andemushinguule biabia kalolo. 15 Mifufwa yande tayibaadi yifwame kumpala koobe pabonkitshiine ku bufyefye nya, sunga pabondukile bu kilamba mu mbalo yi muushi mwa nsenga. 16 Meeso oobe abamwene mbidi yande tayekeele bu kintu, na [biina mbidi biande] bibaadi bifundjiibwe bioso mu mukanda wobe ; kwifuku n’efuku bibaadi abipaanga, papa pabaadi kipindji su nkimune takiayikeele kwankakia mbidi. 17 Muulo bukata kinyi wi binangu biobe, oo Efile Mukulu ! bungi bwabio bwi naminyi ! 18 Su natompa kwibibadika, mbikile lusenga bungi. Pampasuka, nekala'nka n’obe. *19 Oo Efile Mukulu ! su bodia kukumoona namu kwipaa muntu mubi ! Anwe namu bantapanyi, nkatukyeyi peepi ;… 20 Abo abaakula na bulamalama pa mwanda wobe, abateemuna eshina diobe bisumanga, bakushikwe ! 21 Biansha kushikwa baaba bakushikwe naminyi, oo A Yikalayika ? na biansha kubeenda baaba abakutombokyela naminyi ? 22 Ne mwibashikwe na mushikwa ukumbane ; kwandji’mi be bu beshikwanyi n’ami. 23 Oo Efile Mukulu, ntale bi muunda mwande ! oshinguule bi mwishimba diande ; ntompe, oshinguule bi mitentekiesho yande. 24 Dingi tala su mwandji mwi kintu kia kukwinyongosha, onkunkushe namu mwishinda dia losoo. 140 LONO 140 Kwi mukunkushi a ngono. Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! mpaashe namu kwi muntu mubi, nkalwile kula na muntu ntomboshi, 2 Abapwandjikisha kukita bubi mwishimba diabo : mafuku ooso abebuungu bwa kulwa ngoshi ; 3 Abalumbuula ludimi lwabo bu nyoka, mu milombo yabo mwi buleembe bwa kikuki1. Sela. *(1) Tala Loma 3. 13 4 A Yikalayika ! mpaashe namu ku maasa a muntu mubi, nkalwile kula na muntu ntomboshi, abapwandjikisha bia kukokosha ngao yande. 5 Basha kwitatula mbantee muteo na mapolo, bababeleka bukondja ku bukuunkula bw’eshinda, babankiingi miteo. Sela. *6 Nalungula A Yikalayika’shi : Obe w’Efile Mukulu ande. Tee matwi, oo A Yikalayika, opushe eyi dia kusendeela kwande ! 7 A Yikalayika, Mwanana, nyi mbukome bwa kipandjilo kiande ; we mulame mutwe wande kwifuku dia ngoshi. 8 Tokumiinanga, oo A Yikalayika ! kulombasha kiakia akikyebe muntu mubi, tokumbashishanga kiakia ki bu lwaye lukuku : tala betatula. Sela. 9 Talanga namu mitwe ya baaba banyifuunyishe, … bubi bwa milomo yabo bwiyibwikile, 10 Makala aateembe kaalo ebapoonene ! Ebaponesheshe mu kaalo, mu meema e bula, dingi tababuukanga ! 11 Muntu sh’edimi dibi tashaalanga mwiumbo : muntu ntoomboshi namu, bubi abukamutuma ku kulwishiibwa kwaye. 12 Nanguku’shi A Yikalayika akatala mwanda wa muntu amweshwa malwa, na kiimu kia balanda. 13 Eyendo, bantu balulame abakatumbisha eshina diobe, bantu bapwidikye namu abakabombeela kumpala koobe. 141 LONO 141 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! nankwitaanyina ; fika bukidi kwandji. Tee matwi ku musaase wande, pankwitaanyina. 2 Luteko lwande lufikye kumpala koobe bu museengo wa kabaanda wi mapembwe, maboko ande namu paneabuusha mwiyilu bu mulambu wa ku kiolwa ! *3 A Yikalayika ! tuula nsaamo a kulama kukanwa kwande, lama kibelo kia milomo yande. 4 Totadiishanga eshimba diande ku mwanda ubi sunga ngumune, bwa kukita bikitshiino bi bubi na bantu abafubila bubi ; ntshidianga sunga mbiabia biabadi bafule. 5 Su muntu mululame ankupila, nyi mwanda wi buwa ; su ansaashila, nyi mwimu ukile kulumbuluka ; mutwe wande tawakwiupela nya, mwanda luteko lwande alukatungunuka bwa kushikwa bikitshiino biabo bibi. 6 Banfumu baabo batakuulwe maluundu ku mbwebwe, paapa abakapusha mayi ande, ku mwanda e buwa. *7 Mifufwa yetu ngipalakashiibwe ku milomo ya kalunga-nyembo, anka bu biabatshiba nteete na kwiyibaala pano pa nsenga. 8 Ku mwanda, oo A Yikalayika, Mwanana ! meeso ande aatalo poodi, nemukulupile koodi ; toshilanga anyima ande nya. 9 Ndame ku muteo wabadi bantee, na ku mapolo [abelekye] a bakitshi ba bubi. 10 Bantu babi bapone mu makondja aabo’bo banabene, anka’mi nkidile ku lupese. 142 LONO 142 Bulambukishi bwa Dafidi ; pabaadi mu mpako. Luteko. 1 Neele A Yikalayika musaase n’eyi diande ; neseendela A Yikalayika n’eyi diande. 2 Nantuulu lukalo lwande kumpala kwaye, nambwela bi malwa ande kumpala kwaye. *3 Kikudi kiande pakidi kifudiile mwandji, obe oshinguula eshinda diande. Sunga mwishinda diantambukila, mbantee muteo. 4 Tala ku mboko yilume omone ; takwi muntu anguuku’nyi nya ; mbalo yoso ya kufiamina yibankutshikilwa ; takwi muntu ayipusha bi anyima ande. 5 Nneele musaase koodi’be, A Yikalayika ! naamba’shi: Obe nyi kifwamino kiande, bwande bupianyi bwandji n’abo pano pa nsenga ya bantu abatala. 6 Tee matwi ku musaase wande, mwanda ne mu mpombo yikile ; mpaashe kwi baaba abambingabinga, mwanda mbankile bukome. 7 Mpoososha anyima ande mu lukano, bwa kutumbisha eshina diobe. Bantu balulame abakanyifuunyisha, mwanda pakumona bi buwa biodi munkitshiine. 143 LONO 143 Lono lwa Dafidi. 1 A Yikalayika ! pusha luteko lwande ! tee matwi opushe kwisendeela kwande ;ku mwanda wa kishima kiobe ngaluule mu kululama koobe. 2 Dingi tofishanga mufubi oobe mu kiimu, mwanda kumpala koobe ta kwi muntu sunga ngumune a kubingishiibwa1. *(1) Tala Loma 3. 20. *3 Mwanda mwishikwanyi kwete kukimba anyima ande, aalaasha muwa wande mu nsenga ; andadisha mu mbalo yi mufito, anka bu baaba batababafwile kala. 4 Kikudi kiande namu nkifudiile mwandi, eshimba diande dibanyinyongola muunda. 5 Natentekyesha mafuku a kala, nkwete kunangusheena bikitshiino biobe bioso, nneele meshi bi mifubo ya maasa oobe. 6 Nawola maasa ande koodi ; anyima ande, anka bu nsenga iwume [e na nyota] yoobe. Sela. *7 A Yikalayika ! tambuka bukidi, ngaluule ! anyima ande bafudiila. Tonfianga lukyebo loobe ! tala nankekala pamune na baaba abaalaala mu kalunga-nyembo. 8 Ondeeshe bi bumuntu boobe ku namashika koso, mwanda ne mutuule lukulupilo lwande moodi ; ndeeshe namu eshinda diandja kutambukila, mwanda koodi ngi kwandji mutuule muwa wande. 9 A Yikalayika ! mpaashe kwi beshikwanyi n’ami ! koodi ngi kwi kifwamino kiande. 10 Ndambukishe bia kukita kiokyebe, mwanda we Efile Mukulu ande ; Kikudi kiobe ki buwa kinkunkushe mwiumbo dilumbulukye. 11 Pa mwanda w’eshina diobe, oo A Yikalayika ! ngikashe na muwa ; mu kululama koobe, tuushisha anyima ande mu mpombo, 12 Dingi, mu bumuntu boobe, shiidisha beshikwanyi n’ami, na kubutula baaba boso abamwesha anyima ande malwa ; mwanda ne mufubi oobe. 144 LONO 144 Lono lwa Dafidi. 1 Ntumbo kwi A Yikalayika, lubwebwe lwande ! Nee alambukisha maasa ande bia kulwa ngoshi, minwe yande namu bia kukita na bilwishwanga, 2 Nee buwa bwande na mbalo yande ya bukome, mbalo yande ya kufwamina nab u muntu ampaasha, ngabo yande na yawa afwamina mwadi ; aye akookyesha mwilo wande muushi a matalwa ande. *3 A Yikalayika, a muntu namu e bu kinyi, biodia kumuwuuka ?...mwana a muntu namu, biodia kumutentekyesha ? 4 Muntu e’nka bu lupapi ; mafuku a muwa waye e’nka bu mwesheshi aukidi. 5 A Yikalayika ! nyekamisha eilu, oikye ; kuma miengye, ikatuushe miishi. 6 Teembesha mikyenyi weyipalakashe ; asa mikyetwe yobe webapalakashe. 7 OOla maboko oobe kubangila kwiulu ; nkakye ompaashe mu ano meema, kwiyaasa dia baana ba muntu mwenyi, 8 Baasha kukanwa akwakula [bintu bia] bisumanga mpaa na mboko yaabo ilume ngia madimi. *9 Oo Efile Mukulu ! nankakwimbila lono lupya ; nankakusaamuna na lunseese lwa nsambo ekumi, 10 Obe apeyaa banfumu kipandjilo, obe apaasha Dafidi, mufubi oobe ku masaku a lupete lwa ngoshi. 11 Nnkakye ompaashe kwiyaasa dia baana ba muntu mwenyi, baasha kukanwa akwakula [bintu bia] bisumanga mpaa na mboko yaabo ilume ngia madimi, 12 Bia kwikala baana betu balume bu mitshi [ikunwe] ayimene ku bwaana bwayo, na baana betu bakashi bu mabwe a mwipaka, alongamishwe muyiile kipaso kiabeebikita mu mashibo eebalasa. 13 Bisasa bietu biwuule, bituushe bipaso bioso bia biumbulwanga ; bikutu bietu bia bimunwanga bifiimishe nyema binunu na binunu, makumi na makumi a binunu mu mapya eetu. 14 Nyema yetu ya ngombe itandjishe ; takwikalanga epuunda, sung kibelo kia kutuuka, dingi takupushikanga musaasa mu miseese yeetu. 15 Mwiilo wi biobino wi na muloo ! mwiilo wi na A Yikalayika bu Efile Mukulu aao wi na muloo ! 145 LONO 145 Lono lwa Dafidi lwa kutumbisha. 1 Nankakusaamuna, Efile Mukulu ande, oo Fumu ! na kwelela eshina diobe mwabi mafuku ooso na kwikalayika. 2 Nankakwelela mwabi efuku dioso, na kutumbisha eshina diobe mafuku oso mpaa na kwikalayika. *3 A Yikalayika e bukata na mmulombeene kutumbishiibwa bikata , dingi bukata bwaye tabwi kipimino. 4 Kipungo akikatumbisha mifubo yoobe kwi kingi kipungo, bipungo abikawuukisha bi bikitshiino biobe bia bukome. 5 Nakesaamba mwanda wa kineemo kia ntumbo ya bukata boobe, bwa bikitshiino biobe bia kukaanya. 6 Dingi abakabweela bi bukome bwa bikitshiino biobe bi moo, ami namu nankawuukisha bi bukata bwa bioso biodi mukite. 7 Abakatentekyesha bi bukata bwa bumuntu boobe, na kwimba bikata pa mwanda wa kululama koobe. *8 A Yikalayika muwuule ndaa na bumuntu na lusa, takwataa nsuungu bukidi, e na bumuntu bukile. 9 A Yikalayika e buwa kwi bantu boso, na bumuntu bwaye bwi bungi bwi pa bintu bioso biadi mupangye. 10 Mifubo yobe yoso ayikakutumbisha, oo A Yikalayika ! na bantu boobe be selele abakakwelela mwabi ; 11 Abakesaamba pa mwanda wa ntumbo ya bufumu boobe, na kwakula wa bukome boobe, 12 Bwa kuwuukisha baana ba bantu bi bikitshiino biaye bia bukome na bi kineemo kia ntumbo ya bufumu boobe. *13 Bufumu boobe nyi bufumu bwa bipwa nkama na nkama, na kubikala koobe nkwa bipungo na bipungo. 14 A Yikalayika akankamikaa baaba boso abapono, na kubandulusha baaba booso babandame. 15 Meeso a boso ngakulupile koodi, obe namu webapa kiakudia kiabo pa kipindji kilombane. 16 Ofuungula eyaasa diobe, bwa kwikutshisha bintu bioso bii na muwa. 17 A Yikalayika e na kululama mu mashinda aaye ooso, dingi e buwa mu mifubo yaaye yoso yadi mufube. 18 A Yikalayika e peepi na baaba boso abamwididi, baaba boso abamwidi mwiyendo. 19 Alombashaa nkalo ya baaba abamutshiinyi : apushaa musaase wabo, ebapaasha. 29 A Yikalayika alamaa baaba be naaye kifulo, anka atuutu bantu babi boso. *21 Mukanwa mwande amukatumbisha A Yikalayika ; bantu booso namu beelele eshina diaye di selele mwabi, mafuku ooso mpaa na kwikalayika. 146 LONO 146 Tumbishayi Yepowa. 1 Anyima ande atumbishe A Yikalayika ! 2 Nankatumbisha A Yikalayika mafuku ooso a muwa wande ; nankayimbila Efile Mukulu ande ngono pankiantala. *3 Tanukulupilanga mwi baasha matalwa, mwi mwana a muntu, mwamwa mushii kipandjilo. 4 Kikudi kiaye pakituuku, muntu bialukiila mu nsenga mubatuukule ; mu diadia efuku dimune mpwandjikishi yaaye yoso ayishimina. 5 Sha muloo anka yawa e n’Efile Mukulu a Yakobo bu bukwashi bwaye, yawa mukulupile mwi A Yikalayika, Efile Mukulu aaye, 6 Bapangile eilu na nsenga, meema akata, mpaa na bioso bi mwanka ; alamaa eyendo mafuku ooso ; 7 Akalwiila baaba abamweshiibwa malwa mu kiimu ; apeyaa baaba be na nsala biakudia ! * A Yikalayika afungushaa baaba be mu nkano. 8 A Yikalayika abuulaa meeso a bampofu ; A Yikalayika abandulusha baaba babaandame ; A Yikalayika e na kifulo na baaba balulame ; 9 A Yikalayika alamaa benyi ; akaankamika mwana a nshiye na mukashi kilele, anka eshinda dia bantu bubi edikubakasha. 10 A Yikalayika akabikala bwa looso, — Efile Mukulu oobe, oo Siona ! ku bipungo na bipungo. Tumbishayi Yepowa ! 147 LONO 147 1 Tumbishayi Yepowa ! uno nyi mwanda wi buwa. Yimbayi ngono ya kutumbisha Efile Mukulu eetu ! mwanda uno ngwa kukaanya. Ntumbo nkintu kikile buwa. *2 A Yikalayika kwete kwibaka Yelushalema ; akoongo beena Isaleele bapaasulwe. 3 Naaye apaasha baasha mashimba atshokokye, na kwaanya malonda aabo. 4 Abadika bungi bwa nyenyenyi : nyenyenyi yoso eyuudika mashina. 5 Nfumwetu e bukata na bukome bwaye bwi bukata : kinangu kiaye takii kupima. 6 A Yikalayika akankamika baasha kalolo ; ashinda bantu babi na kwibaponesha mu nsenga. *7 Imbilayi A Yikalayika ngono ayimupa lutumbu ; imbilayi Efile Mukulu eetu ngono ya kutumbisha na bidaala, 8 Naaye abwikilaa makumbi kwiulu, alumbulwila nsenga mpeshi, ameneshaa lubishi pa miengye ; 9 Naaye apeyaa bimunwanga bidiibwa, na kudiisha twana twa bidila-nganga patudidi. 10 Tamona bukome bwa nfwalasa bu kintu nya, tatala kupampamana kwa muntu bu kintu. 11 Kusangala kwa A Yikalayika kwi kwi baaba abamutshiinyi, kwi baaba abakulupila ku bumuntu bwaye. *12 Yelushalema, saamuna A Yikalayika ! Siona, tumbisha Efile Mukulu oobe ! 13 Mwanda munyingishe bibao bia ku kibelo biobe ; elela baana boobe mwabi munkatshi moobe ; 14 atweesha kufukama ku midianyino ya nsenga yoobe ; akwikutshisha na bukula bwa mikate bwi buwa ; 15 Atumu butemuki bwaye pa nsenga : eyi diaye aditambuka lubilo. 16 Naaye anokyeshaa neeje bu butongo, amiaminaa lume lutooka bu buto ; 17 Anokieshaa mpeshi a kasangu bu mabwe apalakane : nanyi a kwimana kumpala aaye mashika ? 18 Su atumu eyi diaye adiiasungulusha ; apukisha lupapi lwaye : meema aalaala. 19 Awuukisha mayi aaye kwi Yakobo, milangilo yaaye na bitshibilo biayee kwi Isaleele. 20 Ta mukite biabia kwi ungi mwilo su ngumune nya ; na binyi bitshibilo biaye, ingi miilo tangibiwukye nya. Tumbishayi A Yikalayika ! 148 LONO 148 Tumbishayi Yepowa. 1 Tumbishayi A Yikalayika, kubangila mwiyilu ! Mutumbisheyi mu mbalo e mwiulu mula ! 2 Mutumbisheyi, anwe bamwikeilu baaye booso ! Mutumbisheyi, anwe bibumbu biaye bioso bia basalayi ! 3 Mutumbisheyi, obe nguba n’obe mweshi ! Mutumbisheyi, anwe nyenyenyi yooso aipenyapenya ! 4 Mutumbisheyi, anwe mayilu na mayilu, mpaa n’anwe meema e panundu pa mayilu ! 5 Bitumbishe eshina dia A Yikalayika ; mwanda nnaaye bakamikile eyi, abio namu nkupangiibwa. 6 Bebituudile bwa looso na kwikalayika ; bapwiile kwela mwiiya, ushii bia kwaluluka. *7 Tumbishayi A Yikalayika, kubangila pa nsenga, anwe, bipangwa bikata bia mu meema, mpaa n’anwe, mpoongo ya madiindji yoso ! 8 Kaalo na mpeshi a kasaangu, neeje na mulemba, lupuga lwa kipapi alukookyela eyi diaye [mutumbisheyi] ; 9 Mangulu, n’anwe miengye yooso, mitshi ya bikuba abidiibwa, na ya mifula [mutumbisheyi] ; 10 Nyema yooso ya paasha na ya kisuku, bioso abilandala paashi na tooni twa mbaba [mutumbisheyi] ; 11 Banfumu ba pa nsenga na miilo yooso, baasha matalwa na bansushi booso ba pa nsenga ; 12 Bansongwalume na bansongwakashi tumame namu ; [anwe namu] banunu, na baana baking : 13 Batumbishe eshina dia A Yikalayika ! mwanda eshina diaye bupenka bwadio ndikilekile ; kineemo kiadio kii panundu pa nsenga na pa mayilu. *14 Dingi akanyisha luseengwa lwa mwiilo waye, ntumbo ya bantu baaye booso be selele, — baana ba Isalele, mwiilo wi mbwiipi mwaye. Tumbishayi Yepowa ! 149 LONO 149 Tumbishayi Yepowa. 1 Imbilayi A Yikalayika lono lupya ! Imbayi ntumbo yaaye mu kakongye ka bantu baaye be selele. 2 Isalele asepeele bwa yawa bamupangile ; baana ba Siona basangulukye pa mwanda wa fumwabo ! 3 Batumbishe eshina diaye na masha, bayimbe ntumbo yaaye na ma tankoo mpaa na lunseese ! 4 Mwanda A Yikalayika asangeela mwi mwiilo waye ; baaba baasha kalolo ebafwadikaa kipandjilo. *5 Bantu baaye be selele basepeele bwa ntumbo, batanyikye nsadi na ngono ya kutshimuna pa nsala yaabo ya kulaala ! 6 Ntumbo y’Efile Mukulu yi mukanwa mwaabo, mwiyaasa diabo namu mbakwate lupete lwa ngoshi lwi maashi kubidi, 7 Mwanda wa koobola kwi maumbo, kumwesha miilo malwa munkatshi mwabo ; 8 bwa kwaanya banfumu baabo nkano, mpaa na bakata baabo nkwibaanya mioolo ku mikoolo ; 9 Bwa kwibatshibila kiimu kipwe kwibafundjilwa. Ino ntumbo ngia bantu baaye booso be selele. Tumbishayi Yepowa ! 150 LONO 150 Tumbishayi Yepowa. 1 Tumbishayi Efile Mukulu mu mbalo yaaye yi selele ! Mutumbisheyi mu kipana kyeyilu kia bukome bwaye ! 2 Mutumbisheyi pa mwanda wa bikitshiino biaye bia bukome ! Mutumbisheyi pa mwanda wa bukata bwaye bukilekile ! 3 Mutumbisheyi na mayi a mpandaala ! Mutumbisheyi na nseese na bidaala ! 4 Mutumbisheyi na ma tankoo na kusha masha ! Mutumbisheyi na bimbwangwa bia nsaambo na milengye ! 5 Mutumbisheyi na mbembo i n’eyi dia ngono ! Mutumbisheyi na mbembo yi n’eyi dia tuyeele ! 6 Bintu bioso bii na muwa wa kuyuuka bitumbishe Yepowa ! Tumbishayi Yepowa ! 1